Nowa Wieś Reszelska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nowa Wieś Reszelska
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

bartoszycki

Gmina

Bisztynek

Liczba ludności (2021)

30

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-230[2]

Tablice rejestracyjne

NBA

SIMC

0472124[3]

Położenie na mapie gminy Bisztynek
Mapa konturowa gminy Bisztynek, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowa Wieś Reszelska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowa Wieś Reszelska”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Nowa Wieś Reszelska”
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego
Mapa konturowa powiatu bartoszyckiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Nowa Wieś Reszelska”
Ziemia54°05′09″N 20°59′41″E/54,085833 20,994722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Nowa Wieś Reszelska (niem. Rosenschön) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek. Przez wieś przebiega niebieski szlak turystyczny (szlak napoleoński)[4].

Toponimia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą znaną nazwą miejscowości była niemiecka nazwa Neudorf[5]. Została ona zastąpiona przed rokiem 1755 nazwą Rosenschön[6][7], która funkcjonowała do 1945, kiedy wieś oficjalnie znalazła się w granicach Polski i zmieniła swoją nazwę na Nowa Wieś Reszelska[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy raz Nowa Wieś Reszelska wzmiankowana jest w dziele Bewohner von Santoppen und Rosenschön, Ermland, zwischen 1300-1900 – w latach 1690–1750 zamieszkiwała ją osoba o nazwisku Buick[4][8].

9 lipca 1874 przez pruskie władze wprowadzone zostało rozporządzenie, na skutek którego został wprowadzony nowy podział administracyjny Prus. Utworzono okręg urzędowy Sątopy nr. 15 (niem. Amtsbezirk Santoppen nr. 15 ), w którego skład wchodziła miejscowość[9].

Po II wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Polski. W 1954, po reformie podziału administracyjnego Nowa Wieś Reszelska należała do gromady Bisztynek w powiecie reszelskim[10], który pod koniec 1958 przemianowano na powiat biskupiecki[11]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego[12].

Przed 1945 rokiem przez miejscowość przechodziła nieistniejąca już linia kolejowa Bischofstein – Bischdorf (Bisztynek – Sątopy-Samulewo)[13]. W miejscowości znajdowała się ładownia kolejowa, oraz kolej wąskotorowa, obsługująca nieistniejącą już miejscową cegielnie[14].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Nowa Wieś Reszelska to 30 z czego 43,3% mieszkańców stanowią kobiety, a 56,7% ludności to mężczyźni. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców zmalała o 36,2%. Współczynnik feminizacji we wsi wynosi 76 i jest znacznie mniejszy od współczynnika feminizacji dla województwa warmińsko-mazurskiego oraz znacznie mniejszy od współczynnika dla całej Polski[15]. Według danych archiwalnych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 roku we wsi Nowa Wieś Reszelska było 11 gospodarstw domowych[15].

Zmiany w liczbie ludności
Data L. ludności
1820 94[16]
1885 129[17]
1905 161 osób[18][19]
1933 127 osób[18]
1939 97 osób[18]
1998 47 osób[15]
2002-2011 40 osób[15]
2021 30 osób[15]

Sport i rekreacja[edytuj | edytuj kod]

W centrum wsi znajduje się plac sportowo-rekreacyjny wykonany przez mieszkańców przy wsparciu gminy Bisztynek. Znajdują się na nim boisko do siatkówki plażowej, altany, wiaty, ławki, miejsce do grilla, miejsce na ognisko[20] oraz plac zabaw[21]. Plac jest miejscem, w którym co roku odbywa się festyn i sołeckie dożynki, na których m.in. rozgrywane są mecze siatkówki[22][23].

Przez wieś przechodzi Europejski Szlak Turystyczny, oznaczony kolorem niebieski nazywany Szlakiem Napoleońskim. Jest to domniemana trasa przemarszu wojsk napoleońskich na Moskwę w 1812 roku. Jest to też trasa przemarszu wojsk rosyjskich w 1914 roku – fragmentów tzw. armii Samsonowa[4][24].

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W Nowej Wsi Reszelskiej wykształcił się zwyczaj corocznych pielgrzymek do wiejskiej kaplicy, który został zapoczątkowany przez ks. Józefa Leonowicza. Z okazji uroczystości Matki Boskiej Częstochowskiej, której wezwanie nosi kaplica, odbywa się tu odpust, połączony z sołeckimi dożynkami i festynem wiejskim[25][26][27].

Tradycja pieszych pielgrzymek do tak małego obiektu sakralnego, jak kaplica w Nowej Wsi Reszelskiej, została przez etnografkę Amudenę Rutkowską określona jako „niezwykła rzadkość”[25].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 88497
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 822 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ GUS. Wyszukiwarka TERYT [online] [dostęp 2023-09-28].
  4. ↑ a b c Andrzej Grabowski, Szlakiem napoleońskim przez Łędławki i Nową Wieś Reszelską [online], naszawarmia.pl, 2 lipca 2011 [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  5. ↑ Johann Friedrich Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen. 1: ... welcher die Topographie von Ost-Preussen enthält, Munich Digitization Center, 1785 [dostęp 2024-02-12] (niem.).
  6. ↑ Johann Friedrich Endersch, Tabula geographica episcopatum Warmiensem in Prussia exhibens, Heilsberg, solita habitatio episcopalis, Biblioteka Narodowa Francji, 1755 [dostęp 2024-02-12] (niem.).
  7. ↑ a b Ditrich Lange, Bildarchiv Ostpreußen [online], www.bildarchiv-ostpreussen.de [dostęp 2023-07-05].
  8. ↑ Andrzej Grabowski, Szlakiem napoleońskim przez Łędławki i Nową Wieś Reszelską [online], naszawarmia.pl, 2 lipca 2011 [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  9. ↑ Rolf Jehke, Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874 - 1945 – Amtsbezirk Santoppen [online], territorial.de [dostęp 2024-02-11] (niem.).
  10. ↑ Rada Ministrów, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, Internetowy System Aktów Prawnych, 25 września 1954 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  11. ↑ Rada Ministrów, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim., Internetowy System Aktów Prawnych, 15 grudnia 1958 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  12. ↑ Rada Ministrów, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych., Internetowy System Aktów Prawnych, 28 maja 1975 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  13. ↑ Andrzej Grabowski, Łędławki [online], Bisztynek24, 4 lipca 2011 [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  14. ↑ Nowa Wieś Reszelska [online], Ogólnopolska Baza Kolejowa, 8 lipca 2015 [dostęp 2023-11-30] (pol.).
  15. ↑ a b c d e Wieś Nowa Wieś Reszelska w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-11-30] (pol.).
  16. ↑ Samuel Gottlieb Wald, Topographische Übersicht des Verwaltungs-Bezirks der Königlichen Preussischen Regierung, Królewiec: Degen, 1820 [dostęp 2024-02-12] (niem.).
  17. ↑ Gemeindelexikon für das Königreich Preußen, Munich DigitiZation Center, 1888 [dostęp 2024-02-12] (niem.).
  18. ↑ a b c Andrzej Grabowski, Nowa Wieś Reszelska [online], bisztynek24, 30 czerwca 2011 [dostęp 2023-09-28] (pol.).
  19. ↑ Gemeindelexikon für das Königreich Preussen. H. 4, Provinz Pommern / auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1905 und anderer amtlicher Quellen bearb. vom Königlich Preussischen Statistischen Landesamte, Verlag des Königlichen Statistischen Landesamts, 1908 [dostęp 2024-02-12] (niem.).
  20. ↑ Andrzej Grabowski, Szlakiem napoleońskim przez Łędławki i Nową Wieś Reszelską [online], naszawarmia.pl, 2 lipca 2011 [dostęp 2023-11-30] (pol.).
  21. ↑ Polimerek, Zdjęcie placu sportowo-rekreacyjnego w Nowej Wsi Reszelskiej [online], Wikimedia Commons, 22 sierpnia 2015 [dostęp 2023-09-28].
  22. ↑ Andrzej Grabowski, Odpust z turniejem siatkarski w Nowej Wsi Reszelskiej [online], gazetaolsztynska.pl, 30 sierpnia 2020 [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  23. ↑ Andrzej Grabowski, Nowia Wieś Reszelska pokonała w siatkówkę Wojkowo. Będzie rewanż. [online], Bisztynek24, 12 lipca 2011 [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  24. ↑ Andrzej Grabowski, Miejsce pamięci w Nowej Wsi Reszelskiej [online], Bisztynek24, 11 sierpnia 2008 [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  25. ↑ a b Andrzej Grabowski: Wikipedyści i etnografowie w Nowej Wsi Reszelskiej. biztynek24.pl. [dostęp 2023-09-28]. (pol.).
  26. ↑ Andrzej Grabowski, Bisztynek – Odpust w Nowej Wsi Reszelskiej [online], bisztynek24, 25 sierpnia 2012 [dostęp 2023-09-28] (pol.).
  27. ↑ Pielgrzymka w Nowej Wsi Reszelskiej [online], Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego [dostęp 2024-04-14] (pol.).
  28. ↑ a b c Nowa Wieś Reszelska [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2023-11-30] (pol.).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Gmina Bisztynek
Miasto
Wsie
Kolonia
Osady

Herb gminy Bisztynek

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowa_Wieś_Reszelska&oldid=73547493”