ORP Gdynia (1965)

ORP Gdynia
	; Jeden z polskich kutrów rakietowych proj. 205
Klasa	kuter rakietowy
Projekt	205
	Historia
	Marynarka Wojenna (PRL)
Nazwa	Gdynia
Wejście do służby	1965
	Wojska Ochrony Pogranicza
Nazwa	Gdynia (OP-301)
Wejście do służby	15 listopada 1989
	Straż Graniczna
Nazwa	Gdynia (SG-301)
Wejście do służby	1991
Wycofanie ze służby	22 czerwca 1995

ORP Gdynia – okręt polskiej Marynarki Wojennej, kuter rakietowy radzieckiego projektu 205 (według nomenklatury NATO: typ Osa I). Był trzecim okrętem noszącym imię ORP „Gdynia”. W 1989 roku przebudowany na okręt patrolowy, służył do 1995 jako patrolowiec Straży Granicznej SG-301.

Historia

Został zbudowany w Stoczni Rzecznej w Rybińsku na terenie byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Był trzecim z trzynastu okrętów tego typu w Polsce. Do służby w 3 dywizjonie kutrów torpedowych 3 Brygady Kutrów Torpedowych w Gdyni wszedł 7 września 1965 roku. Od 1971 roku znajdował się w składzie 2 dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych 3 Flotylli Okrętów w Gdyni. Został skreślony z listy floty 15 listopada 1989 roku. Miał numer burtowy 423, a imię nosił od miasta Gdyni. W związku z planowanym wycofaniem okrętu, zdecydowano zaadaptować okręt do roli okrętu patrolowego Wojsk Ochrony Pogranicza, jako pierwszy z trzech okrętów tego typu. W połowie 1989 roku został przebudowany w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni i pozbawiony dotychczasowego uzbrojenia – hangarów wyrzutni rakietowych, wyrzutni pocisków przeciwlotniczych Strzała i obu działek AK-230 mm, które zastąpiono podwójną 25-milimetrową uniwersalną armatą morską 2M-3M^[1]. Razem z uzbrojeniem usunięto radary MR-104 i Rangout, natomiast dodano drugi radar nawigacyjny^[1]. 15 listopada 1989 roku, zachowując nazwę ORP „Gdynia”, został przeklasyfikowany na okręt patrolowy o oznaczeniu OP-301 i numerze burtowym „301” oraz przydzielony do Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza^[1]^[2]. W czerwcu 1991 roku przekazano go do Morskiego Oddziału Straży Granicznej (MOSG). Oznakowany SG-301, pod nazwą „Gdynia” służył do 1 marca 1995 roku^[2] początkowo w Pomorskim Dywizjonie MOSG w Świnoujściu, a następnie w Kaszubskim Dywizjonie MOSG w Gdańsku. Wycofany został 22 czerwca 1995 roku, po czym złomowany^[3].

Dowódcy okrętu^[4]:

kpt. mar. Romuald Waga (1965–1967^{[potrzebny przypis]}), późniejszy dowódca Marynarki Wojennej
kpt. mar. Jan Dziżyński
kpt. mar. Henryk Grunert
por. mar. Ryszard Łukasik (1972-1978^{[potrzebny przypis]}), późniejszy dowódca Marynarki Wojennej
por. mar. Maciej Drogosiewicz
por. mar. Zenon Jakubowski
por. mar. Szczepan Halarewicz (–1986^{[potrzebny przypis]})
por. mar. Jacek Choczyński (1986–1989^{[potrzebny przypis]})
kmdr ppor. Andrzej Chociej (1992–1995)^{[potrzebny przypis]}

Dane taktyczno-techniczne

Osobny artykuł: kutry rakietowe projektu 205.

Wyporność standardowa: 171 t
Długość: 38,5 m
Szerokość: 7,6 m
Prędkość maksymalna: 40 w
Zasięg: 800 Mm
Autonomiczność: 5 dób
Załoga: 30 osób

Uzbrojenie

4x1 wyrzutnie przeciwokrętowych kierowanych pocisków rakietowych P-15 Termit (według nomenklatury NATO: SS-N-2A Styx)
1x4 wyrzutnia przeciwlotniczych kierowanych pocisków rakietowych Strzała-2M (według nomenklatury NATO: SA-N-5 Grail)
2x2 armaty morskie kalibru 30 mm AK-230

Okręt w kulturze

W dniu 13 marca 2013 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monetę z serii „Polskie Okręty”, upamiętniając kuter rakietowy „Gdynia,” o nominale 2 zł wykonaną stemplem zwykłym ze stopu Nordic Gold^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Robert Rochowicz. Bandera z zielonym otokiem w MW. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 3-4/2020. XXV (197), s. 55, marzec-kwiecień 2020. Warszawa: Magnum X.
↑ ^a ^b IreneuszI. Bieniecki IreneuszI., Jednostki pływające Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza w latach 1966–1991, „Biuletyn Historyczny”, 24, Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej, 2009, s. 174 .
↑ Grzegorz Goryński. Jednostki pływające Morskiego Oddziału Straży Granicznej 1991-2001 i ich przeznaczenie do służby w obronie granicy Rzeczypospolitej Polskiej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 6/2002. VII (37), s. 18, listopad-grudzień 2002. Warszawa. ISSN 1426-529X.
↑ WalterW. Pater WalterW., Kuter rakietowy „Gdynia” [online], enumi.pl, 11 marca 2013 [dostęp 2024-07-17] .
↑ Polskie Okręty:kuter rakietowy „Gdynia”, NBP [zarchiwizowane 2016-04-03] .

[roch20-1] Robert Rochowicz. Bandera z zielonym otokiem w MW. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 3-4/2020. XXV (197), s. 55, marzec-kwiecień 2020. Warszawa: Magnum X.

[BH-2] IreneuszI. Bieniecki IreneuszI., Jednostki pływające Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza w latach 1966–1991, „Biuletyn Historyczny”, 24, Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej, 2009, s. 174 .

[gor-3] Grzegorz Goryński. Jednostki pływające Morskiego Oddziału Straży Granicznej 1991-2001 i ich przeznaczenie do służby w obronie granicy Rzeczypospolitej Polskiej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 6/2002. VII (37), s. 18, listopad-grudzień 2002. Warszawa. ISSN 1426-529X.

[4] WalterW. Pater WalterW., Kuter rakietowy „Gdynia” [online], enumi.pl, 11 marca 2013 [dostęp 2024-07-17] .

[5] Polskie Okręty:kuter rakietowy „Gdynia”, NBP [zarchiwizowane 2016-04-03] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]