Operacja „Y”, czyli przypadki Szurika

Operacja „Y”, czyli przypadki Szurika Операция «Ы» и другие приключения Шурика
Gatunek	komedia slapstickowa
Rok produkcji	1965
Data premiery	16 sierpnia 1965
Kraj produkcji	ZSRR
Język	rosyjski
Czas trwania	96 min
Reżyseria	Leonid Gajdaj
Scenariusz	Moris Słobodskoj Leonid Gajdaj Jakow Kostiukowski
Główne role	Aleksandr Diemjanienko Natalja Sielezniowa Jurij Nikulin
Muzyka	Aleksandr Zacepin
Zdjęcia	Konstantin Browin
Scenografia	Artur Berger
Montaż	Walentina Jankowska
Produkcja	Goskino
Dystrybucja	Mosfilm

Operacja „Y”, czyli przypadki Szurika (tyt. oryg. Операция «Ы» и другие приключения Шурика, Operacija "Y" i drugije prikliuczenija Szurika) – radziecka komedia slapstickowa z 1965 roku, w reżyserii Leonida Gajdaja.

Film składa się z trzech samodzielnych opowieści, których głównym bohaterem jest student Szurik. Akcja filmu rozgrywa się w Moskwie i Zareczensku. Film Operacja "Y", czyli przypadki Szurika okazał się hitem kinowym, a także stała się liderem sowieckiej dystrybucji filmu w 1965 roku.

Fabuła

W opowieści "Pomocnik" (Напарник) Szurik wywołuje w miejskim autobusie awanturę z chuliganem Fiedią, który nie chciał ustąpić miejsca ciężarnej kobiecie. Fiedia zostaje ukarany przez milicję na karę maksymalną 15 dób aresztowania administracyjnego; aresztanci codziennie są kierowani na roboty przymusowe i Fiedia trafia na budowę, gdzie kierownik przydziela Fiedię do pomocy Szurikowi, który tam dorabia. W czasie przerwy dochodzi do konfliktu między Szurikiem a Fiedią, który zaczyna pogoń za Szurikiem po budowie. Sprytniejszy Szurik ośmiesza ciężkiego i niezdarnego Fiedię, używając do jego obezwładnienia dostępnych na budowie materiałów; na końcu Szurik przeprowadza "pracę dydaktyczną" nad Fiedią - chłostę rózgami. Następnego dnia Fiedia gotów jest na każdą ciężką i brudną pracę tyle nie z powrotem na tę budowę i mdleje kiedy dowiaduje się że ma przed sobą jeszcze 14 dni pracy razem z Szurikiem.

Akcja opowieści "Obsesja" (Наваждение, literalnie "Ułuda") rozgrywa się w Moskwie, w czasie letniej sesji egzaminacyjnej. Szurik desperacko poszukuje notatek z egzaminów i dostrzega je u jadącej tramwajem studentki Lidy. Oboje są całkowicie zaaferowani czytaniem notatek. Lida, przekonana, że towarzyszy jej koleżanka, przychodzi wraz z Szurikiem do swojego mieszkania, gdzie uczą się, jedzą i przygotowują do egzaminu, nadal się nie zauważając. Po zdaniu egzaminów Szurik poznaję Lidę poprzez swojego kolegę. Zachwycony dziewczyną udaje się razem z nią do mieszkania, które wydaje mu się dziwnie znajome, co Lida i Szurik odbierają jako zdolności telepatyczne.

W opowieści "Operacja Y" (Операция „Ы“) dyrektor magazynu chce ukryć swoje malwersacje i wynajmuje trzech opryszków (Bałbies, Trus, Bywałyj), aby dokonali napadu i wyrządzili jak najwięcej zniszczeń w magazynie. Mają jeszcze za zadanie obezwładnić starą strażniczkę, pilnującą magazynu. Jednak w tym dniu strażniczka, która wynajmuje pokój Szurikowi, prosi go, aby ją zastąpił. Rabusiom nie udaje się uśpić Szurika chusteczką nasączoną chloroformem i zaczyna się regularna bitwa pomiędzy Szurikiem a trzema napastnikami, przy użyciu dostępnych przedmiotów, w tym instrumentów muzycznych. Po pokonaniu rabusiów Szurik przypadkiem korzysta z chusteczki z chloroformem. Przybyła rano na miejsce strażniczka zastaje rabusiów śpiących razem z Szurikiem.

Nagrody

Jedna z części filmu pt. Obsesja (Наваждение), zaprezentowana jako dzieło samodzielne, została wyróżniona w 1965 na Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie nagrodą Srebrnego Smoka Wawelskiego za wysoki poziom pracy reżysera i aktorów, którzy w komediowej formie ukazują fragment z życia współczesnej studenckiej młodzieży.

Obsada

• Aleksandr Diemjanienko – Szurik
• Aleksiej Smirnow – Fiedia (część "Partner")
  • nabywca na bazarze (część "Operacja Y")
• Wladimir Basow – milicjant (część "Partner")
• Emmanuil Geller – pasażer (część "Partner")
• Rina Zeljona – sąsiadka Szurika w autobusie (część "Partner")
• Wiktor Uralski – robotnik na budowie(część "Partner")
• Michaił Pugowkin – dyrektor budowy (część "Partner")
• Walentina Berezucka – dziewczyna w ciąży (część "Partner")
• Natalja Sielezniowa – Lida (część "Dziwne wrażenie")
• Swietłana Agiejewa – babcia-świadek (część "Partner")
• Władimir Rautbart – profesor (część "Dziwne wrażenie")
• Wiktor Pawłow – Dub (część "Dziwne wrażenie")
• Walerij Nosik – student (część "Dziwne wrażenie")
• Georgi Georgiu – sąsiad z obwiązaną szyją (część "Dziwne wrażenie")
• Jurij Nikulin – Bałbies (część "Operacja Y")
• Gieorgij Wicyn – Trus (część "Operacja Y")
• Jewgienij Morgunow – Bywałyj ("część Operacja Y")
• Tatiana Gradowa – Gran (część "Operacja Y")

Bibliografia

• Kazimierz Nowacki (red.), Z filmem radzieckim na ty, Kraków 1972, s. 124.

Linki zewnętrzne

• Operacja "Y", czyli przypadki Szurika w bazie Internet Movie Database (ang.)
• Operacja "Y", czyli przypadki Szurika w bazie Filmweb
• Strona filmu w portalu Kino Rossiji