Orzyc
 Orzyc w Jednorożcu | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Rzeka | |
| Długość | 142,52 km |
| Powierzchnia zlewni |
2077 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | na wschód od Mławy |
| Wysokość |
145 |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Narew |
| Miejsce |
na zachód od Kalinowa |
| Wysokość |
81,7 m n.p.m.[1] |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Orzyc (Orzycz, Orzyca[2]) – rzeka, prawy dopływ Narwi[3] o długości 142,52 km[4] i powierzchni dorzecza 2 077 km².
Opis
[edytuj | edytuj kod]Rzeka płynie przez Nizinę Północnomazowiecką, w województwie warmińsko-mazurskim i mazowieckim. Wypływa z bagien na obszarze Wzniesień Mławskich, na wschód od Mławy. Płynie przez Równinę Kurpiowską i Wysoczyznę Ciechanowską, przez miejscowości Grzebsk, Chorzele, Małowidz, Jednorożec, Drążdżewo, Janowo, Krasnosielc, Maków Mazowiecki, Stary Szelków, a do Narwi uchodzi we wsi Kalinowo, poniżej wsi Przeradowo, a powyżej wsi Zambski Kościelne.
Rzekę cechuje powolny nurt i niewielki spadek koryta. Jej lewymi dopływami są Grabowski Rów i Baranowska Struga, a prawymi Tamka, Bobrynka, Ulatówka, Bramura i Węgierka.
Na kilku odcinkach rzeka jest spławna. Organizowane są spływy kajakowe[5][6][7][8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W XIX wieku rzeka była określana nazwą Uzgierka[9].
W latach 30. XX wieku przeprowadzono regulację rzeki na odcinku między Chorzelami a Krasnosielcem. Prace prowadzono ręcznie, maszynowo i za pomocą dynamitu[10].
Rzeka jest uważana za zachodnią granicę Puszczy Zielonej, ale na jej prawym brzegu jest jeszcze kurpiowska wieś Jednorożec i miejscowości, które przyjęły tradycje kurpiowskie i są uważane za pograniczne: Połoń, Małowidz, Stegna, Drążdżewo Nowe[9][11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Orzyc na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Geodeta Kraju. [dostęp 2017-04-04].
- ↑ Orzyc, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-08-25].
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 198, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Orzyc na mapie Geoportalu Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Moduł: Obszary dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2017-04-04].
- ↑ Spływy kajakowe rzeką Orzyc (Maków Mazowiecki, Pułtusk, Ostrołęka, Przasnysz) | Bobrowy Dwór [online], bobrowydwor.pl [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Magda, ORZYC. RZEKA JAK KURPIOWSKI FOLK [online], Moda na Mazowsze, 22 czerwca 2021 [dostęp 2022-08-18] (pol.).
- ↑ Szlak kajakowy – rzeka Orzyc [online], wkw.wloclawek.pttk.pl [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Spływy kajakowe rzeką Orzyc w Gminie Krasnosielc [online], powiat-makowski.pl [dostęp 2022-08-18] (pol.).
- ↑ a b Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Zachodnie pogranicze Kurpi Zielonych [online] [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Maria Weronika Kmoch, Regulacja rzeki Orzyc na północnym Mazowszu w okresie międzywojennym, „Studia i Materiały Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku”, 21: XIV Konferencja Polskiego Muzealnictwa Morskiego i Rzecznego, 2018, s. 215–235 [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Maria Weronika Kmoch, Na skraju Kurpiowszczyzny. Parafia pw. św. Floriana w Jednorożcu, Jednorożec: Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”, 2020, ISBN 978-83-927409-7-1, OCLC 1225226389 [dostęp 2022-07-21].
