Pandkowate

Pandkowate
	Ailuridae
	J.E. Gray, 1843
	; Przedstawiciel rodziny – pandka ruda (Ailurus fulgens)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Parvordo	łasicokształtne
Rodzina	pandkowate
	Typ nomenklatoryczny
	Ailurus F. Cuvier, 1825
Synonimy
	Ailurina J.E. Gray, 1843; Simocyonidae Dawkins, 1868; Ailuridae: J.E. Gray, 1869; Ailuridae: Flower, 1869; Aeluridae: Gill, 1872; Ailurinae: Trouessart, 1885; Simocyoninae: Zittel, 1893; Amphictidae Winge, 1895; Simocyonini: Ginsburg, 1966;
	Ailurina J.E. Gray, 1843; Simocyonidae Dawkins, 1868; Ailuridae: J.E. Gray, 1869; Ailuridae: Flower, 1869; Aeluridae: Gill, 1872; Ailurinae: Trouessart, 1885; Simocyoninae: Zittel, 1893; Amphictidae Winge, 1895; Simocyonini: Ginsburg, 1966;
Rodzaje
	9 rodzajów (w tym 8 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	9 rodzajów (w tym 8 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pandkowate^[11], pandowate, pandy (Ailuridae) – rodzina ssaków z podrzędu psokształtnych (Caniformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora), klasyfikowana do niedawna jako podrodzina pandowatych (Ailurinae) w obrębie rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae), a wcześniej do szopowatych. Do rodziny zaliczana jest obecnie tylko pandka ruda oraz spokrewnione z nią gatunki wymarłe.

Systematyka

Przez długi czas do pandkowatych (w randze podrodziny) zaliczano pandę wielką (Ailuropoda melanoleuca) i pandkę rudą (Ailurus fulgens). Obydwa gatunki klasyfikowano początkowo w rodzinie szopowatych^[12]^[13] – na podstawie podobieństw w budowie czaszki i uzębienia oraz kilku innych cech morfologicznych i behawioralnych, przede wszystkim roślinożerności. W wyniku dalszych badań morfologicznych i molekularnych pojawiały się różne hipotezy dotyczące filogenezy pand. Zaliczano je do niedźwiedziowatych (Ursidae) lub też proponowano wydzielenie odrębnej rodziny pandowatych (Ailuridae). Kolejną propozycją w taksonomicznej historii pand było utworzenie odrębnych rodzin dla obydwu gatunków, ponieważ stwierdzono, że ich pokrewieństwo jest znacznie dalsze od pierwotnie zakładanego. Badania genetyczne prowadzone w ostatnich dekadach XX w. wykazały, że panda wielka jest bliżej spokrewniona z niedźwiedziami niż z jakimikolwiek innymi ssakami drapieżnymi (Carnivora)^[14]. Na tej podstawie zaliczono ją do rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae).

Dalsze badania molekularne oraz odkrycie wymarłych gatunków o cechach podobnych do Ailurus fulgens skłoniły naukowców do wydzielenia rodziny pandkowatych (Ailuridae).

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj^[15]^[11]:

Ailurus F. Cuvier, 1825 – pandka

Opisano również rodzaje wymarłe:

Actiocyon Stock, 1947^[16]
Alopecocyon Camp & Vanderhoof, 1940^[17]
Amphictis Pomel, 1853^[18]
Magerictis Ginsburg, Morales, Soria Mayor & Herraez, 1997^[19] – jedynym przedstawicielem był Magerictis imperialensis Ginsburg, Morales, Soria & Herraez, 1997
Parailurus Schlosser, 1899^[20]
Pristinailurus Wallace & Wang, 2004^[21] – jedynym przedstawicielem był Pristinailurus bristoli Wallace & Wang, 2004
Protursus Crusafont i Pairó & Kurtén, 1976^[22] – jedynym przedstawicielem był Protursus simpsoni Crusafont i Pairó & Kurtén, 1976
Simocyon J.A. Wagner, 1858^[23]

Uwagi

↑ Pisownia oryginalna.
↑ Typ nomenklatoryczny: †Simocyon J.A. Wagner, 1858.
↑ Typ nomenklatoryczny: †Amphictis Pomel, 1853.

Przypisy

↑ Ailuridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxi. (ang.).
↑ W.B. Dawkins. Fossil Animals and Geology of Attica. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 24 (2), s. 1, 1868. (ang.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: The Trustees, 1869, s. 247. (ang.).
↑ W.H. Flower. On the Value of the Characters of the Base of the Cranium in the Classification of the Order Carnivora, and on the Systematic Position of Bassaris and other disputed Forms. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1869, s. 15, 1869. (ang.).
↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 6, 1872. (ang.).
↑ É. L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles (Carnivores). „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. Supplément a l’Année 1884. 14, s. 25, 1884. (fr.).
↑ K.A. von Zittel: Handbuch der palaeontologie. Cz. 4. München: R. Oldenbourg, 1893, s. 632. (niem.).
↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende rovdyr (Carnivora) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over pungdyrenes slægtskab. Copenhagen: Bianco Lunos Kgl Hof-Bogtrykkeri, 1895, s. 46. (duń.).
↑ L. Ginsburg. Les Amphicyons des Phosphorites du Quercy. „Annales de Paléontologie”. 52, s. 60, 1966. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 165. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
↑ Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
↑ Slattery JP, O’Brien SJ. Molecular phylogeny of the red panda (Ailurus fulgens). „The Journal of Heredity”. 1995 Nov-Dec. PMID: 9449931. {abstrakt) (ang.)
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 448. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Ch. Stock. A peculiar new Carnivore from the Cuyama Miocene, California. „Bulletin of the Southern California Academy of Sciences”. 46 (2), s. 85, 1947. (ang.).
↑ Ch.L. Camp & V.L. VanderHoof. Bibliography of Fossil Vertebrates 1928–1933. „Geological Society of America Special Paper”. 27, s. 320, 1940. DOI: 10.1130/SPE27-p1. (ang.).
↑ A.N. Pomel: Catalogue méthodique et descriptif des vertébrés fossiles découverts dans le bassin hydrographique supérieur de la Loire, et surtout de la vallée de son affluent principal, L’Allier. Paris: J.-B. Baillière, 1853, s. 63. (fr.).
↑ L. Ginsburg, J. Morales, M.D. Soria Mayor & E. Herraez. Découverte d’une forme ancestrale du Petit Panda dans le Miocène moyen de Madrid (Espagne). „Comptes Rendus de l’Académie des Sciences de Paris”. Sciences de la terre et des planètes. 325 (6), s. 447, 1997. DOI: 10.1016/S1251-8050(97)81163-9. (fr.).
↑ M. Schlosser. Parailurus anglicus und Ursus böckhi aus den ligniten von Barötii-Köpecz, comitat Hähomszek in Ungarn. „Mittheilungen aus dem Jahrbuche der Kgl. ungarischen Geologischen Anstalt”. 13 (2), s. 9, 1899. (niem.).
↑ S.C. Wallace & X.-m. Wang. Two new carnivores from an unusual late Tertiary forest biota in eastern North America. „Nature”. 431 (3), s. 558, 2004. DOI: 10.1038/nature02819. (ang.).
↑ M. Crusafont i Pairó & B. Kurtén. Bears and bear-dogs from the Vallesian of the Vallés-Penedés Basin, Spain. „Acta Zoologica Fennica”. 144, s. 22, 1976. (ang.).
↑ J.A. Wagner: Geschichte der Urwelt: mit besonderer Berücksichtigung der Menschenrassen und des mosaischen Schöpfungsberichtes. Wyd. 2. T. 2. Leipzig: L. Voss, 1858, s. 366. (niem.).

Bibliografia

J.J. Flynn, M.A. Nedbal, J.W. Dragoo & R.L. Honeycutt. Whence the Red Panda?. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 17 (2), s. 190–199, 2000. DOI: 10.1006/mpev.2000.0819. (ang.).
Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Ailuridae. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 29 maja 2008]

[3] Pisownia oryginalna.

[uwaga1-4] Typ nomenklatoryczny: †Simocyon J.A. Wagner, 1858.

[11] Typ nomenklatoryczny: †Amphictis Pomel, 1853.

[itis-1] Ailuridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[gray1843-2] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxi. (ang.).

[daw-5] W.B. Dawkins. Fossil Animals and Geology of Attica. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 24 (2), s. 1, 1868. (ang.).

[gray1869-6] J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: The Trustees, 1869, s. 247. (ang.).

[flo-7] W.H. Flower. On the Value of the Characters of the Base of the Cranium in the Classification of the Order Carnivora, and on the Systematic Position of Bassaris and other disputed Forms. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1869, s. 15, 1869. (ang.).

[gill-8] T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 6, 1872. (ang.).

[tro-9] É. L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles (Carnivores). „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. Supplément a l’Année 1884. 14, s. 25, 1884. (fr.).

[zit-10] K.A. von Zittel: Handbuch der palaeontologie. Cz. 4. München: R. Oldenbourg, 1893, s. 632. (niem.).

[win-12] H. Winge: Jordfundne og nulevende rovdyr (Carnivora) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over pungdyrenes slægtskab. Copenhagen: Bianco Lunos Kgl Hof-Bogtrykkeri, 1895, s. 46. (duń.).

[gin-13] L. Ginsburg. Les Amphicyons des Phosphorites du Quercy. „Annales de Paléontologie”. 52, s. 60, 1966. (fr.).

[Cichocki&inni-14] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 165. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[15] Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.

[16] Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.

[17] Slattery JP, O’Brien SJ. Molecular phylogeny of the red panda (Ailurus fulgens). „The Journal of Heredity”. 1995 Nov-Dec. PMID: 9449931. {abstrakt) (ang.)

[Burgin&inni-18] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 448. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[sto-19] Ch. Stock. A peculiar new Carnivore from the Cuyama Miocene, California. „Bulletin of the Southern California Academy of Sciences”. 46 (2), s. 85, 1947. (ang.).

[camp&van-20] Ch.L. Camp & V.L. VanderHoof. Bibliography of Fossil Vertebrates 1928–1933. „Geological Society of America Special Paper”. 27, s. 320, 1940. DOI: 10.1130/SPE27-p1. (ang.).

[pom-21] A.N. Pomel: Catalogue méthodique et descriptif des vertébrés fossiles découverts dans le bassin hydrographique supérieur de la Loire, et surtout de la vallée de son affluent principal, L’Allier. Paris: J.-B. Baillière, 1853, s. 63. (fr.).

[gin&inni-22] L. Ginsburg, J. Morales, M.D. Soria Mayor & E. Herraez. Découverte d’une forme ancestrale du Petit Panda dans le Miocène moyen de Madrid (Espagne). „Comptes Rendus de l’Académie des Sciences de Paris”. Sciences de la terre et des planètes. 325 (6), s. 447, 1997. DOI: 10.1016/S1251-8050(97)81163-9. (fr.).

[sch-23] M. Schlosser. Parailurus anglicus und Ursus böckhi aus den ligniten von Barötii-Köpecz, comitat Hähomszek in Ungarn. „Mittheilungen aus dem Jahrbuche der Kgl. ungarischen Geologischen Anstalt”. 13 (2), s. 9, 1899. (niem.).

[wal&wang-24] S.C. Wallace & X.-m. Wang. Two new carnivores from an unusual late Tertiary forest biota in eastern North America. „Nature”. 431 (3), s. 558, 2004. DOI: 10.1038/nature02819. (ang.).

[pai&kur-25] M. Crusafont i Pairó & B. Kurtén. Bears and bear-dogs from the Vallesian of the Vallés-Penedés Basin, Spain. „Acta Zoologica Fennica”. 144, s. 22, 1976. (ang.).

[wag-26] J.A. Wagner: Geschichte der Urwelt: mit besonderer Berücksichtigung der Menschenrassen und des mosaischen Schöpfungsberichtes. Wyd. 2. T. 2. Leipzig: L. Voss, 1858, s. 366. (niem.).

[1]

[2]

[a]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[c]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]