Panieńskie Skały (Lwówek Śląski)
51°06′11″N 15°35′23″E/51,103056 15,589722
kod: PLH020009
| |
| |
| specjalny obszar ochrony siedlisk | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
luty 2008 |
| Powierzchnia |
1,06 ha |
Położenie na mapie Lwówka Śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego  | |
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski  | |
| 51°06′11″N 15°35′23″E/51,103056 15,589722
| |
Panieńskie Skały – formacja skalna oraz obszar Natura 2000 (kod PLH020009) w Lwówku Śląskim w województwie dolnośląskim. Wśród skał znajdowało się jedno z dwóch w Polsce stanowisko włosocienia delikatnego[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Panieńskie Skały znajdują się na południowo-wschodnim zboczu Szpitalnej Góry, we wschodniej części Niecki Lwóweckiej. Dolina Srebrnej oddziela je od Lwóweckich Skał, z którymi tworzą największy zespół skalny na Pogórzu Izerskim. Skałki leżą średnio na wysokości 240–255 m n.p.m. Od południa i wschodu graniczą z zabudowaniami mieszkalnymi przy ulicy Polnej. Po zachodniej stronie skał rośnie las komunalny. Nieopodal przebiega niebieski szlak turystyczny z Lwówka Śląskiego do Lubomierza[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W przykrytej skałą szczelinie znajdują się naprzeciw siebie dwa znaki przypisywane walończykom - poszukiwaczom minerałów z XI–XII wieku. Według legend, miały się w niej ukrywać podczas wojen husyckich kobiety i dziewczęta z Lwówka. Na ich pamiątkę nazwano szczelinę Panieńską Izdebką (niem. Jungfernstübchen). Stąd wzięła się też nazwa dla całej formacji skalnej. Napis „Jungfernstübchen” wykuty w przykrywającej szczelinę skale częściowo przetrwał do naszych czasów. W kronikach opisano podziemny korytarz, częściowo służący do odprowadzania wody, idący stąd w kierunku Radłówki[3]. Przed II wojną światową Panieńskie Skały były pomnikiem przyrody i miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów i mieszkańców Lwówka[2].
Obszar Natura 2000[edytuj | edytuj kod]
Decyzją Komisji Europejskiej z 13 listopada 2007, która weszła w życie w lutym 2008, został zatwierdzony obszar mający znaczenie dla Wspólnoty sieci Natura 2000. Pierwotnie obejmował on 9,9 ha. W 2008 jego powierzchnia została zwiększona do 11,5 ha. Większość obszaru ostoi zajmowały wówczas pola uprawne i łąki, ciągnące się na północ od skał. W 2012 tereny te zostały wyłączone spod ochrony. Na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2016 (weszło w życie w marcu 2017) zatwierdzono specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 1,06 ha[4].
Przedmiotem ochrony są:
- 8220 ściany skalne i urwiska krzemianowe ze zbiorowiskami z Androsacion vandelii
- 9170 grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny ze zbiorowiskami Galio-Carpinetum oraz Tilio-Carpinetum
- 1421 włosocień delikatny Trichomanes speciosum[1]
Ściany skalne i urwiska krzemianowe[edytuj | edytuj kod]
Ławica skał tworzona przez turońskie piaskowce ciągnie się ok. 200 m zwartym murem, zbudowanym z baszt i wieżyc mających horyzontalne uwarstwienie. Skały wystają ponad poziom na wysokość do 20 m. Krawędź ławicy jest porozcinana szczelinami, z których kilka przykrywają bloki skalne. Skały zajmują obszar o powierzchni 0,21 ha. Porośnięte są roślinnością chasmofityczną – naskalnymi zbiorowiskami mszysto-paprociowymi. Występuje tu paprotka zwyczajna i nerecznica samcza oraz gatunki obce – niecierpek drobnokwiatowy i czeremcha amerykańska[1].
Grąd[edytuj | edytuj kod]
Skały otoczone są dwoma pasami grądu zajmującymi powierzchnię 0,55 ha. Drzewostan zbudowany jest z dębu bezszypułkowego, lipy drobnolistnej i czereśni ptasiej. Występują tu krzewy: trzmielina pospolita, kruszyna pospolita i bez koralowy. W runie można spotkać wiechlinę gajową, turzycę leśną, kosmatkę gajową, nerecznicę samczą, kokoryczkę wielokwiatową, konwalię majową i bluszcz pospolity. Rosną tu gatunki obce: czeremcha amerykańska, niecierpek drobnokwiatowy i kasztanowiec zwyczajny oraz synantropijne: glistnik jaskółcze ziele i bodziszek cuchnący. Na obrzeżach lasu występuje bez czarny. Grąd jest chroniony zarówno jako siedlisko przyrodnicze, jak i ze względu na ważną rolę osłony dla siedliska włosocienia delikatnego[1].
Włosocień delikatny[edytuj | edytuj kod]
Gametofity włosocienia delikatnego występowały w szczelinach Panieńskich Skał. W 2008 roku stwierdzono ich zanik na znanym siedlisku. Paproć ta pozostała jednak przedmiotem ochrony z uwagi na duże prawdopodobieństwo odbudowy jej populacji[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e dr Anna Wójcicka-Rosińska, dr Dariusz Rosiński: Plan Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Panieńskie Skały PLH 020009 w województwie dolnośląskim na lata 2012–2021. [dostęp 2015-05-27]. (pol.).
- ↑ a b Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów, Pogórze Izerskie. [2], M-Ż. Wrocław: I-BiS, 2003, s. 213–214. ISBN 83-85773-61-4.
- ↑ Mariusz Olczak: Lwówek śląski i okolice – przewodnik historyczny. Warszawa: Oppidium, 2000, s. 21. ISBN 83-912314-3-7.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Panieńskie Skały (PLH020009) (Dz.U. z 2017 r. poz. 527)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Obszar Natura 2000 Panieńskie Skały. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-12].