Parafia św. Michała Archanioła w Michałkowicach
 Kościół parafialny od strony Plant Michałkowickich (2013) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Kościelna 1 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat |
dekanat Siemianowice Śląskie |
| Kościół | |
| Proboszcz |
ks. Eugeniusz Kurpas |
| Wspomnienie liturgiczne |
Ostatnia niedziela września |
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′06,2″N 19°00′10,5″E/50,318389 19,002917
| |
| Strona internetowa | |
Parafia św. Michała Archanioła w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach – rzymskokatolicka parafia w dekanacie siemianowickim. Siedziba parafii znajduje się przy ulicy Kościelnej 1 w Siemianowicach Śląskich, w dzielnicy Michałkowice. Jest to najstarsza wspólnota parafialna na terenie Siemianowic Śląskich, której pierwsze pisane wzmianki pochodzą z XIV wieku. Obecny, neoromański kościół parafialny autorstwa Ludwiga Schneidera został poświęcony 12 czerwca 1910 roku. Z tej parafii pochodzi biskup Czesław Domin.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki[edytuj | edytuj kod]
Parafia św. Michała Archanioła powstała według przypuszczeń w latach 1290–1310 na terenie wsi Michałkowice[1] i jest jedną z najstarszych parafii w kasztelanii bytomskiej i dekanacie sławkowskim. Pierwsze potwierdzone wzmianki o parafii odnotowane w kolektoriach świętopietrza i dziesięcinach papieskich pochodzą z lat: 1325–1328[2][3] i okresu między 1336[4] a 1357 rokiem. Według dokumentów kolektora papieskiego Andrzeja z Verolo w 1326, wieś Michałkowice i budynek kościoła zostały opuszczone[4]. W źródłach z lat 1363–1374 budynek kościoła uległ prawdopodobnie zniszczeniu. 14 lutego 1402 roku powstał nowy drewniany kościół ufundowany przez Macieja Wrochlika z Bytkowa[2]. Ważną datą w historii parafii było powstanie pierwszej w okolicy przykościelnej szkoły w 1421 roku[1]. Najstarszy opis kościoła pochodzi z roku 1598 i został sporządzony przez ks. Krzysztofa Kazimierskiego. Wokół ówczesnego kościoła znajdowały się zabudowania gospodarcze, ogrody i plebania[2].
W 1786 roku rozpoczęto rozbiórkę starego budynku kościoła i budowę nowego murowanego w stylu późnobarokowym. Patronami budowy byli: Antoni Rheinbaben, Lazarus Henckel von Donnersmarck, Johann Nepomucen von Kloch, Józef Mikusz i ks. proboszcz Wojciech Pawlikowski[5]. 21 października 1787 roku poświęcono nowy kościół. Był on skromny na planie czworoboku i mieścił jedynie 600 osób[1]. W 1829 roku dobudowano wieżę[5], a 1858 roku boczne skrzydła, kryptę i kaplicę. Dzięki przebudowie świątynia mieściła ponad dwa razy więcej wiernych[1]. Mimo to kościół z biegiem lat stawał się zbyt mały dla zwiększającej się liczby mieszkańców okolicznych terenów, co było spowodowane rozwojem przemysłu[5].
Michałkowicka parafia od początku swojego istnienia do 1811 roku należała do diecezji krakowskiej. Wówczas to biskup krakowski zrzekł się na rzecz biskupa wrocławskiego zwierzchnictwa nad dekanatem bytomskim i pszczyńskim, co zostało potwierdzone bullą papieską z 1821 roku[2].
Powstanie neoromańskiego kościoła[edytuj | edytuj kod]
_-_1_(cropped).jpg)
Budowę nowej, obecnie funkcjonującej fary rozpoczęto 1 października 1902[6] roku według projektu architekta Ludwiga Schneidera[4]. Kamień węgielny poświęcono 26 kwietnia 1903 roku[1]. Kosztującą około 200 tysięcy marek budowę ukończono w 1904 roku[6]. 2 czerwca 1910 roku biskup metropolita wrocławski Georg Kopp dokonał konsekracji kościoła[7]. Rozbudowano w tym samym plebanię (podwyższono parterowy budynek o nadbudowane piętro), a proboszcz ks. Maximilian Gerlich ufundował szpital dla starców nazwany Maximilianeum (od jego imienia) – obecnie Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez zgromadzenie ss. boromeuszek. W 1926 na zlecenie ks. Brandysa malarz Kowalewski z Katowic odnowił kościelną polichromię. Ustawiono wówczas ołtarz św. Rodziny oraz figury św. Józefa, św. Franciszka z Asyżu, św. Antoniego, Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej i krucyfiks, który był dziełem rzeźbiarza Folka z Pawłowic.
W 1973 roku świątynia otrzymała nowoczesny wystrój zaprojektowany przez inż. arch. Krystiana Laskego z Katowic. Pod pretekstem wymogów Soboru watykańskiego II zniszczono centralnie usytuowany witraż, ołtarz główny, usunięto balaski i stopnie w prezbiterium oraz polichromię. Nowy ołtarz został bliżej nawy głównej, a metalowa płaskorzeźba św. Michała Archanioła na tle betonowych słupów zastąpił drewniany ołtarz autorstwa Carla Bühla, dekorowany licznymi rzeźbami z obrazem św. Michała Archanioła umieszczonym pośrodku[8]. Przez ostatnie kilkanaście lat kościół przechodził szereg remontów i restauracji. Zamontowano ogrzewanie podłogowe i kanalizację, wymieniona cały dach wraz z remontem wieży, położona nową granitową posadzkę i przemalowano wnętrze[1].
Na początku 2015 roku konserwator diecezjalny w porozumieniu z ks. proboszczem parafii zadecydował o odtworzeniu pierwotnego ołtarza wg rysunku projektowego Carla Bühla[8]. Do zrekonstruowanego ołtarza użyto oryginalnych rzeźb, które zostały zabezpieczone przez parafię. Po fachowo przeprowadzonej konserwacji trafiły z powrotem na ołtarz. Nie odzyskano oryginalnego obrazu św. Michała Archanioła, który trafił do jednej z parafii na Pomorzu. W jego miejsce została namalowana kopia różniąca się kolorystyką od oryginału[9].
Działalność parafialna[edytuj | edytuj kod]
Siedziba parafii św. Michała Archanioła znajduje się przy ulicy Kościelnej 1 w Siemianowicach Śląskich, na terenie dzielnicy Michałkowice[10]. W kościele parafialnym w niedzielę i święta odprawianych jest sześć mszy świętych, natomiast w dni powszednie dwie. Funkcjonuje tu ponad dziesięć grup parafialnych skierowanych dla osób w różnym wieku i o różnej tematyce. Przy parafii funkcjonuje biblioteka parafialna[11].
Parafia zarządza cmentarzem parafialnym znajdujących się przy ulicy Maciejkowickiej[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Parafia św. Michała Archanioła w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach: Kościół. michalkowice.ihs.pl. [dostęp 2020-12-20]. (pol.).
- ↑ a b c d Derus 2014 ↓, s. 113.
- ↑ Urząd Miasta Siemianowice Śląskie: Kościoły. www.siemianowice.pl. [dostęp 2020-12-20]. (pol.).
- ↑ a b c E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku: Parafia św. Michała Archanioła w Michałkowicach. silesia.edu.pl. [dostęp 2020-12-20]. (pol.).
- ↑ a b c Derus 2014 ↓, s. 114.
- ↑ a b Derus 2014 ↓, s. 115.
- ↑ Derus 2014 ↓, s. 116.
- ↑ a b Derus 2014 ↓, s. 119.
- ↑ Derus 2014 ↓, s. 120.
- ↑ Parafia św. Michała Archanioła w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach: Kontakt. michalkowice.ihs.pl. [dostęp 2020-12-20]. (pol.).
- ↑ Parafia św. Michała Archanioła w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach. michalkowice.ihs.pl. [dostęp 2020-12-20]. (pol.).
- ↑ Parafia św. Michała Archanioła w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach: Cmentarz parafialny. michalkowice.ihs.pl. [dostęp 2020-12-20]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Derus, Siemianowickie parafie w rozwoju historycznym, „Siemianowicki Rocznik Muzealny” (13), Siemianowice Śląskie: Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich, 2014, s. 113–136, ISSN 1644-8154 (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Parafie rzymskokatolickie | |
|---|---|
| Kościoły rzymskokatolickie | |
| Parafie ewangelickie | |
| Kościoły ewangelickie |
