Phaethornis
| Phaethornis[1] | |||||
| Swainson, 1827[2] | |||||
.jpg) Przedstawiciel rodzaju – pustelnik płowy (P. syrmatophorus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj |
Phaethornis | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Trochilus superciliosus Linnaeus, 1766 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Phaethornis – rodzaj ptaków z podrodziny pustelników (Phaethornithinae) w rodzinie kolibrowatych (Trochilidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce (Meksyk, Belize, Gwatemala, Salwador, Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Trynidad, Gujana, Surinam, Gujana Francuska, Brazylia, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj i Argentyna)[17][18].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 8–17,5 cm; masa ciała 1,8–10 g[17][18].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Phaethornis (Phrethornis, Phaetornis, Phaethornus, Phaethornis): gr. φαεθων phaethon „słońce”, od φαω phaō „świecić”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[19].
- Orthornis: gr. ορθος orthos „prosty”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Trochilus bourcieri Lesson, 1832.
- Guyornis: epitet gatunkowy Trochilus guy Lesson, 1833 (J. Guy – żyjący w XIX wieku francuski amator-kolekcjoner)[21]; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[22]. Gatunek typowy: Trochilus guy Lesson, 1833.
- Pygmornis (Pygornis): gr. πυγμαιος pugmaios „liliput, wielkości pięści”, od πυγμη pugmē „pięść” (por. epitet gatunkowy Trochilus pygmaeus von Spix, 1824[a]); ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[23]. Gatunek typowy: Trochilus intermedius Lesson, 1832 (= Trochilus longuemareus Lesson, 1832).
- Ametrornis (Ametornis): gr. αμετρος ametros „ponad miarę, nieproporcjonalny”, od wzmacniającego przedrostka α- a-; μετρον metron „miara”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[24]. Gatunek typowy: Ametrornis abnormis Reichenbach, 1854 (= Trochilus philippii Bourcier, 1847).
- Toxoteuches: gr. τοξοτευχης toxoteukhēs „uzbrojony w łuk” (tj. krzywodzioby), od τοξον toxon „łuk”; τευχω teukhō „powodować”[25]. Gatunek typowy: Trochilus guy Lesson, 1833.
- Mesophila: gr. μεσος mesos „środkowy”; φιλος philos „miłośnik”[26]. Gatunek typowy: Trochilus yaruqui Bourcier, 1851.
- Momus: w mitologii greckiej Momus (gr. Μωμος Mōmos, łac. Momus, Querella) był bogiem kpin i żartów[27]. Gatunek typowy: Trochilus idaliae Bourcier & Mulsant, 1856.
- Anisoterus: gr. ανισος anisos „nierówny”, od negatywnego przedrostka αν- an-; ισος isos „równy”; -πτερος -pteros „-skrzydły”, od πτερον pteron „skrzydło”[28]. Gatunek typowy: Trochilus pretrei Lesson & DeLattre, 1839.
- Milornis: gr. μιλτος miltos „czerwono-ochrowy, minia ołowiana, krew”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[29]. Gatunek typowy: Trochilus squalidus Temminck, 1822.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[30]:
- Phaethornis hispidus – pustelnik białobrody
- Phaethornis syrmatophorus – pustelnik płowy
- Phaethornis mexicanus – pustelnik meksykański – takson wyodrębniony ostatnio z P. longirostris[31]
- Phaethornis longirostris – pustelnik długodzioby
- Phaethornis yaruqui – pustelnik białowąsy
- Phaethornis guy – pustelnik zielony
- Phaethornis malaris – pustelnik wielkodzioby
- Phaethornis superciliosus – pustelnik długosterny
- Phaethornis subochraceus – pustelnik ochrowy
- Phaethornis eurynome – pustelnik łuskogardły
- Phaethornis augusti – pustelnik rdzaworzytny
- Phaethornis pretrei – pustelnik ubogi
- Phaethornis bourcieri – pustelnik prostodzioby
- Phaethornis koepckeae – pustelnik peruwiański
- Phaethornis philippii – pustelnik cienkodzioby
- Phaethornis anthophilus – pustelnik jasnobrzuchy
- Phaethornis squalidus – pustelnik skromny
- Phaethornis rupurumii – pustelnik ciemnogardły
- Phaethornis longuemareus – pustelnik rdzawy
- Phaethornis aethopygus – pustelnik rzeczny – takson wyodrębniony ostatnio z P. longuemareus[32]
- Phaethornis idaliae – pustelnik mały
- Phaethornis nattereri – pustelnik płowosterny
- Phaethornis atrimentalis – pustelnik andyjski
- Phaethornis ruber – pustelnik rdzawobrzuchy
- Phaethornis stuarti – pustelnik białobrewy
- Phaethornis striigularis – pustelnik kolumbijski
- Phaethornis griseogularis – pustelnik szarogardły
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Synonim P. ruber.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Phaethornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ W. Swainson. A Synopsis of the Birds discovered in Mexico by W. Bullock F.L.S. and H.S. and Mr. William Bullock, jun. „The Philosophical Magazine”. Seria 2. 1, s. 441, 1827. (ang.).
- ↑ A.É.J.P.J.F. d’Audebert de Férussac. Phoetornis. „Bulletin des Sciences Naturelles et de Géologie”. 24, s. 201, 1831. (fr.).
- ↑ F. Boie. Bemerfungen über Species und einige ornithologische Familien und Sippen. „Isis von Oken”. 1831, s. kol. 548, 1831. (niem.).
- ↑ J.J.O. Voight: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Wyd. Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert von F. S. Voight. Cz. 1. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 640. (niem.).
- ↑ W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Cz. 3. Dublin: Longman, Rees, Orme, Brown, & Green, and S. Highley, 1835, s. ryc. 143. (ang.).
- ↑ a b Bonaparte 1854 ↓, s. 249.
- ↑ Bonaparte 1854 ↓, s. 250.
- ↑ H.G.L. Reichenbach. Aufzählung der Colibris Oder Trochilideen in ihrer wahren natürlichen Verwandtschaft, nebst Schlüssel ihrer Synonymik. „Journal für Ornithologie”. 1, s. 14, 1854. (niem.).
- ↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 3. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1860. (niem.).
- ↑ Mulsant, Verreaux i Verreaux 1866 ↓, s. 161.
- ↑ Mulsant, Verreaux i Verreaux 1866 ↓, s. 162.
- ↑ Mulsant, Verreaux i Verreaux 1866 ↓, s. 163.
- ↑ a b É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1874, s. 55. (fr.).
- ↑ É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibris. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. 22, s. 201, 1876. (fr.).
- ↑ O. Salvin: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 16. London: Printed by order of the Trustees, 1892, s. 267. (ang.).
- ↑ a b K.L. Schuchmann: Family Trochilidae (Hummingbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 539–541, 543–547. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
- ↑ a b J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 207. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phaethornis [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Orthornis [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, guy [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Guyornis [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pygmornis [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ametrornis [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Toxoteuches [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mesophila [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Momus [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anisoterus [dostęp 2022-10-22].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Milornis [dostęp 2022-10-22].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Phaethornithinae Jardine, 1833 – pustelniki (wersja: 2021-01-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-06].
- ↑ V.Q. Piacentini, A. Aleixo & L.F. Silveira. Hybrid, subspecies, or species? The validity and taxonomic status of Phaethornis longuemareus aethopyga Zimmer, 1950 (Trochilidae). „The Auk”. 126 (3), s. 604–612, 2009. DOI: 10.1525/auk.2009.08130. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ch.L. Bonaparte. Talleau des Oiseaux-Mouches. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e Série. 6, s. 248–257, 1854. (fr.).
- É. Mulsant, J. Verreaux, E. Verreaux. Essai une Classification Méthodique des Trochilidés. „Mémoires de la Société impériale des sciences naturelles de Cherbourg”. 12, s. 149–242, 1866. (fr.).
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).