Piotr Pampuch
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Rodzaj działalności |
publicysta, urzędnik |
| dyrektor Biura, kierownik Biblioteki | |
| Przynależność | |
| Okres urzędowania |
od stycznia 1923 |
| Odznaczenia | |
| |
Piotr Pampuch (ur. 8 lutego 1881 w Starych Siołkowicach, zm. 30 czerwca 1947 w Katowicach) – polski górnik, publicysta, działacz narodowy i społeczny na Śląsku, dyrektor Biura Sejmu Śląskiego, twórca Biblioteki Sejmu Śląskiego, poprzedniczki Biblioteki Śląskiej[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się na Śląsku Opolskim w rodzinie chłopskiej Antoniego i Agnieszki z domu Kulig. W latach 1903–1909 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego; należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, pisał artykuły do polskich gazet. Od 1910, po przerwaniu studiów ze względów materialnych, pracował jako górnik na Górnym Śląsku oraz w Westfalii[2]. W latach 1912–1914 był też robotnikiem portowym w Argentynie[3]. W czasie I wojny światowej został zmobilizowany do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Walczył na froncie zachodnim, skąd zdezerterował, ukrywając się następnie w Poznaniu[1]. Po powrocie był sekretarzem Rady Ludowej w powiecie opolskim oraz redaktorem „Nowin”[2][1].
W 1919 zatrudnił się w Centralnym Biurze Informacyjnym w Katowicach. W tym czasie był także organizatorem Związku Rolników Polskich na Śląsku oraz redaktorem miesięcznika „Rolnik Śląski”[1]. Od lutego 1920 działał w wydziale prasowym Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, którego był członkiem w latach 1920–1921. Od 1920 roku był również w Kluczborku wydawcą oraz redaktorem niemieckojęzycznej gazety „Kreuzburger Zeitung”[1].
Uczestnik III powstania śląskiego[3]. Po podziale Górnego Śląska zamieszkał w Katowicach, gdzie był kierownikiem Śląskiej Izby Rolniczej[1]. Od 1 października 1922 do 29 lutego 1924 oddelegowany na stanowisko polskiego komisarza do spraw pracy na Górnym Śląsku, zwolniony za popieranie stanowiska bezrobotnych. Kierował Okręgowym Urzędem Ziemskim, lecz z uwagi na jego dążenia do szybkiej parcelacji posiadłości obszarniczych został odsunięty[2][1].
Od 1926 był dyrektorem Biura Sejmu Śląskiego, tu zapoczątkował tworzenie i brał czynny udział w organizowaniu Biblioteki Sejmu Śląskiego, którą kierował do 1930 i w latach 1932–1933. Tworzenie biblioteki naukowej stało się jego życiową pasją. Jej zbiory stały się później podstawą dla Biblioteki Śląskiej w Katowicach[4]. Na emeryturę przeszedł w 1934, prawdopodobnie w wyniku nieporozumień z wojewodą śląskim Michałem Grażyńskim. Zajmował się także krytyką literacką. Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku i Śląskiego Towarzystwa Literackiego[2][3].
W czasie okupacji prześladowany i pozbawiony mieszkania w Katowicach ukrywał się w Sosnowcu. Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Katowic. Stan zdrowia nie pozwolił mu już na włączenie się do działalności społecznej[2].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Pampuch, 150 lat niewoli pruskiej, czyli Męczeństwo polskiego ludu śląskiego pod rządami pruskimi, Mikołów: Spółka Wydawnicza Karola Miarki, 1920, OCLC 883574087.[5]
- Piotr Pampuch, Szkic dziejów chłopów górnośląskich, Cieszyn: Śląskie Tow. Wydawnicze, 1928, OCLC 891251098.[6]
- Piotr Pampuch, Cent cinquante ans de domination Prussienne en Haute-Silésie, Mikołów: Spółka Wydawnicza Karola Miarki, 1920, OCLC 246509319.[7]
- Stanisław Ziemba, Pisma Piotra Pampucha. Wybór, Stalinogród (Katowice): Wydawnictwo „Śląsk”, 1955, OCLC 894230255.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[8].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Uliczka pomiędzy ulicami Oświęcimską a Wiktora Gorzołki w Opolu Groszowicach nosi imię Piotra Pampucha.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Hawranek 1982 ↓.
- ↑ a b c d e Henryk Rechowicz: Suum cuique. W dziewięćdziesięciolecie: sylwetki pracowników Biblioteki Śląskiej. Katowice: Biblioteka Śląska, 2015-04-22, s. 19–22. ISBN 978-83-60209-75-2. [dostęp 2018-04-05].
- ↑ a b c BASZ: Plebiscyt na katowiczanina 150-lecia: Piotr Pampuch (1881-1947). Agora SA, 2015-09-24. [dostęp 2018-04-05]. (pol.).
- ↑ Stanisław Ziemba: Wstęp w: Pisma Piotra Pampucha. Wybór. Stalinogród (Katowice): Wydawnictwo „Śląsk”, 1955, s. 32-33. OCLC 894230255.
- ↑ Piotr Pampuch, 150 lat niewoli pruskiej czyli Męczeństwo ludu śląskiego pod rządami pruskimi., Mikołów: K. Miarka, 1920.
- ↑ Piotr Pampuch, Szkic dziejów chłopów górnośląskich, Cieszyn: Śląskie Tow. Wydawnicze, 1928.
- ↑ Piotr Pampuch, Cent cinquante ans de domination prusienne en Haute-Silésie, Mikołów: K. Miarka, 1920.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za krzewienie czytelnictwa”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Franciszek Hawranek (red.): Encyklopedia powstań śląskich, hasło „Pampuch Piotr”. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, 1982, s. 371. OCLC 220086167.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje Piotra Pampucha w bibliotece Polona