Podział administracyjny Królestwa Dalmacji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Królestwo Dalmacji w 1868 roku
Herb Królestwa Dalmacji

Podział administracyjny Królestwa Dalmacji – podział Królestwa Dalmacji, istniejącego w latach 1815–1918 w ramach Cesarstwa Austrii jako jego kraj koronny, na jednostki administracyjno-terytorialne. Stolicą królestwa był Zadar[1].

1815–1836[edytuj | edytuj kod]

W 1815 roku Dalmację podzielono na 4 okręgi. Rok później utworzono jeszcze okręg makarski, który zlikwidowano w 1818 roku[2].

Okręg Gminy
Dubrovački ?
Kotorski ?
Splitski Bajagić, Bosiljana, Bristivica, Hvar, Jelsa, Kaštel Kambelovac, Klis, Komiža, Lećevica, Muć, Nerežišća, Pučišća, Sinj, Split, Starigrad, Sveti Juraj, Šolta, Trogir, Uljane, Vis, Vrboska, Vrlika
Zadarski Benkovac, Biograd, Biskupija, Drniš, Knin, Mirilović, Nin, Novigrad, Obrovac, Pag, Rab, Sali, Silba, Skradin, Szybenik, Tijesno, Zadar, Zlarin
Makarski
(1816–1818)
Čista, Drvenik, Grabovac, Imotski, Makarska, Metković, Omiš, Opuzen, Studenci, Vrgorac, Zagvozd, Župa

1836–1854[edytuj | edytuj kod]

W 1836 roku wprowadzono nowy trzystopniowy podział administracyjny, dzielący królestwo na następujące okręgi (4), kotary (29) i gminy (89)[3]:

Okręg Kotary Gminy
Dubrovački Cavtat Cavtat, Pločice, Pridvorje
Dubrownik
(chorw. Dubrovnik, wł. Ragusa)[4][5]
Breno (Župa dubrovačka), Rijeka dubrovačka, Dubrownik, Koločep, Lopud, Šipan, Zaton
Korčula
(wł. Curzola)[4][5]
Blato, Korčula
Lastovo Lastovo
Mljet Mljet
Pelješac Kuna, Pelješac, Trpanj
Slano Imotica, Janjina, Lisac, Slano, Ston
Kotorski Budva
(wł. Budua)[5]
Brajići, Budva, Majni, Paštrović, Pobori
Herceg Novi
(wł. Castel-Nuovo)[5]
Herceg Novi
Kotor
(wł. Cattaro)[4][5]
Dobrota, Kotor, Krtole, Lastva, Mula (Muo), Prčanj, Stoliv, Tivat, Župa
Risan Perast, Risan
Splitski Brač
(wł. Brazza)[5]
Bol, Milna, Nerežišća, Postira, Pučišća, Supetar, Sutivan
Hvar
(wł. Lesina)[4][5]
Hvar, Jelsa, Starigrad, Sućuraj, Vrboska
Imotski
(wł. Imoschi)[5]
Imotski
Makarska
(wł. Macarsca)[4][5]
Drvenik, Makarska, Vrgorac
Omiš
(wł. Almissa)[5]
Omiš
Opuzen Metković, Opuzen
Sinj
(wł. Sign)[5]
Sinj, Vrlika
Split
(wł. Spalato)[4][5]
Kaštel Kambelovac, Kaštel Lukšić, Klis, Muć, Split, Šolta
Trogir
(wł. Traù)[5]
Bosiljina, Bristivica, Kaštel Novi, Lećevica, Trogir
Vis Komiža, Vis
Zadarski Drniš
(wł. Dernis)[5]
Drniš
Knin Knin
Obrovac
(wł. Obbrovaz)[5]
Benkovac, Novigrad, Obrovac
Pag Pag
Rab Rab
Skradin
(wł. Scardona)[5]
Skradin
Szybenik
(chorw. Šibenik, wł. Sebenico)[4][5]
Szybenik, Tijesno, Zlarin
Zadar
(wł. Zara)[4][5]
Biograd, Nin, Sali, Silba, Zadar

1850–1854[edytuj | edytuj kod]

11 sierpnia 1850, w związku z wydarzeniami Wiosny Ludów, postanowiono o nowym podziale administracyjnym Dalmacji. Miała się ona dzielić na 7 kotarów. Podziału tego jednak nie wprowadzono w życie[6].

1854–1868[edytuj | edytuj kod]

W 1854 roku Dalmację podzielono na 4 okręgi, 31 kotarów i 88 gmin[7]:

Okręg Kotary
Dubrovački Cavtat
Dubrownik
(chorw. Dubrovnik, wł. Ragusa)[4][5]
Korčula
(wł. Curzola)[4][5]
Orebić
Ston
Kotorski Herceg Novi
(wł. Castel-Nuovo)[5]
Kotor
(wł. Cattaro)[4][5]
Splitski Hvar
(wł. Lesina)[4][5]
Imotski
(wł. Imoschi)[5]
Makarska
(wł. Macarsca)[4][5]
Metković
Omiš
(wł. Almissa)[5]
Sinj
(wł. Sign)[5]
Split
(wł. Spalato)[4][5]
Supetar
(wł. S. Pietro de Brazza)[5]
Trogir
(wł. Traù)[5]
Vis
Vrlika
(wł. Verlicca)[5]
Vrgorac
(wł. Vergoraz)[5]
Zadarski Benkovac
Drniš
(wł. Dernis)[5]
Kistanje
Knin
Obrovac
(wł. Obbrovaz)[5]
Pag
Rab
Skradin
(wł. Scardona)[5]
Szybenik
(chorw. Šibenik, wł. Sebenico)[4][5]
Zadar
(wł. Zara)[4][5]

1868–1903[edytuj | edytuj kod]

W 1868 roku Królestwo Dalmacji podzielono na 12 kotarów i 80 gmin. Ponadto, w 1880 roku utworzono kotar Metković z gminami Metković i Opuzen, zaś w 1903 roku kotar Brač z gminą Supetar. W 1882 roku z gminy Knin wydzielono gminę Promina. W 1885 roku z gminy Pučišća wydzielono gminę Selca. W 1886 roku z gminy Sućuraj wydzielono gminę Bogomolje. W 1891 roku z gminy Tijesno wydzielono gminę Vodice. W 1898 roku z gminy Blato wydzielono gminę Vela Luka[8].

Kotar Gminy
Benkovac Benkovac, Kistanje, Obrovac
Dubrownik
(chorw. Dubrovnik, wł. Ragusa)[4][5]
Dubrownik, Lopud, Konavle, Mljet, Rijeka dubrovačka, Slano, Ston, Šipan, Zaton
Hvar
(wł. Lesina)[4][5]
Bogomolje (od 1886 roku), Hvar, Jelsa Komiža, Starigrad, Sućuraj, Vis, Vrboska
Imotski
(wł. Imoschi)[5]
Imotski
Knin Drniš, Knin, Promina (od 1882 roku)
Korčula
(wł. Curzola)[4][5]
Blato, Janjina, Korčula, Kuna, Lastovo, Pelješac, Trpanj, Vela Luka (od 1898 roku)
Kotor
(wł. Cattaro)[4][5]
Budva, Dobrota, Herceg Novi, Kotor, Krtole, Lastva, Luštica, Mula (Muo), Paštrović, Perast, Prčanj, Risan, Stoliv, Tivat, Župa
Makarska
(wł. Macarsca)[4][5]
Drvenik, Makarska, Metković (do 1880 roku), Opuzen (do 1880 roku), Vrgorac
Sinj
(wł. Sign)[5]
Sinj, Vrlika
Split
(wł. Spalato)[4][5]
Bol, Kaštel Lukšić, Kaštel Sućurac, Kaštel Novi, Klis, Lekijevica, Milna, Muć, Nerežišća, Omiš, Postira, Pučišća, Selca (od 1885 roku), Split, Supetar (do 1903 roku), Sutivan, Šolta, Trogir
Szybenik
(chorw. Šibenik, wł. Sebenico)[4][5]
Skradin, Szybenik, Tijesno, Vodice (od 1891 roku), Zlarin
Zadar
(wł. Zara)[4][5]
Biograd, Nin, Novigrad, Pag, Rab, Sali, Silba, Zadar
Metković
(od 1880 roku)
Metković, Opuzen
Brač
(wł. Brazza)[5]
(od 1903 roku)
Supetar

1903–1918[edytuj | edytuj kod]

W 1903 roku Dalmację podzielono na 13 kotarów i 86 gmin[9]:

Kotar Gminy
Benkovac Benkovac, Kistanje, Obrovac
Dubrownik
(chorw. Dubrovnik, wł. Ragusa)[4][5]
Cavtat, Dubrownik, Lopud, Mljet, Rijeka, Slano, Ston, Šipan, Zaton
Hvar
(wł. Lesina)[4][5]
Bogomolje, Hvar, Jelsa, Komiža, Starigrad, Sućuraj, Vis, Vrboska
Imotski
(wł. Imoschi)[5]
Imotski
Knin Drniš, Knin, Promina
Korčula
(wł. Curzola)[4][5]
Blato, Janjina, Korčula, Kuna, Lastovo, Pelješac, Trpanj, Vela Luka
Kotor
(wł. Cattaro)[4][5]
Budva, Dobrota, Grbalj, Herceg Novi, Kotor, Krtole, Lastva, Luštica, Muo, Paštrovići, Perast, Prčanj, Risan, Spič, Stoliv, Tivat
Makarska
(wł. Macarsca)[4][5]
Drvenik, Makarska, Vrgorac
Metković Metković, Opuzen
Sinj
(wł. Sign)[5]
Sinj, Vrlika
Split
(wł. Spalato)[4][5]
Bol, Kaštel Lukšić, Kaštel Novi, Klis, Lećevica, Milna, Muć, Nerežišća, Omiš, Postira, Pučišća, Selca, Split, Supetar, Sućurac, Sutivan, Šolta, Trogir
Szybenik
(chorw. Šibenik, wł. Sebenico)[4][5]
Skradin, Szybenik, Tijesno, Vodice, Zlarin
Zadar
(wł. Zara)[4][5]
Biograd, Nin, Novigrad, Pag, Rab, Sali, Silba, Zadar

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ivković 1991 ↓, s. 34.
  2. Ivković 1991 ↓, s. 34–35.
  3. Ivković 1991 ↓, s. 35–37.
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Dalmatĭen - Zeno.org. Zeno.org. [dostęp 2023-07-13]. (niem.).
  5. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf Usporedno Talijansko-Hrvatsko nazivlje mjesta. „Fontes”. s. 379–382. ISSN 1330-6804. 
  6. Ivković 1991 ↓, s. 37.
  7. Ivković 1991 ↓, s. 37–38.
  8. Ivković 1991 ↓, s. 40–41.
  9. Ivković 1991 ↓, s. 41–45.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Frane Ivković. Organizacija uprave u Dalmaciji za vrijeme druge austrijske vladavine 1814-1918. „Arhivski vjesnik”, s. 31–51, 1991-07-01. (chorw.).