Polatuchy
| ||
| Pteromyini[1] | ||
| Brandt, 1855 | ||
 Przedstawiciel plemienia – assapan południowy (Glaucomys volans) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Nadgromada | żuchwowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | gryzonie | |
| Podrząd | wiewiórkokształtne | |
| Rodzina | wiewiórkowate | |
| Podrodzina | wiewiórki | |
| Plemię | polatuchy | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
|
Pteromys G. Cuvier, 1800 | ||
| Synonimy | ||
| ||
| Rodzaje | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
Polatuchy[3][4] (Pteromyini) – plemię gryzoni z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w rodzinie wiewiórkowatych (Sciuridae)[2]. Są również nazywane latającymi wiewiórkami. Plemię liczy 42 gatunków, z których największym przedstawicielem jest Eupetaurus cinereus.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała polatuchy dochodzi do 20 cm, długość ogona wynosi 12-15 cm. Jej ogon jest długi, szeroki i puszysty. Wzdłuż boków ciała, pomiędzy przednimi a tylnymi kończynami, ciągnie się owłosiony fałd skórny. Głowa jest zaokrąglona, uszy dobrze widoczne, oczy duże. Miękkie futerko na grzbiecie, głowie, ogonie i zewnętrznej stronie kończyn ma barwę szarą, na stronie brzusznej jest białe. Gdy nie lata, jej futro sprawia wrażenie, że jest dla niej zbyt obszerne.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Polatucha zasiedla lasy mieszane i iglaste Europy wschodniej i północnej oraz Azji. Można ją spotkać głównie na Syberii, Łotwie, w Finlandii, Estonii. Jeszcze w XIX w. występowała również w Polsce (w Puszczy Białowieskiej)[5][6]. W niektórych rejonach występowania obserwowano spadek liczebności polatuchy spowodowany wycinaniem lasów, stanowiących jej naturalne środowisko.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Polatucha jest zwierzęciem aktywnym w nocy. Przebywa niemal wyłącznie w koronach drzew, poruszając się zręcznie między nimi dzięki odpowiednim przystosowaniom ostrym pazurkom, szerokiemu ogonowi (służącemu jako ster), a przede wszystkim „błonie lotnej”, czyli fałdowi skóry ciągnącemu się między przednimi a tylnymi kończynami. Fałd ten pozwala jej przemieszczać się lotem ślizgowym (wykonuje skoki na odległość nawet do 80 m), w czasie którego zużywa mniej energii niż podczas wspinania się. Dzięki temu sposobowi przemieszczania się może również uciec drapieżnikom, które nie potrafią latać. Hamując, polatucha wyciąga wszystkie cztery kończyny do przodu i unosi ogon. Wtedy z „błony lotnej” tworzy się coś na kształt spadochronu. Polatucha szuka schronienia w dziuplach drzew, w których buduje gniazda. W nich przesypia dzień. Nie zapada w sen zimowy, ale rzadko opuszcza w tym okresie swoje ciepło wyścielone gniazdo.
Odżywanie się[edytuj | edytuj kod]
Żerowanie rozpoczyna o zmierzchu. Żywi się nasionami drzew (zarówno iglastych, jak i liściastych) i krzewów, ich owocami, a także (szczególnie zimą) ich pączkami. Sporadycznie może zjadać owady i ich larwy.
Ciąża[edytuj | edytuj kod]
Po ciąży trwającej ok. 5 tygodni samica rodzi 2-4 młode w uprzednio przygotowanym w dziupli gnieździe, wysłanym miękkimi włóknami roślinnymi. W ciągu roku może dać 1-2 mioty.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Do plemienia należą następujące rodzaje[7][4][2]:
- Eoglaucomys – lasolotka – jedynym przedstawicielem jest Eoglaucomys fimbriatus – lasolotka kaszmirska
- Glaucomys – assapan
- Iomys – latawiórka
- Petinomys – przelatucha
- Hylopetes – drzewolotka
- Petaurillus – wiórolotka
- Biswamoyopterus – nocowiórek
- Petaurista – wielkolot
- Pteromys – polatucha
- Eupetaurus – wełnolot – jedynym przedstawicielem jest Eupetaurus cinereus – wełnolot szary
- Aeromys – wiewiórolot
- Pteromyscus – sundalot – jedynym przedstawicielem jest Pteromyscus pulverulentus – sundalot przydymiony
- Belomys – stopowłos – jedynym przedstawicielem jest Belomys pearsonii – stopowłos górski
- Aeretes – bruzdowiórek – jedynym przedstawicielem jest Aeretes melanopterus – bruzdowiórek chiński
- Trogopterus – zębowiór – jedynym przedstawicielem jest Trogopterus xanthipes – zębowiór chiński
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pteromyini, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Pteromyini. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2019-04-19]
- ↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197–204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY. Koło PTTK nr. 24 "Młodzi Silni Weseli".. [dostęp 2012-06-07].
- ↑ Latające wiewiórki. „Puszczyk”. 4, 2002. Białowieski Park Narodowy (pol.).
- ↑ J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 759–779. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.)
