Polatuchy
| Pteromyini[1] | |
| Brandt, 1855[2] | |
 Przedstawiciel plemienia – assapan południowy (Glaucomys volans) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię |
polatuchy |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Pteromys G. Cuvier, 1800 | |
| Synonimy | |
| |
| Rodzaje | |
|
zobacz opis w tekście | |
Polatuchy[4][5] (Pteromyini) – plemię gryzoni z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w rodzinie wiewiórkowatych (Sciuridae). Są również nazywane latającymi wiewiórkami. Plemię liczy 42 gatunki, z których największym przedstawicielem jest Eupetaurus cinereus.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała polatuchy dochodzi do 20 cm, długość ogona wynosi 12-15 cm. Jej ogon jest długi, szeroki i puszysty. Wzdłuż boków ciała, pomiędzy przednimi a tylnymi kończynami, ciągnie się owłosiony fałd skórny. Głowa jest zaokrąglona, uszy dobrze widoczne, oczy duże. Miękkie futerko na grzbiecie, głowie, ogonie i zewnętrznej stronie kończyn ma barwę szarą, na stronie brzusznej jest białe. Gdy nie lata, jej futro sprawia wrażenie, że jest dla niej zbyt obszerne.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Polatucha zasiedla lasy mieszane i iglaste Europy wschodniej i północnej oraz Azji[6][3]. Można ją spotkać głównie na Syberii, Łotwie, w Finlandii, Estonii. Jeszcze w XIX w. występowała również w Polsce (w Puszczy Białowieskiej)[7][8]. W niektórych rejonach występowania obserwowano spadek liczebności polatuchy spowodowany wycinaniem lasów, stanowiących jej naturalne środowisko.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Polatucha jest zwierzęciem aktywnym w nocy. Przebywa niemal wyłącznie w koronach drzew, poruszając się zręcznie między nimi dzięki odpowiednim przystosowaniom ostrym pazurkom, szerokiemu ogonowi (służącemu jako ster), a przede wszystkim „błonie lotnej”, czyli fałdowi skóry ciągnącemu się między przednimi a tylnymi kończynami. Fałd ten pozwala jej przemieszczać się lotem ślizgowym (wykonuje skoki na odległość nawet do 80 m), w czasie którego zużywa mniej energii niż podczas wspinania się. Dzięki temu sposobowi przemieszczania się może również uciec drapieżnikom, które nie potrafią latać. Hamując, polatucha wyciąga wszystkie cztery kończyny do przodu i unosi ogon. Wtedy z „błony lotnej” tworzy się coś na kształt spadochronu. Polatucha szuka schronienia w dziuplach drzew, w których buduje gniazda. W nich przesypia dzień. Nie zapada w sen zimowy, ale rzadko opuszcza w tym okresie swoje ciepło wyścielone gniazdo.
Odżywanie się[edytuj | edytuj kod]
Żerowanie rozpoczyna o zmierzchu. Żywi się nasionami drzew (zarówno iglastych, jak i liściastych) i krzewów, ich owocami, a także (szczególnie zimą) ich pączkami. Sporadycznie może zjadać owady i ich larwy.
Ciąża[edytuj | edytuj kod]
Po ciąży trwającej ok. 5 tygodni samica rodzi 2-4 młode w uprzednio przygotowanym w dziupli gnieździe, wysłanym miękkimi włóknami roślinnymi. W ciągu roku może dać 1-2 mioty.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Do plemienia należą następujące rodzaje[9][5]:
- Eoglaucomys A.H. Howell, 1915 – lasolotka – jedynym przedstawicielem jest Eoglaucomys fimbriatus (J.E. Gray, 1837) – lasolotka kaszmirska
- Glaucomys O. Thomas, 1908 – assapan
- Iomys O. Thomas, 1908 – latawiórka
- Hylopetes O. Thomas, 1908 – drzewolotka
- Petaurillus O. Thomas, 1908 – wiórolotka
- Petinomys O. Thomas, 1908 – przelatucha
- Pteromys G. Cuvier, 1800 – polatucha
- Aeromys H.C. Robinson & Kloss, 1915 – wiewiórolot
- Biswamoyopterus Saha, 1981 – nocowiórek
- Eupetaurus O. Thomas, 1888 – wełnolot
- Pteromyscus O. Thomas, 1908 – sundalot – jedynym przedstawicielem jest Pteromyscus pulverulentus (Günther, 1873) – sundalot przydymiony
- Belomys O. Thomas, 1908 – stopowłos – jedynym przedstawicielem jest Belomys pearsonii (J.E. Gray, 1842) – stopowłos górski
- Aeretes G.M. Allen, 1940 – bruzdowiórek – jedynym przedstawicielem jest Aeretes melanopterus (Milne-Edwards, 1867) – bruzdowiórek chiński
- Trogopterus Heude, 1898 – zębowiór – jedynym przedstawicielem jest Trogopterus xanthipes (Milne-Edwards, 1867) – zębowiór chiński
- Petaurista Link, 1795 – wielkolot
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pteromyini, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 151, 1855 (niem.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Tribe Pteromyini. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
- ↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197–204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 759–779. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.)
- ↑ BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY. Koło PTTK nr. 24 "Młodzi Silni Weseli".. [dostęp 2012-06-07].
- ↑ Latające wiewiórki. „Puszczyk”. 4, 2002. Białowieski Park Narodowy (pol.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 600–608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)