Przejdź do zawartości

Portret muzyka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Portret muzyka
Ritratto di musico
Ilustracja
Autor

Leonardo da Vinci

Data powstania

ok. 1485 lub między 1488 a 1490

Medium

olej na desce

Wymiary

44,7 × 32 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Mediolan

Lokalizacja

Pinakoteka Ambrozjańska

Portret muzyka (również Muzyk[1], Portret młodego mężczyzny[2]) – obraz olejny namalowany przez Leonarda da Vinci. Znajduje się w zbiorach Pinakoteki Ambrozjańskiej w Mediolanie[1].

Wymiary obrazu wynoszą 44,7 × 32 cm[2]. Obraz namalowano na desce z orzecha włoskiego[3]. W źródłach pojawiają się rozbieżności co do daty powstania obrazu. Podaje się, że obraz namalowano ok. 1485 roku[4] lub między 1488 a 1490 rokiem[5].

Jest to jedyny znany portret mężczyzny, namalowany przez Leonarda. Obraz przedstawia przystojnego mężczyznę. Jego długie włosy są kędzierzawe[1]. Został ukazany z profilu w ujęciu trzy czwarte[3]. Ma na sobie brązową kamizelkę[6]. W prawej ręce trzyma nuty[5]. Patrzy się w prawo poza obraz. Jego tułów jest zwrócony w tę samą stronę co wzrok[7]. Wrażenie ruchu wywołują źrenice, rozszerzone w różnym stopniu[8]. Obraz uchodzi za niedokończone dzieło, na co wskazujące m.in. pobieżnie namalowana kamizelka[9][6]. Biografista Leonarda Charles Nicholl sugeruje jednak, że została celowo została namalowana pobieżnie, gdyż malarz wolał skupić się na twarzy muzyka[9].

Ze względu na mało subtelnie cienie oraz sztywną pozę muzyka autorstwo Leonarda podawane jest w wątpliwość[2][6]. Amerykański biografista Leonarda Walter Isaacson uważa, że obraz namalował Leonardo, na co wskazują okalające twarz loki, wilgotny blask oczu, wyraziste spojrzenie muzyka oraz gra światła i cienia. Korpus miał namalować jeden z uczniów Leonarda[6].

Portret muzyka jest porównywany z obrazami Dama z gronostajem i La Belle Ferronière. W porównaniu do tamtych portretów, w Portrecie muzyka postać na obrazie ma tułów skierowany w tę samą stronę co wzrok[7].

Nieznana jest tożsamość modela oraz nie wiadomo, czy obraz powstał na zamówienie[3]. Prawdopodobnie Leonardo namalował Franchina Gaffuriego, dyrygenta chóru w katedrze mediolańskiej na przełomie XV i XVI wieku. Gaffurio został uwieczniony jeszcze w malowidle w Lodi (skąd pochodzi) oraz w drzeworycie na stronie tytułowej De harmonia. Oba te wizerunki różnią się od mężczyzny uwiecznionego na obrazie Leonarda[5]. Portret może przedstawiać również śpiewaka Atalanta Migliorottiego, ucznia Gaffuriego. Być może Leonardo poznał Atalantego podczas przygotowywania spektaklu Orfeusz dla Izabeli d’Este[5]. Atalante został uwieczniony na rysunku Leonarda pochodzącego z około 1482 roku[10][11]. Rysunek mógł być studium do portretu[11]. Według innej hipotezy na portrecie uwieczniono Josquina des Praza[4].

Obraz został wymieniony w katalogu z 1686 roku. Wówczas jest wymieniony jako dzieło Bernardina Luiniego i jest opisany jako portret księcia Mediolanu. W 1905 roku portret został oczyszczony. Dzięki renowacji odsłonięto nuty w prawej ręce modela[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Nicholl 2006 ↓, s. 255.
  2. a b c Zöllner 2005 ↓, s. 48.
  3. a b c Isaacson 2019 ↓, s. 340.
  4. a b Bastek 2019 ↓, s. 31.
  5. a b c d e Nicholl 2006 ↓, s. 256.
  6. a b c d Isaacson 2019 ↓, s. 342.
  7. a b Zöllner 2005 ↓, s. 45.
  8. Isaacson 2019 ↓, s. 672.
  9. a b Nicholl 2006 ↓, s. 257.
  10. Nicholl 2006 ↓, s. 256–257.
  11. a b Isaacson 2019 ↓, s. 343.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Grażyna Bastek. „Nikła piękność śmiertelnych”. Obraz ciała i charakteru – malarskie innowacje w sztuce portretu. „Pomocnik Historyczny. Leonardo da Vinci 1452–1519. Człowiek renesansu i jego epoka”. 3, 2019. 
  • Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
  • Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
  • Frank Zöllner: Leonardo da Vinci 1452–1519. Warszawa: Taschen, Edipresse Polska S. A., 2005. ISBN 83-89571-85-4.