Program Tiangong
Tiangong (chiń. 天宫; pinyin Tiāngōng; dosł. „Pałac Niebiański”) – chiński program budowy i testów pojedynczych modułów orbitalnych, stanowiących małe, jednomodułowe stacje orbitalne. Program Tiangong stanowi etap przygotowawczy do programu budowy wielomodułowej stacji kosmicznej również nazwanej Tiangong. Oficjalna prezentacja makiety Tiangong 1 odbyła się w styczniu 2009 r.[1] Moduł Tiangong 1 został umieszczony na orbicie 29 września 2011 r., natomiast Tiangong 2 15 września 2016 r.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Tiangong 1[edytuj | edytuj kod]
Jest to niewielki statek kosmiczny o masie 8,5 ton. Składa się z dwóch modułów:
- orbitalnego (załogowego) z węzłem cumowniczym,
- serwisowego, z silnikami i bateriami słonecznymi.
Nie posiada kapsuły powrotnej – załoga jest do niego dostarczana i zabierana statkiem typu Shenzhou. Tiangong 1 został wyniesiony na orbitę za pomocą chińskiej rakiety nośnej CZ-2F/T (chiń. Długi Marsz) – modyfikacji rakiety CZ-2F, która wynosi na orbitę załogowe statki Shenzhou[2], o udźwigu zwiększonym do ok. 11,2 t na LEO. Wyniesienie Tiangong 1 było pierwszym startem tej wersji rakiety. Okres używalności statku Tiangong 1 określono na 2–3 lata.
Parametry techniczne modułu Tiangong 1:
- załoga: 2 lub 3 osoby
- długość: 10,4 m
- średnica: 3,35 m
- pojemność hermetyzowana: 15 m3
- masa: 8,5 t
- liczba portów cumowniczych: 1
Umieszczenie statku w kosmosie nastąpiło 29 września 2011 r. z kosmodromu Jiuquan[3]. Tiangong 1 znajdował się na orbicie o wysokości 350–370 km i nachyleniu 42–43°. Został zdeorbitowany 2 kwietnia 2018 roku o godzinie 0:16 UTC nad Pacyfikiem[4].
Tiangong 2[edytuj | edytuj kod]
Parametry modułu Tiangong 2 są bardzo zbliżone do parametrów Tiangong 1, został jednak wyposażony w ulepszony system podtrzymywania życia, umożliwiający 30-dniowy pobyt załogi[5]. Został umieszczony na orbicie 15 września 2016 roku[6]. W październiku tego samego roku zacumował do niego statek załogowy Shenzhou 11[7]. Astronauci przeprowadzali obserwacje powierzchni Ziemi, eksperymenty medyczne i inne. W kwietniu 2017 roku do stacji zacumował statek towarowy Tianzhou[7].
Tiangong 3[edytuj | edytuj kod]
Według nieoficjalnych informacji Tiangong 3 miał być większym obiektem od poprzednich modeli, prototypem głównego modułu planowanej wielomodułowej stacji orbitalnej. Tiangong 3 miał zostać wyposażony w system podtrzymywania życia oraz recyklingu umożliwiający pobyty astronautów na jej pokładzie do 40 dni. Ponadto moduł miał być wyposażony w dwa lub więcej portów cumowniczych, do których oprócz załogowych pojazdów Shenzhou mogłyby cumować statki zaopatrzeniowe. Jednak ok. 2013 r. moduł Tiangong 3 przestał pojawiać się w oficjalnych wypowiedziach i prezentacji przedstawicieli chińskiego załogowego programu kosmicznego. Prawdopodobnie po module Tiangong 2 zostanie na orbicie umieszczony już główny moduł Tianhe chińskiej załogowej stacji kosmicznej, która również otrzyma nazwę Tiangong.
Misje w ramach programu Tiangong[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa modułu | Start | Deorbitacja | Cumowania |
|---|---|---|---|
| Tiangong 1 | 29.09.2011 | ok. 2016 | Shenzhou 8 (bezzałogowy) Shenzhou 9 Shenzhou 10 |
| Tiangong 2 | 15.09.2016 | ok. 2019 | Shenzhou 11 Tianzhou |
| Tiangong 3 | odwołany | – | – |
Chińska stacja orbitalna[edytuj | edytuj kod]
W 2021 r. Chiny umieściły na orbicie pierwszy moduł nowej stacji kosmicznej Tiangong[8]. Podstawowy moduł tej stacji Tianhe ma masę 22,5 t, do niego zostaną dołączone dwa moduły badawcze[9], zaś do całego systemu będą cumowały zarówno statki załogowe Shenzhou jak i statki zaopatrzeniowe Tianzhou oparte na konstrukcji Tiangong 1. Całość stacji będzie mieć masę ok. 60 t. Rakietą nośną wynoszącą te moduły na orbitę jest nowa, ciężka rakieta CZ-5, o udźwigu do 25 t na LEO, która będzie startować z kosmodromu Wenchang.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Thomas Ricker: China's Tiangong 1 space station unveiled for tiny Taikonauts. www.engadget.com, 26.01.2009. [dostęp 2012-06-10].
- ↑ Tiangong-1. Loty kosmiczne (lk.astronautilus.pl). [dostęp 2012-06-10].
- ↑ China launches Tiangong-1 space station test module. The Guardian, 29.09.2011. [dostęp 2012-06-10].
- ↑ Chiny: fragmenty chińskiej stacji kosmicznej spadły do Oceanu Spokojnego. [dostęp 2018-04-02]. (pol.).
- ↑ Morris Jones: Progress for Tiangong 2. SpaceDaily, 2015-09-01. [dostęp 2015-01-01]. (ang.).
- ↑ Michał Moroz: Tiangong-2 na orbicie. 2016-09-15. [dostęp 2016-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].
- ↑ a b Tiangong 2. China Space Report. [dostęp 2017-07-15]. (ang.).
- ↑ China assembling rocket to launch first space station module. SpaceNews, 18 lutego 2020. [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
- ↑ Tianhe. [w:] Urania [on-line]. [dostęp 2022-01-09].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- SinoDefence.com (ang.)
- People's Daily Online (ang.)
- China Accelerates Manned Space Program with Tiangong Docking Module and Advanced Shenzhou. americaspace.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-05)]. (ang.)
| Aktywne |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Zakończone |
| ||||
| Anulowane |
| ||||
| Projektowane |
| ||||
| Planowane |
|
- ¹ Nigdy nie posiadały załogi
- ² Projekty włączone do ISS
- AStacje wojskowego programu Ałmaz