Przedsiębiorstwo państwowe
Przedsiębiorstwo państwowe (skróty: PP lub P.P.[a]) – przedsiębiorstwo w Polsce, którego wyłącznym właścicielem jest Skarb Państwa. Jest osobą prawną, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 25 września 1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 437). Zgodnie z art. 1 tej ustawy przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.
Przedsiębiorstwa państwowe należy odróżniać od spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, które z prawnego punktu widzenia nie są przedsiębiorstwami państwowymi, lecz spółkami uregulowanymi w Kodeksie spółek handlowych.
.jpg)
Opis
[edytuj | edytuj kod]Przedsiębiorstwo państwowe może zostać przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa w drodze komercjalizacji, która jest zazwyczaj etapem poprzedzającym prywatyzację.
W Polsce formę przedsiębiorstwa państwowego miało wiele podmiotów o różnej skali działania, np. Zakłady Przemysłu Metalowego „H. Cegielski” w Poznaniu, Stocznia Szczecińska im. Adolfa Warskiego czy Polskie Koleje Państwowe. Szczególnym rodzajem przedsiębiorstwa państwowego były Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR). W gospodarce Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przedsiębiorstwa państwowe należały do ogólnej kategorii opisywanej jako jednostki gospodarki uspołecznionej, do której należały także spółdzielnie oraz nieliczne spółki (np. Bank Polska Kasa Opieki S.A.).
W późniejszym okresie wyodrębniono szczególny rodzaj przedsiębiorstw państwowych, mianowicie państwowe przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (P.P.U.P.). Taką formę prawną miała m.in. od 1991 do 2009 roku Poczta Polska[2][3]. W latach 1987–2023 jako przedsiębiorstwo państwowe funkcjonowały również „Porty Lotnicze”[4][5][6].
Według danych Ministerstwa Skarbu Państwa w 2014 r. w Polsce istniało 20 czynnych przedsiębiorstw państwowych[7] podlegających bezpośredniemu nadzorowi ministra. Przykładem współcześnie funkcjonujących przedsiębiorstw, które zachowały tę formę prawną jest Polska Żegluga Morska; jednym z ostatnich przedsiębiorstw państwowych o mniejszym znaczeniu były Orzechowskie Zakłady Przemysłu Sklejek, które skomercjalizowano na przełomie lat 2013/2014 i funkcjonują jako „Sklejka Orzechowo SA”[8][9]. Według danych Ministerstwa Aktywów Państwowych w dniu 31 marca 2023 r. w Polsce istniało 10 aktywnych przedsiębiorstw państwowych[10].
Inne państwa
[edytuj | edytuj kod]W Austrii przedsiębiorstwem państwowym są m.in. Österreichische Bundesbahnen.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zasady pisowni i interpunkcji. [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Ustawa z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (Dz.U. z 1995 r. nr 117, poz. 564, ze zm.) (uchylona) i ustawa z dnia 30 lipca 1997 r. o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz.U. z 1997 r. nr 106, poz. 675, ze zm.) (uchylona)
- ↑ Ustawa z dnia 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz.U. z 2020 r. poz. 2064)
- ↑ Ustawa z dnia 23 października 1987 r. o przedsiębiorstwie państwowym „Porty Lotnicze” (Dz.U. z 1987 r. nr 33, poz. 185, ze zm.) (uchylona) i ustawa z dnia 15 września 2017 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Porty Lotnicze" (Dz.U. z 2017 r. poz. 1902, ze zm.) (uchylona)
- ↑ Ustawa z dnia 22 lipca 2022 r. o usprawnieniu procesu inwestycyjnego Centralnego Portu Komunikacyjnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1846)
- ↑ Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” zmienia nazwę na Polskie Porty lotnicze Spółka Akcyjna. polish-airports.com. [dostęp 2023-04-15].
- ↑ Wykaz przedsiębiorstw państwowych według stanu na dzień 31.12.2014 r.. [dostęp 2021-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-09)].
- ↑ Koniec z państwowym przemysłem – będzie komercjalizacja Zakładów Przemysłu Sklejek w Orzechowie, wgospodarce.pl, 5.07.2013.
- ↑ Grzegorz Przybylski: Dane adresowe i rejestrowe Spółki. Sklejka Orzechowo SA, 2014-02-10. [dostęp 2015-07-22].
- ↑ Wykaz przedsiębiorstw państwowych 2023-03-31 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-10-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1927 r. o wydzielaniu z administracji państwowej przedsiębiorstw państwowych, przemysłowych, handlowych i górniczych oraz o ich komercjalizacji (Dz.U. z 1927 r. nr 25, poz. 195) (uchylone)
- Dekret z dnia 3 stycznia 1947 r. o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. z 1947 r. nr 8, poz. 42) (uchylony)
- Dekret z dnia 26 października 1950 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 1960 r. nr 18, poz. 111) (uchylony)
- Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 437).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wykaz przedsiębiorstw państwowych na portalu dane.gov.pl