Przegląd technik zdobniczych
Techniki zdobnicze sprowadzają się w zasadzie do dwu rodzajów:
- w tworzywie przedmiotu zdobionego: nadawanie faktury, wykonanie reliefu bądź ażurowanie
- na tworzywie przedmiotu zdobionego: nakładanie tworzyw uszlachetniających.
Stosowane są też techniki mieszane..
Szczegółowy opis technik znajduje się na wskazanych odnośnikami stronach.
- aplikacja
naszywanie ozdobnych elementów wyciętych z tkaniny lub skóry zwanych aplikami na tło z innej tkaniny lub skóry[1]; w złotnictwie i ślusarstwie mocowanie do zdobionego przedmiotu elementu dekoracyjnego z odmiennego materiału - ażurowanie
Technika zdobnicza polegająca na tworzeniu dekoracyjnych otworów[2] - barbotine
technika zdobienia ceramiki płynną glinką ceramiczną nakładaną reliefowo na powierzchnię naczynia[3] - chryzelefantyna
starożytna technika rzeźbiarska, polegająca na dekorowaniu posągów o drewnianym trzonie okładziną ze złota i kości słoniowej[3][1] - dekupaż
przenoszenie na zdobiony przedmiot rysunków wykonanych na papierze - dekalkomania
technika malarska polegająca na rozciskaniu farby między dwiema warstwami papieru[1] - eglomizowanie
zdobienie szkła polegające najpierw na wydrapaniu ornamentu na zaczernionej powierzchni albo namalowaniu go ciemnym lakierem, następnie na podłożeniu złotej lub srebrnej folii, wypełniającej wydrapany ornament lub stanowiącej dla niego tło[3] - emalierstwo
emaliowanie, pokrywanie przedmiotów emalią[3]- cloisonné
nakładanie emalii w elementy rysunku wykonanego z przylutowanych pasków metalowych lub spłaszczonego drutu[3]
- cloisonné
- filigran
technika zdobnicza stosowana w złotnictwie polegająca na wykonaniu ornamentu z cienkich drucików złotych lub srebrnych przylutowanych lub przyklejonych do powierzchni przedmiotu[1] - giloszowanie
grawerowanie rysunku ze skomplikowanych kombinacji linii[1] - glazurowanie, szkliwienie
nanoszenie na surową ceramikę mieszaniny substancji zwanej glazurą lub szkliwem, która po wypaleniu tworzy szklistą powłokę, bezbarwną lub kolorową[3] - granulacja - technika zdobienia wyrobów złotniczych drobnymi kuleczkami ze złota lub srebra przymocowanych do przedmiotu zdobionego metodą lutowania[3]
- grawerowanie
rytowanie, wykonywanie wklęsłych lub wypukłych rysunków za pomocą specjalnych rylców lub innych narzędzi a także środków chemicznych na powierzchni metalu, kamienia, szkła[3] - iluminowanie
zdobienie tekstów, książek iluminacjami, czyli rysunkami lub ilustracjami wykonanymi ręcznie[3] - intarsja
wykładanie powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna[3]- intarsja sztukatorska
wypełnianie masą stiukową (ciastem sztukatorskim) wyciętej we wzory okładziny drewnianej
- intarsja sztukatorska
- inkrustacja
układanie na powierzchni przedmiotów wzorów z kości słoniowej, masy perłowej, metali i innych tworzyw[1]- damaskinaż
inkrustowanie przedmiotów metalowych innym metalem np. złotem lub srebrem[1]
- damaskinaż
- iryzowanie
zdobienie wyrobów ceramicznych lub szklanych przez pokrywanie ich substancjami dającymi tęczowy połysk[3] - kalkomania
przenoszenie na zdobiony przedmiot specjalnie spreparowanych kolorowych rysunków[1] - kameryzowanie
wysadzanie wyrobów złotniczych i broni szlachetnymi kamieniami[1] - kuglerstwo
zdobnicze szlifowanie szkła, głównie kryształowego[1] - litofania
zdobienie wyrobów z nieglazurowanej porcelany lub szkła matowego wklęsłym reliefem, dającym obraz widoczny po podświetleniu[1] - makijaż
poprawianie urody przy pomocy kosmetyków poprzez nakładanie ich na twarz[4] - malowanie
zdobienie poprzez nanoszenie farb na podłoże[4]- mazer lub flader
malowanie deseniu imitującego naturalne słoje drzewne[1]
- mazer lub flader
- markieteria
dekorowanie powierzchni przedmiotów drewnianych ornamentem z różnych materiałów np. hebanu, kości słoniowej, szylkretu, metalu[3] - marmoryzacja
pokrywanie powierzchni materiałem naśladującym marmur[5] - mozaika
wykonywanie dekoracji z drobnych kawałków kolorowych kamieni, marmuru, szkła, ceramiki i innych materiałów osadzanych na świeżej zaprawie wapiennej, cemencie lub innym podłożu[5] - niello
zdobienie przedmiotów metalowych polegające na ryciu wzorów i wtapianiu w bruzdy mieszaniny srebra, miedzi, ołowiu, siarki i boraksu, co daje rysunek czarny, granatowy lub szafirowy[1] - pirografia
zdobienie przedmiotów ze skóry i drewna polegające na wypalaniu wzorów rozgrzanym rylcem lub wzornikiem[3] - piropiktura
technika zdobienia ścian ceramiką polegająca na wtopieniu glazury ceramicznej w powierzchnię płomieniem z palnika[3] - przeprócha
sposób przenoszenia wzoru rozpyloną farbą z patronu na płaszczyznę dekorowaną[1] - punktowanie diamentem
technika zdobienia szkła polegająca na wykonaniu drobnych kropek na powierzchni przez uderzanie rylcem z diamentowym ostrzem lub z hartowanej stali miejsce koło miejsca, zagęszczone kropki tworzą plastyczny rysunek lub efekt matowego fragmentu szkła[3][5] - repusowanie (inaczej trybowanie)
zdobienie wyrobów z blachy, przeważnie złotej, srebrnej lub miedzianej poprzez wybijanie (na zimno) wgłębień dających po drugiej stronie wypukły ornament[1] - relief
kompozycja rzeźbiarska wykonana na powierzchni płyty z pozostawieniem tła[1] - rożkowanie
technika zdobienia ceramiki angobami przy pomocy rożka garncarskiego[5] - sztukateria
dekorowanie ścian, sklepień, sufitów ozdobnymi elementami wykonanymi w gipsie lub stiuku techniką narzutową lub metodą odlewu[3] - tatuaż
wykonanie rysunków na ciele człowieka, trwałych (tradycyjnie) za pomocą nakłuwania lub nacinania skóry i zapuszczania nakłutych miejsc farbą, lub nietrwałych za pomocą farb lub kalkomanii[6]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p red.Kubalska-Sulkiewicz Krystyna, Bielska-Łach Monika, Manteuffel-Szarota Anna, Słownik Terminologiczny Sztuk Pięknych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
- ↑ red. Jendryczko Małgorzata, Sztuka Świata, tom 17, Warszawa: Arkady, 2013, ISBN 978-83-213-4726-4
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Zwolińska Krystyna, Malicki Zasław, Mały Słownik Terminów Plastycznych, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.
- ↑ a b red. Mieczysław Szymczak, Słownik języka polskiego, tom 2, Warszawa: PWN, 1979, ISBN 83-01-00284-0
- ↑ a b c d red. Jendryczko Małgorzata, Sztuka Świata, tom 18, Warszawa: Arkady, 2013
- ↑ red. Mieczysław Szymczak, Słownik języka polskiego, tom 3, Warszawa: PWN, 1981, ISBN 83-01-00283-2