Rozejm w Compiègne (1940)
 Generał Wilhelm Keitel przekazuje generałowi Charles’owi Huntzigerowi dokument z treścią rozejmu | |||
| Data |
22 czerwca 1940 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Przyczyna | |||
| Terytorium | |||
| Strony traktatu | |||
| |||
| Przywódcy | |||
| |||
Rozejm w Compiègne – układ zawarty między Niemcami a Francją podpisany 22 czerwca 1940 o godzinie 18:50 w lesie Compiègne[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Układ został podpisany przez szefa sztabu Oberkommando der Wehrmacht, generała pułkownika Wilhelma Keitela[1], posiadającego upoważnienie Führera Rzeszy Niemieckiej i Wodza Naczelnego niemieckich sił zbrojnych oraz generała armii Charlesa Huntzigera[1], przewodniczącego delegacji wyposażonego w należyte pełnomocnictwa rządu francuskiego.
W składzie delegacji francuskiej znajdowali się: ambasador Leon Noël, wiceadmirał eskadry Maurice Le Luc, generał lotnictwa Jean Bergeret i generał korpusu armijnego Georges Parisot.
Na żądanie Adolfa Hitlera układ został podpisany w tym samym miejscu i w tym samym wagonie salonowym (wagon z Compiègne), w którym 11 listopada 1918 Cesarstwo Niemieckie podpisało rozejm kończący I wojnę światową. Wspomniany wagon został później przewieziony do Berlina jako zdobycz wojenna, a w 1944 został przebazowany do Crawinkel, a następnie zniszczony przez bombardowanie lub SS[2].
Układ wszedł w życie w dniu 25 czerwca 1940, po zawarciu porozumienia między rządem francuskim a rządem włoskim w sprawie przerwania działań wojennych[1] (Włoska inwazja na Francję 1940).
Rząd francuski przeniósł się do Vichy. Niemcy zdobyli ekwipunek mogący wyposażyć 55 dywizji. Alzacja i Lotaryngia zostały de facto choć nieoficjalnie anektowane do III Rzeszy, poddane niemieckiej administracji cywilnej oraz objęte zaciągiem do Wehrmachtu.
Postanowienia
[edytuj | edytuj kod]- Na mocy art. 2 północna i zachodnia część Francji wraz z całym francuskim wybrzeżem Atlantyku, znalazła się pod okupacją niemiecką (obszar na północ i zachód od linii Genewa – Dole – Tours – Mont-de-Marsan, patrz mapa), aż do granicy z Hiszpanią[1].
- III Rzesza pozostawiła lokalne władze francuskie w „strefie okupowanej” (fr. Zone occupée), jednakże w art. 3. ustalono, że Wehrmacht ma „prawa okupanta”, co znaczyło, że lokalne władze powinny współpracować z Niemcami we „właściwy sposób”[1].
- Pozostała część Francji (gdzie wkrótce ukonstytuowało się Państwo Francuskie) oraz terytoria zamorskie nie były okupowane.
- Francja mogła posiadać zgodnie z art. 4 jedynie siły wojskowe niezbędne do zapewnienia porządku wewnętrznego[1]. Na tej mocy powstała następnie Armia Rozejmowa (fr. Armée d’armistice), liczącą do 100 tys. ludzi (8 dywizji i 4 pułki kawalerii) we Francji metropolitalnej, bez czołgów, broni przeciwpancernej i przeciwlotniczej oraz artylerii powyżej kalibru 75 mm, oraz ponad 200 tys. w koloniach (Algieria, Maroko, Tunezja, Francuska Afryka Zachodnia, Syria i Liban, Indochiny Francuskie i in.), wyposażonych w czołgi, artylerię dużego kalibru oraz broń przeciwpancerną i przeciwlotniczą.
- Art. 5 stanowił, że Francja ma wydać Niemcom cały sprzęt wojenny armii lądowej, a w art. 18 zobowiązała się do utrzymywania okupacyjnej armii niemieckiej[1].
- Dodatkowo w art. 8 strona niemiecka zobowiązała rząd francuski do zabezpieczenia i rozbrojenia floty, zapewniając jednocześnie, że nie zostanie ona wcielona do Kriegsmarine[1]. Francja pozostawała zatem w posiadaniu jednej z czołowych co do siły flot wojennych świata[3][4], posiadającej bazę częściowo w Tulonie, częściowo w portach Afryki francuskiej (Al-Marsa al-Kabir koło Oranu, Dakar). Warunek rozbrojenia okrętów nie został wykonany i nie był egzekwowany wobec podjętej już na początku lipca 1940 próby brytyjskiej przejęcia siłą francuskiej marynarki wojennej, lub jej internowania (Operacja Catapult).
- Na mocy art. 20 w niemieckiej niewoli pozostało około 1,5 mln żołnierzy francuskich. Mieli oni stanowić siłę roboczą Niemiec do czasu zawarcia ostatecznego układu pokojowego.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Adolf Hitler wraz z oficerami przed pomnikiem Ferdinanda Focha -
Delegacja francuska przed wejściem do wagonu -
Wilhelm Keitel w przerwie rozmów przed wagonem, gdzie toczyły się rozmowy -
Generał Charles Huntziger podpisujący w imieniu Francji dokument -
Mapa Francji 1940–1944 -
Informacje o rozejmie w piśmie gadzinowym z 23 czerwca 1940 w Generalnym Gubernatorstwie
_Dziennik_Poranny.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Jean-Pierre Maury: Armistice 1940, France Allemagne, MJP, université de Perpignan. [dostęp 2021-09-30].
- ↑ The Armistice Carriage. Mémorial de l’Armistice. [dostęp 2022-03-27]. (ang.).
- ↑ Shahan Russell, July 3rd 1940, No Longer Allies, The British Sank The French Fleet At Mers-el-Kebir, „WAR HISTORY ONLINE”, 3 lipca 2016 [dostęp 2018-11-28] (ang.).
- ↑ Fleets 1939, „WW2 Weapons”, 22 maja 2018 [dostęp 2018-11-28] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Steven Lehrer’s Compiègne site (ang.)
- Armistice Agreement Between Germany and France, 22 June 1940 (ang.)
- Armistice signé à Rethondes le 22 juin 1940 (fr.)
- Waffenstillstandsvertrag vom 22. Juni 1940 (niem.)
- William Shirer, The Rise and Fall of the Third Reich, Simon & Schuster, Inc., New York, 1960, 1990, 2004.
- United States Department of State, Publication No. 6312, Documents on German Foreign Policy 1918-1945, Series D, IX, 671-676. Washington, DC: Government Printing Office, 1956.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Die Deutsche Wochenschau: Rozejm w Compiègne 1940 w serwisie YouTube (niem.)