Ryjonos borneański
| Melogale everetti[1] | |||
| (Thomas, 1895) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ryjonos borneański | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ryjonos borneański[5] (Melogale everetti) – gatunek niewielkiego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae). Słabo poznany gatunek zamieszkujący Borneo, zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Jedyne potwierdzone zapisy występowania ryjonosa borneańskiego pochodzą z Kinabalu i Crocker Range Park oraz graniczących z nimi regionów Penampang, Tambunan i Tuaran w Sabah w Malezji[4]. Na Sarawak znany tylko z dowodów subfosylnych znalezionych w jaskiniach Niah[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał brytyjski zoolog Oldfield Thomas w 1895 roku nadając mu nazwę Helictis everetti[2]. Miejsce typowe odłowu holotypu, którego dostarczył w postaci dwóch skórek Alfred Hart Everett, autor określił na szczyt Kinabalu, w północnym Borneo, na wysokości około 4000 stóp (1219 m)[2]. Część autorów traktuje M. everetti jako podgatunek ryjonosa jawajskiego (M. orientalis) lub ryjonosa birmańskiego (M. personata)[4][7][8]. Takson monotypowy[7][8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzajowa: rodzaj Meles Brisson, 1762, borsuk; gr. γαλη gale – łasica[9]. Epitet gatunkowy honoruje Alfreda Hart Everetta (1848-1898), angielskiego administratora na Sarawak w latach 1872-1890, przyrodnika i kolekcjonera, który dostarczył holotyp do Muzeum w Londynie[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 35–40 cm, ogona 16–17 cm; masa ciała 1–2 kg[7]. Ssak drapieżny o małym, smukłym korpusie i długim pysku. Sierść na grzbiecie jest w większości ciemnobrązowa, włącznie z ogonem. Spód ciała jaśniejszy. Głowa jest czarna, z maską na twarzy w białe lub żółte plamy, które są różnej wielkości i kształtu. Pazury na przednich łapach są dobrze rozwinięte i przystosowane do kopania. Czaszka i zęby są małe[7][10].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Ryjonos borneański zamieszkuje lasy i łąki na wysokości od 900 do 3000 m n.p.m.[7]. Najprawdopodobniej jest zwierzęciem o nocnym trybie życia; odpoczywa w dziurach lub szczelinach skalnych[7]. Wydaje się prowadzić samotny tryb życia. Głównie naziemny, ale odnotowano również, że wspinał się zwinnie na drzewa[7][10].
W skład diety ryjonosa borneańskiego wchodzą najprawdopodobniej m.in. owady i inne bezkręgowce, drobne kręgowce oraz owoce[7].
Informacje na temat zachowań rozrodczych i rozrodu są skąpe; raportowano o trzech młodych w miocie[7].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EN (ang. Endangered – zagrożony wyginięciem)[4]. Stan populacji tego ssaka jest nieznany[4]. Wszystkie główne zagrożenia dla Melogale everetti związane są z jego bardzo niewielkim zakresem dystrybucji (prawdopodobnie jest znacznie mniejszy niż 5000 km²) i ograniczeniem jego siedliska do jednego kompleksu leśnego. To sprawia, że gatunek ten jest bardzo podatny na wyginięcie wskutek nieprzewidywalnych zdarzeń, takich jak epidemie lub różnego rodzaju naturalne katastrofy[4]. Zmiana klimatu prawdopodobne też może mieć negatywny wpływ na górskie gatunki ssaków takich jak ryjonos borneański[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Melogale everetti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d O. Thomas. Description of a new Species Helictis from Borneo. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth Series. 15, s. 331–332, 1895. (ang.).
- ↑ O. Thomas. Some Notes on Ferret-Badgers. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 9, s. 194, 1922. (ang.).
- ↑ a b c d e f g A. Wilting i inni, Melogale everetti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-07-19] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 158. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ T. Harrison. The palaeoecological context at Niah Cave, Sarawak: evidence from the primate fauna. „Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association”. 14, s. 93, 1996. DOI: 10.7152/bippa.v14i0.11592. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i S. Larivière, A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 635. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Melogale everetti. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2016-09-01]
- ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium, a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 408, seria: North American Fauna. (ang.).
- ↑ a b N. Edmison: Melogale everetti Everett's ferret-badger. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. Museum of Zoology University of Michigan. [dostęp 2016-09-01]. (ang.).