Słupia (rzeka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Słupia
Ilustracja
Słupia w Słupsku
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Rzeka
Długość 138 km
Powierzchnia zlewni

1620 km²

Średni przepływ

15,5 m³/s przy ujściu rzeki

Źródło
Miejsce Sierakowska Huta
Wysokość

204 m n.p.m.

Współrzędne

54°19′24″N 17°54′45″E/54,323333 17,912500

Ujście
Recypient

Morze Bałtyckie

Miejsce Ustka
Wysokość

0 m n.p.m.

Współrzędne

54°35′31″N 16°51′02″E/54,591944 16,850556

Szlak
RiverIcon-Spring.svg 138,0 Sierakowska Huta
204 m n.p.m.
RiverIcon-SmallLake.svg Jezioro Tuchlińskie
RiverIcon-SmallLake.svg Pręgożyno
RiverIcon-SmallLake.svg Skrzynka
RiverIcon-SmallLake.svg Jezioro Trzebocińskie
RiverIcon-SmallLake.svg 121,2 Jezioro Gowidlińskie
RiverIcon-SmallLake.svg 115,8 Węgorzyno
RiverIcon-SmallLake.svg 99,8 Żukówko
RiverIcon-AffluentL.svg 79,5 Bytowa
RiverIcon-SmallLake.svg 79,0 Jezioro Głębokie
RiverIcon-AffluentL.svg Kamienica
RiverIcon-SmallLake.svg 66,1 Konradowo
RiverIcon-AffluentL.svg 62,8 Brodek
RiverIcon-SmallLake.svg 58,2 Krzynia
RiverIcon-AffluentR.svg 50,1 Skotawa
RiverIcon-AffluentL.svg 50,0 Kamienna
RiverIcon-AffluentL.svg Żelkowa Woda
RiverIcon-AffluentL.svg 42,6 Kwacza
RiverIcon-AffluentR.svg 39,0 Glaźna
RiverIcon-AffluentL.svg Kamieniec
RiverIcon-City.svg 34,0 Słupsk
RiverIcon-AffluentL.svg 26,2 Bagienica
RiverIcon-AffluentR.svg 17,0 Gnilna
RiverIcon-City.svg 1,2 Ustka
RiverIcon-delta.svg 0 → Morze Bałtyckie
Ustka
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Słupia (kaszb. Słëpiô[1], niem. Stolpe) – rzeka w środkowej części Pomorza, o długości 138 km i powierzchni zlewni 1620 km²[2].

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Rzeka wypływa z torfowisk położonych na wysokości około 200 m n.p.m. koło Sierakowskiej Huty, na Pojezierzu Kaszubskim, w górnym biegu przepływa przez teren moreny czołowej dochodzącej do 200 m n.p.m. (jeziora: Jez. Tuchlińskie, Jez. Trzebocińskie, Jez. Gowidlińskie i Węgorzyno), w środkowym piaszczysto-gliniaste utwory moreny dennej i gliny zwałowe w kompleksie dużych lasów i w dolnym, od Słupska w dolinach wysłanych gliną zwałową i torfami, przed ujściem do morza występują typowe piaski wydmowe. Uchodzi do Bałtyku w Ustce.

Słupia przepływa przez kilka jezior. Szerokość koryta: od 7 m w górnej części rzeki do 40 przy ujściu, średni przepływ przy ujściu 15,5 m³/s, średni spadek około 1,3‰[3].

Od północy zlewnia Słupi graniczy ze zlewnią Bałtyku, od zachodu ze zlewnią rzeki Wieprzy, od południa ze zlewnią Brdy, od wschodu ze zlewniami rzek Łeba i Łupawa.

Dopływy: Bytowa (25 km), Kamienica (30,0 km), Graniczna (10,7 km), Skotawa (44,6 km), Kwacza (21,0 km), Kamieniec (9,4 km), Gnilna (12,0 km), Brodek (14,5 km), Glaźna (15,0 km), Krępa, Krzywinka, Przelnica, Strasznica, Stropna, Sucha, Wąsietnica, Żelkowa Woda i Parchowska Struga.

Miasta: Słupsk, Ustka

Zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]

Ujście Słupi do Bałtyku w Ustce
Słupia w porcie Ustka

Ujściowy odcinek rzeki Słupi pełni funkcję akwatorium portu morskiego w Ustce.

Na rzece zbudowano na początku XX wieku 4 elektrownie wodne: Gałąźnia Mała, "Strzegomino" w Strzegominie, Krzynia, Struga. Zabudowa hydrotechniczna, (przede wszystkim budowa elektrowni Gałąźnia Mała) spowodowała skrócenie biegu rzeki. Powstały również dwa jeziora retencyjne Konradowo i Krzynia.

Od Jeziora Gowidlińskiego do ujścia prowadzi 125 km turystyczny szlak kajakowy, 62-kilometrowy odcinek od Sulęczyna do Gałąźni Małej widnieje w wykazie górskich szlaków kajakowych z najsłynniejszym na Pomorzu odcinkiem Rynną Sulęczyńską[4]. Do uprawiania turystyki kajakowej poza głównym szlakiem, można jeszcze spłynąć Bytową, Kamienicą oraz Skotawą. W 2006 roku na całym szlaku zostały postawione pamiątkowe kamienie pamięci papieża Jana Pawła II, który w 1964 roku odbył spływ Słupią[5].

W systemie administrowania wodami dorzecze Słupi zaliczane jest do obszaru dorzecza Wisły[6][7].

Jakość wód[edytuj | edytuj kod]

Według danych Inspekcji Ochrony Środowiska poprzez Słupię do Morza Bałtyckiego następuje odpływ metali ciężkich, w ciągu 2012 roku w ilościach: 3,3 tony cynku, 0,9 tony miedzi, 1,2 tony ołowiu, ok. 100 kg kadmu, 0,5 tony chromu oraz 1,2 tony niklu[8].

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Na morskich wodach wewnętrznych rzeki Słupi w granicach portu Ustka został ustanowiony okresowy obwód ochronny dla troci wędrownej i łososia, który obowiązuje od 15 września do 31 grudnia każdego roku. Wprowadzono ograniczenie w sportowym połowie ryb, polegające na zakazie połowu metodą spinningową na wodach portowych[9].

W ujściu rzeki Słupi w półkolu zakreślonym promieniem długości 500 m w kierunku morza ze wschodniej głowicy wejścia do portu Ustka został ustanowiony stały obwód ochronny, gdzie obowiązuje zakaz połowu organizmów morskich[10].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Do 1945 r. oficjalną nazwą rzeki była niemiecka nazwa Stolpe[11].

W okresie międzywojennym dolny i środkowy bieg rzeki tj. od jeziora Żukówko posiadał polskie egzonimy Słupa[12][13][14][15] i Słupica[16]. Natomiast na terenie II RP powyżej Żukówka, oprócz głównej nazwy Słupia występowały nazwy odcinkowe Słupica[12][16] od jeziora Żukówko do jeziora Pręgożyno i nazwa Słupska[17] od jeziora Pręgożyno do źródeł. W 1948 r. ostatecznie ustalono urzędowo polską nazwę Słupia[18].

Pokrewne informacje[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rzeka Słupia - polska-org.pl. polska-org.pl. [dostęp 2019-02-18].
  2. ↑ Podział na jednostki bilansowe. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku. [dostęp 2013-07-15].
  3. ↑ Słupia, www.kajaki.stg.pl [dostęp 2019-04-09].
  4. ↑ Ekstremalna Słupia
  5. ↑ Słupia ⋆ Super Kajak, Super Kajak [dostęp 2019-04-09] (pol.).
  6. ↑ Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-04-24].
  7. ↑ Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. (poz. 1911)
  8. ↑ Tabl. 10.6 Odpływ metali ciężkich rzekami do Morza Bałtyckiego w 2012 r.. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-01-21, s. 338. Cytat: „Wyniki Państwowego Monitoringu Środowiska w zakresie Monitoringu Wód” – Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
  9. ↑ Zarządzenie Nr 2/2001 Okręgowego Inspektora Rybołówstwa Morskiego w Słupsku z dnia 10 maja 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2001 r. Nr 17, poz. 331)
  10. ↑ Zarządzenie Nr 1 Okręgowego Inspektora Rybołówstwa Morskiego w Słupsku z dnia 25 stycznia 2000 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2000 r. Nr 9, poz. 84)
  11. ↑ Arkusz 1467 Stolpmünde. W: Topografische Karten (Meßtischblätter) 1:25 000. Reichsamt für Landesaufnahme, 1929.
  12. ↑ a b Gowidlino. W: Mapa Taktyczna Polski 1:100 000. P31 S25 (alt. A31 B25) Gowidlino,Wojskowy Instytut Geograficzny Warszawa 1937.
  13. ↑ Miastko (Rummelsburg). W: Mapa Taktyczna Polski 1:100 000. P32 S24 (alt. A32 B24) Miastko (Rummelsburg),Wojskowy Instytut Geograficzny Warszawa 1937.
  14. ↑ Słupsk. W: Mapa Taktyczna Polski 1:100 000. P31 S24 (alt. A31 B24) Słupsk ,Wojskowy Instytut Geograficzny Warszawa 1935.
  15. ↑ Stolpmünde. W: Mapa Taktyczna Polski 1:100 000. P30 S24 (alt. A30 B24) Stolpmünde (Ustka) ,Wojskowy Instytut Geograficzny Warszawa 1935.
  16. ↑ a b Lipusz i Bytowo (Bütow). W: Mapa Taktyczna Polski 1:100 000. P32 S25 (alt. A32 B25) Lipusz i Bytowo (Bütow), Wojskowy Instytut Geograficzny Warszawa 1937.
  17. ↑ Kartuzy. W: Mapa Taktyczna Polski 1:100 000. P31 S26 (alt. A31 B26) Kartuzy, Wojskowy Instytut Geograficzny Warszawa 1937.
  18. ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692, s. 21)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Słupia_(rzeka)&oldid=67729301”