Sangiran

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sangiran – stanowisko antropologiczne praczłowieka[1][a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Indonezja

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

III, VI

Numer ref.

593

Region[b]

Azja i Pacyfik

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1996
na 20. sesji

Położenie na mapie Indonezji
Mapa konturowa Indonezji, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Sangiran – stanowisko antropologiczne praczłowieka”
Ziemia7°24′01,08″S 110°49′00,12″E/-7,400300 110,816700
Multimedia w Wikimedia Commons
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Sangiran – stanowisko paleoantropologiczne na Jawie (prowincja Jawa Środkowa), jedno z najbardziej znaczących stanowisk skamieniałości szczątków człowiekowatych na świecie.

W latach 1934–1942 Gustav von Koenigswald (1902–1982) prowadził prace, później kontynuowane m.in. przez Sastrohamidjojo Sartono i Teuku Jacoba (1929–2007), które zaowocowały odkryciem wielu skamieniałych szczątków człowiekowatych. Znaleziono tu szczątki Homo erectus (oznaczone jako Sangiran 27 i Sangiran 31) datowane na 1,6 mln lat oraz megantropa (Meganthropus).

W 1996 roku stanowisko Sangiran zostało wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Stanowisko paleoantropologiczne Sangiran znajduje się ok. 15 km na północ od miasta Solo w Jawie Środkowej[2][3]. Sangiran obejmuje obszar 5,600 ha[2] na terenie czterech kecamatanów: Gemolong, Kalijambe i Plupuh (w kabupatenie Sragen) oraz Gondangrejo (w kabupatenie Karanganyar)[3].

Geologicznie jest to kopuła z materiałem od późnego i środkowego pliocenu do czasów obecnych obejmującym okres 2,4 miliona lat[2].

Obszar, zamieszkały przez ostatnie 1,5 miliona lat, jest jednym z najbardziej znaczących stanowisk dla badań nad antropogenezą[2][3]. W latach 1889–2003 na terenie Indonezji odkryto 197 szczątków człowiekowatych, z czego 152 w Sangiran[4]. Znaleziono tu 60 skamieniałych szczątków Homo erectus, co stanowi ponad 50% wszystkich odkryć szczątków tych człowiekowatych na świecie[5]. Szczątki Homo erectus oznaczone jako Sangiran 27 i Sangiran 31 datowane są na 1,6 mln lat[6][7].

Znaleziono tu również wiele pozostałości narzędzi kamiennych sprzed 800 tys. lat z okresu paleolitu, m.in. narzędzia otoczakowe i rozłupce wykonane z chalcedonu i jaspisu[8].

W 1996 roku stanowisko Sangiran zostało wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO[2].

Historia odkryć[edytuj | edytuj kod]

Część czaszki Homo erectus, oznaczona Sangiran 2, znaleziona przez Gustava von Koenigswalda w 1937 roku w Sangiran, Senckenberg Museum, Frankfurt nad Menem
Szczęka Homo erectus, tzw. Sangiran 4, znaleziona przez Gustava von Koenigswalda w Sangiran, Senckenberg Museum, Frankfurt nad Menem

Pierwsza wyprawa do Sangiran miała miejsce w 1893 roku pod przewodnictwem holenderskiego antropologa Eugène’a Dubois (1858–1940), który dwa lata wcześniej odkrył szczątki Homo erectus w pobliskim Trinil[9][10].

W 1934 roku w wiosce Ngebung niemiecko-holenderski antropolog Gustav von Koenigswald odkrył narzędzia z paleolitu[8], co zainspirowało go do dalszych prac w regionie (1936–1941), które zaowocowały odkryciami kolejnych szczątków Homo erectus oraz megantropa[9]. W 1937 roku von Koenigswald odkrył część czaszki Homo erectus, oznaczoną jako Sangiran 2[7]. W 1939 – części czaszki, oznaczone jako Sangiran 4, holotyp Pithecantropus dubius, a w 1941 roku holotyp Meganthropus palaeojavanicus (Sangiran 6)[7].

Kolejne badania paleoantropologiczne i geologiczne przeprowadzono w latach 60. XX wieku[8]. W 1969 roku indonezyjski badacz Sastrohamidjojo Sartono znalazł prawie kompletną czaszkę Homo erectus, znalezisko oznaczono Sangiran 17[11].

W 1977 roku Gadjah Mada University z Yogyakarty założył tu ośrodek badań paleoantropologicznych[8]. Kolejnych odkryć szczątków człowiekowatych dokonali w 1989 roku naukowcy indonezyjscy i francuscy z paryskiego Musée de l’Homme[8]. W 1988 roku założono tu muzeum, a prace badawcze są nadal kontynuowane[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Indonezja [online], Polski Komitet ds UNESCO [dostęp 2023-09-13] (pol.).
  2. ↑ a b c d e UNESCO: Sangiran Early Man Site. [dostęp 2015-09-25]. (ang.).
  3. ↑ a b c Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 3. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
  4. ↑ John G Fleagle, John J. Shea, Frederick E. Grine, Andrea L. Baden, Richard E. Leakey: Out of Africa I: The First Hominin Colonization of Eurasia. Springer Science & Business Media, 2010, s. 102. ISBN 978-90-481-9036-2. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
  5. ↑ Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 4. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
  6. ↑ Juan Luis Arsuaga, Ignacio Martínez, Mauricio Antón: The Chosen Species: The Long March of Human Evolution. John Wiley & Sons, 2006, s. 179. ISBN 978-1-4051-1533-9. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
  7. ↑ a b c Bernard Wood: Wiley-Blackwell Encyclopedia of Human Evolution, 2 Volume Set. John Wiley & Sons, 2011. ISBN 978-1-4443-4247-5. [dostęp 2015-09-26].
  8. ↑ a b c d e f UNESCO: Sangiran Early Man Site. [dostęp 2015-09-25]. (ang.).
  9. ↑ a b Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 8. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
  10. ↑ Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 24. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
  11. ↑ Ian Tattersall: The Fossil Trail: How We Know what We Think We Know about Human Evolution. Oxford University Press, 1997, s. 171. ISBN 978-0-19-510981-8. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Indonezji

Kulturowe
Przyrodnicze

Indonezja

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sangiran&oldid=71257802”