Simon Mann
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci |
8 maja 2025 |
| Zawód, zajęcie |
żołnierz, wojskowy, najemnik |
| Narodowość |
angielska |
| Alma Mater | |
| Małżeństwo |
Amanda Mann |
Simon Francis Mann (ur. 26 czerwca 1952 w Aldershot w Anglii, zm. 8 maja 2025[1][2]) – brytyjski najemnik oraz były oficer British Army.
Ojciec Simona Manna, George Mann, był znanym krykiecistą. Matka pochodzi z Południowej Afryki. Po ukończeniu Eton College, trafił do szkoły oficerskiej w Sandhurst, gdzie otrzymał stopień porucznika[3][4]. Został przyjęty do służby w pułku Scots Guards 16 grudnia 1972 roku. Służył w SAS na Cyprze, w Niemczech, Norwegii oraz Irlandii Północnej[4]. Ze służby odszedł w 1985 roku. Został powołany do wojska z rezerwy w czasie I wojny w Zatoce Perskiej. Po opuszczeniu armii Mann początkowo zaczął pracować w branży bezpieczeństwa teleinformatycznego. Później nawiązał współpracę z brytyjskim przedsiębiorcą Tonym Buckinghamem, działającym w przemyśle naftowym.
W 1996 roku Mann razem z pułkownikiem Timem Spicerem założył prywatną firmę wojskową Sandline International. Firma działała głównie na terenie Angoli oraz Sierra Leone[4]. W 1997 roku otrzymała od rządu Papui-Nowej Gwinei zlecenie stłumienia buntu na wyspie Bougainville’a. Reputacja firmy została nadszarpnięta wskutek Afery Sandline’a.
7 marca 2004 roku Mann wraz z 69 ludźmi został aresztowany na lotnisku w stolicy Zimbabwe, Harare[5]. Wszyscy zostali oskarżeni o zamiar przeprowadzenia zamachu stanu w Gwinei Równikowej oraz o naruszenie krajowych praw odnośnie do imigracji i broni palnej. W tym samym czasie w Gwinei zatrzymano 8 najemników łączonych z planowanym zamachem. Przywódca grupy, Mann, oznajmił, że lecieli do Kongo, aby pracować przy ochronie kopalni diamentów dla JFPI Corporation. W sierpniu 2004 został aresztowany i oskarżony o pomoc spiskowcom Mark Thatcher, syn byłej brytyjskiej premier, Margaret Thatcher[6]. 27 sierpnia 2004 Mann stanął przed sądem w Zimbabwe i został skazany na 7 lat więzienia za próbę nabycia broni w celu przeprowadzenia zamachu stanu – 66 mężczyzn z grupy zostało uniewinnionych. Prezydent Gwinei Równikowej, Teodoro Mbasogo zaoferował prezydentowi Zimbabwe Robertowi Mugabe ropę o wartości 1,5 miliarda dolarów za wydanie zamachowca i 30 stycznia 2008 roku Mann został potajemnie ekstradowany do Malabo w Gwinei Równikowej, gdzie trafił do otoczonego złą sławą więzienia nazywanego „Czarną plażą”[7]. Gwinejski sąd skazał Manna na 34 lata więzienia[8]. Prawą ręką Manna w zamachu był południowoafrykański oficer wojskowy, Nick du Toit, który również został skazany przez sąd w Malabo na 34 lata. Jeden z najemników zmarł w wyniku tortur[3].
Mann opuszczony przez swych mocodawców zaczął zdradzać ich nazwiska[9]. W więzieniu cieszył się dobrymi warunkami, był traktowany wyjątkowo dobrze[10]. 2 listopada 2009 roku, po odsiedzeniu 15 miesięcy z 34-letniego wyroku, Mann został ułaskawiony przez prezydenta Mbasogo „ze względów humanitarnych”[5]. Powrócił do Anglii 6 listopada[8].
Prawdopodobną motywacją przeprowadzenia zamachu była chęć przejęcia kontroli nad złożami ropy poprzez zainstalowanie w gwinejskich władzach marionetkowego prezydenta Severo Moto. Pośrednią przyczyną niepowodzenia był brak zachowania tajemnicy przez uczestników operacji, zaś bezpośrednią – przekazanie informacji o zamachu przez wywiad RPA władzom zimbabwiańskim[3][10]. Jack Straw potwierdził, że rząd brytyjski wiedział o planowanym zamachu na co najmniej 5 tygodni przed aresztowaniem grupy najemników w marcu 2004 roku[6].
W 2008 roku, w pierwszym wywiadzie przeprowadzonym po aresztowaniu Mann wyznał, że był przywódcą i organizatorem niedoszłego zamachu, lecz nie zleceniodawcą[11]. Po powrocie do kraju wezwał do pociągnięcia do odpowiedzialności Marka Thatchera oraz libańskiego przedsiębiorcy naftowego Eliego Kalila, którzy mieli zlecić i współfinansować nieudany zamach[8]. Obaj zaprzeczyli oskarżeniom Manna[5]. Wśród spiskowców mieli również być David Hart, były doradca Margaret Thatcher, oraz polityk i pisarz Jeffrey Archer[3].
W 2010 roku brytyjskie media ujawniły, że Mann został zatrudniony jako doradca Mbasogo – gwinejskiego prezydenta, którego parę lat wcześniej miał obalić[12][13].
Mann był trzykrotnie żonaty i miał troje dzieci[4][8]. O swoich doświadczeniach napisał książkę pt. Cry Havoc[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nick Craven, Ex-SAS officer Simon Mann who led ill-fated 'Wonga Coup' dies aged 72 [online], Mail Online, 9 maja 2025 [dostęp 2025-05-09].
- ↑ Simon Mann, Adventurer and Mastermind of the ‘Wonga Coup’, Dies Aged 72 [online], slguardian.org, 10 maja 2025 [dostęp 2025-05-11] (ang.).
- ↑ a b c d Wojciech Jagielski, Pies wojny na torturach [online], Wyborcza.pl, 19 lutego 2008 [dostęp 2012-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2009-11-16].
- ↑ a b c d Kim Sengupta: Simon Mann: 'My biggest mistake was approaching Mark Thatcher'. The Independent, 2011-10-31. [dostęp 2012-04-29]. (ang.).
- ↑ a b c Aislinn Laing: British mercenary Simon Mann receives presidential pardon. The Telegraph, 2009-11-03. [dostęp 2012-04-29]. (ang.).
- ↑ a b Anthony Garnett, Martin Bright: Straw: We did know of Africa coup. The Guardian, 2004-11-14. [dostęp 2012-04-30]. (ang.).
- ↑ Adam Roberts: The Wonga Coup. Great Britain: PROFILE BOOKS LTD, 2009, s. 240–241. ISBN 978-1-84668-234-6. (ang.).
- ↑ a b c d Michael Seamark, Stephen Wright: Back in Britain: Coup plotter Simon Mann arrives home and puts Mark Thatcher in the frame. The Daily Mail, 2009-11-06. [dostęp 2012-04-22]. (ang.).
- ↑ Michał Staniul: Słynny "pies wojny" wyszedł na wolność. wp.pl, 2009-11-12. [dostęp 2012-04-30]. (pol.).
- ↑ a b Wojciech Jagielski: Ciężkie życie najemnika w Afryce. Gazeta Wyborcza, 2010-11-08. [dostęp 2012-04-30]. (pol.).
- ↑ Jonathan Miller: Mann: I was not the main man. Channel 4, 2008-03-11. [dostęp 2012-04-29]. (ang.).
- ↑ Tom Harper: Mercenary Simon Mann hired by the president he led coup against. Daily Mail, 2010-10-24. [dostęp 2012-04-30]. (ang.).
- ↑ William Wallis, Mercenary advises Equatorial Guinea president [online], Financial Times, 22 października 2010 [dostęp 2012-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2010-10-25].
- ↑ Simon Mann: Cry Havoc. John Blake, 2011. [dostęp 2012-04-30]. (ang.).