Kuchnie Królewskie na Wawelu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
merytoryczne |
merytoryczne |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Kuchnie Królewskie''' – pierwotnie jednopiętrowy ceglany budynek na planie kwadratu zbudowany do 1518 roku pomiędzy Wieżą Lubranką a Rotundą św. Feliksa i Adaukta na [[Wawel|wzgórzu wawelskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. Obecnie określa się tak zespół budynków |
'''Kuchnie Królewskie''' – pierwotnie jednopiętrowy ceglany budynek na planie kwadratu zbudowany do 1518 roku pomiędzy Wieżą Lubranką a Rotundą św. Feliksa i Adaukta na [[Wawel|wzgórzu wawelskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. Obecnie określa się tak zespół budynków połączonych ze sobą w 1806 roku i kilkukrotnie potem przekształcanych. Kuchnie znajdowały się na zachód od Wieży Lubranki przy [[Zamek Królewski na Wawelu|Zamku Królewskim]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Kuchnie królewskie wzniesiono w latach 1516–1517 przygotowując wesele [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] z [[Bona Sforza|Boną Sforza]]. Jednopiętrowy ceglany budynek Kuchni miał na parterze 4 izby z wielkimi piecami kuchennymi, a na piętrze okapy pieców i mieszkania kucharzy. W pobliżu znajdowały się też mieszkanie podrzęczego wielkorządcy krakowskiego (Podrządstwo) oraz mieszkanie klucznika (przy [[Brama Bartłomieja Berrecciego na Wawelu|bramie wjazdowej]]). W XVIII wieku powstała w pobliżu także jednopiętrowa [[Wozownia Królewska]]. W [[1806]] roku Austriacy zburzyli Podrządstwo i |
Kuchnie królewskie wzniesiono w latach 1516–1517 przygotowując wesele [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] z [[Bona Sforza|Boną Sforza]]. Jednopiętrowy ceglany budynek Kuchni miał na parterze 4 izby z wielkimi piecami kuchennymi, a na piętrze okapy pieców i mieszkania kucharzy. W pobliżu znajdowały się też mieszkanie podrzęczego wielkorządcy krakowskiego (tzw. "Podrządstwo") oraz mieszkanie klucznika (przy [[Brama Bartłomieja Berrecciego na Wawelu|bramie wjazdowej]]). W XVIII wieku powstała w pobliżu także jednopiętrowa [[Wozownia Królewska]]. W [[1806]] roku Austriacy zburzyli Podrządstwo i scalili ze sobą Kuchnie, Wozownię królewską i [[Rotunda Najświętszej Marii Panny na Wawelu|Rotundę Najświętszej Marii Panny]]), nadbudowując je o wspólne drugie piętro i przeznaczając całość na lazaret wojskowy. W połowie XIX wieku zbudowano dwupiętrową loggię od południa. W 1918 roku od strony dziedzińca arkadowego przekształcono elewacje Kuchni wg proj. Szyszko-Bohusza, która to forma przetrwała do dzisiaj. W czasie okupacji niemieckiej, przebudowano Kuchnie od strony dziedzińca zewnętrznego w latach 1940-1943 na biura generalnego gubernatora [[Hans Frank|Hansa Franka]]. Część z lat okupacji niemieckiej przebudowano w latach 2005-2007 wg projektu arch. dr [[Jan Wrana]], Piotra Stępnia i Marii Kowalczyk likwidując balkon na ryzalicie zachodnim, wysokie zachodnie i wschodnie okna w ryzalicie wschodnim, zmieniając tynk i jego fakturę. |
||
Obecnie mieści się tu wystawa ''[[Wawel Zaginiony]]'' oraz biura dyrekcji [[Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki|muzeum]] i pracownie naukowo-konserwacyjne, a także Sklep Firmowy ''[[Mennica Polska|Mennicy Polskiej]]''. |
Obecnie mieści się tu wystawa ''[[Wawel Zaginiony]]'' oraz biura dyrekcji [[Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki|muzeum]] i pracownie naukowo-konserwacyjne, a także Sklep Firmowy ''[[Mennica Polska|Mennicy Polskiej]]''. |
||
Wersja z 15:10, 20 sty 2015
 tzw. Kuchnie Królewskie po przekształceniu w 2005 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Ukończenie budowy |
1516 – 1517, 1806 (scalenie) |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie brak  Brak mapy: PL-MA Kraków Stare Miasto Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
Kuchnie Królewskie – pierwotnie jednopiętrowy ceglany budynek na planie kwadratu zbudowany do 1518 roku pomiędzy Wieżą Lubranką a Rotundą św. Feliksa i Adaukta na wzgórzu wawelskim w Krakowie. Obecnie określa się tak zespół budynków połączonych ze sobą w 1806 roku i kilkukrotnie potem przekształcanych. Kuchnie znajdowały się na zachód od Wieży Lubranki przy Zamku Królewskim.
Historia
Kuchnie królewskie wzniesiono w latach 1516–1517 przygotowując wesele Zygmunta I Starego z Boną Sforza. Jednopiętrowy ceglany budynek Kuchni miał na parterze 4 izby z wielkimi piecami kuchennymi, a na piętrze okapy pieców i mieszkania kucharzy. W pobliżu znajdowały się też mieszkanie podrzęczego wielkorządcy krakowskiego (tzw. "Podrządstwo") oraz mieszkanie klucznika (przy bramie wjazdowej). W XVIII wieku powstała w pobliżu także jednopiętrowa Wozownia Królewska. W 1806 roku Austriacy zburzyli Podrządstwo i scalili ze sobą Kuchnie, Wozownię królewską i Rotundę Najświętszej Marii Panny), nadbudowując je o wspólne drugie piętro i przeznaczając całość na lazaret wojskowy. W połowie XIX wieku zbudowano dwupiętrową loggię od południa. W 1918 roku od strony dziedzińca arkadowego przekształcono elewacje Kuchni wg proj. Szyszko-Bohusza, która to forma przetrwała do dzisiaj. W czasie okupacji niemieckiej, przebudowano Kuchnie od strony dziedzińca zewnętrznego w latach 1940-1943 na biura generalnego gubernatora Hansa Franka. Część z lat okupacji niemieckiej przebudowano w latach 2005-2007 wg projektu arch. dr Jan Wrana, Piotra Stępnia i Marii Kowalczyk likwidując balkon na ryzalicie zachodnim, wysokie zachodnie i wschodnie okna w ryzalicie wschodnim, zmieniając tynk i jego fakturę. Obecnie mieści się tu wystawa Wawel Zaginiony oraz biura dyrekcji muzeum i pracownie naukowo-konserwacyjne, a także Sklep Firmowy Mennicy Polskiej.
Architektura
Obecnie po przekształceniach z XX wieku budynek ma 4 kondygnacje. Składa się z trzech skrzydeł z dziedzińczyka. W zachodniej elewacji skrzydła północnego znajduje się balkon na wysokości 2. piętra. W tej elewacji wyższe kondygnacje podparte są kolumnami na wysokości parteru.
Bibliografia
- Kazimierz Kuczman: Wzgórze Wawelskie, Przewodnik. Wyd. 2. Kraków: 1988.
- Budynek dawnych kuchni królewskich na Wawelu. [w:] Atrakcje Krakowa: Zamek Królewski na Wawelu [on-line]. Kraków.pl. [dostęp 2010-01-09].