Bagrationowsk: Różnice pomiędzy wersjami

Bagrationowosk
Багратионовск
	; Wjazd do miasta od strony granicy z Polską (1995)
	Herb
Państwo	Rosja
Obwód	kaliningradzki
Powierzchnia	10,7 km²
Populacja ; • liczba ludności; • gęstość	; 6 579; 615 os./km²
Kod pocztowy	238420
	Położenie na mapie obwodu królewieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:22, 27 mar 2015

Bagrationowsk^[1], Iława Pruska^[2], Iławka (ros. Багратионовск, niem. Preußisch Eylau) – miasto w obwodzie kaliningradzkim w Rosji (6,9 tys. mieszkańców w 2005), położone przy granicy z Polską. Centrum rejonu bagrationowskiego.

Historia

W roku 1325 roku wielki mistrz krzyżacki Werner von Orseln założył w Natangii, ziemi Prusów, zamek wokół którego powstała później osada. Nazwa zamku w 1326 Yle, w 1379 Eylaw, w 1400 Prussche Ylow pochodzi z języka pruskiego i oznacza miejsce wśród błot. Budową kierował Arnolph von Eylenstein i na ponad 200 lat stał się siedzibą szpitalników, m.in. Konrada von Wallenroda. W 1348 komtur bałgijski lokował osadę. Zamek został zniszczony przez pożar w 1455; później odbudowany. Osada była dwukrotnie zniszczona podczas bezskutecznego oblężenia zamku przez Polaków w 1520 i 1525. W 1521 zamek dostał pod zastaw Fabian von Lehndorff. W 1585 książę Jerzy Fryderyk Hohenzollern nadał Iławie pełne prawa miejskie oraz herb. W 1802 miasto zniszczył wielki pożar.

7 i 8 lutego 1807 roku w pobliżu miasta rozegrała się krwawa bitwa pomiędzy wojskami francuskimi pod wodzą Napoleona, a armią rosyjską, dowodzoną przez generała Bennigsena, wspomaganą przez kontyngent pruski. Jednym z dowodzących bitwą był generał rosyjski Piotr Bagration, od którego nazwiska wzięła się obecna, rosyjska nazwa miasta.

W 1814 zrujnowany zamek nabywa rodzina Valentini i wznosi obok dwór. Po pruskiej reformie administracyjnej od 1819 siedziba powiatu (Landkreis). W 1866 do miasta dotarła linia kolei Królewiec – Ełk.

Podczas I wojny światowej miasto zostało zajęte przez Rosjan.

W 1939 miasto liczyło 7485 mieszkańców. 10 lutego 1945 miasto zostało zdobyte przez wojska 3 Frontu Białoruskiego i poważnie ucierpiało w czasie walk.

Początkowo linia demarkacyjna pomiędzy Polską i ZSRR przechodziła 1 km na północ od miasta, które podlegało polskiej administracji. W dniu 27 czerwca 1945 roku komendant wojenny mjr Małachow złożył polskiemu staroście powiatowemu Piotrowi Gagatko akt zdawczo-odbiorczy i przekazał mu miasto. Wówczas została ustalona urzędowa polska nazwa miasta Iławka^[3]. Jednak 16 października radziecki dowódca wojsk pogranicznych płk Gołowkin powiadomił starostę o przesunięciu granicy kilometr na południe od Pruskiej Iławki. Mimo protestów strony polskiej 17 października Gołowkin zamknął granicę. W dniu 12 grudnia 1945 roku polski burmistrz Pruskiej Iławki zdał miasto administracji radzieckiej i włączono ją do ZSRR^[4].

Obecnie siedziba rejonu bagrationowskiego.

Zabytki

gotycki kościół z XIV wieku, przebudowany w XVII/XVIII wieku, zniszczony w czasie bitwy w 1807, uszkodzony w 1945; po wojnie użytkowany jako magazyn, w 1964 gruntownie przebudowany na halę fabryczną
dom Napoleona, w którym Napoleon Bonaparte zatrzymał się po bitwie, ocalałe skrzydło przy ul. Centralnej (Landsbergerstrasse 19)
ruiny zamku z XIV wieku, zachowane przyziemie w części południowo-zachodniej, zarysy murów, zachowane stajnia i spichlerz na przedzamczu
płaskorzeźba rycerza na rynku pochodząca z zamku, tzw. baba pruska
pomnik bitwy pod Pruską Iławą, odsłonięty 20 listopada 1856

Miasta partnerskie

Bartoszyce, Województwo warmińsko-mazurskie, 2001

Zobacz też

↑ Nazewnictwo geograficzne świata
↑ egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]
↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)
↑ http://historia-wyzynaelblaska.pl/granica-polsko-radziecka-w-b.-prusach-wschodnich.html

Bibliografia

Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn, Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
Juri Iwanow, Königsberg und Umgebung, Dülmen, Laumann-Verl., 1994, ISBN 3-87466-185-7
Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
Jarosław Komorowski, Pruska Iława. Spotkania z Zabytkami, Nr 7/2007 ISSN 0137-222X
Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2

[1] Nazewnictwo geograficzne świata

[2] zonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]

[3] Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)

[4] ttp://historia-wyzynaelblaska.pl/granica-polsko-radziecka-w-b.-prusach-wschodnich.html

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 38: / Linia 38: @@
 Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] miasto zostało zajęte przez Rosjan.
-W [[1939]] miasto liczyło 7485 mieszkańców. [[10 lutego]] [[1945]] miasto zostało zdobyte przez wojska [[3 Front Białoruski|3 Frontu Białoruskiego]] i poważnie ucierpiało w czasie walk. Początkowo linia demarkacyjna pomiędzy Polską i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] przechodziła 1 km na północ od miasta, które podlegało polskiej administracji. Wówczas została ustalona urzędowa polska nazwa miasta ''Iławka''<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski|rok=1946|numer=44|pozycja=85}})</ref>. Jednak w 1946 roku całą miejscowość włączono do Związku Radzieckiego. Obecnie siedziba [[rejon bagrationowski|rejonu bagrationowskiego]].
+W [[1939]] miasto liczyło 7485 mieszkańców. [[10 lutego]] [[1945]] miasto zostało zdobyte przez wojska [[3 Front Białoruski|3 Frontu Białoruskiego]] i poważnie ucierpiało w czasie walk.
+Początkowo linia demarkacyjna pomiędzy Polską i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] przechodziła 1 km na północ od miasta, które podlegało polskiej administracji. W dniu 27 czerwca 1945 roku komendant wojenny mjr Małachow złożył polskiemu staroście powiatowemu Piotrowi Gagatko akt zdawczo-odbiorczy i przekazał mu miasto. Wówczas została ustalona urzędowa polska nazwa miasta ''Iławka''<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski|rok=1946|numer=44|pozycja=85}})</ref>. Jednak 16 października radziecki dowódca wojsk pogranicznych płk Gołowkin powiadomił starostę o przesunięciu granicy kilometr na południe od Pruskiej Iławki. Mimo protestów strony polskiej 17 października Gołowkin zamknął granicę. W dniu 12 grudnia 1945 roku polski burmistrz Pruskiej Iławki zdał miasto administracji radzieckiej i włączono ją do ZSRR<ref>http://historia-wyzynaelblaska.pl/granica-polsko-radziecka-w-b.-prusach-wschodnich.html</ref>.
+Obecnie siedziba [[rejon bagrationowski|rejonu bagrationowskiego]].
 == Zabytki ==