Zygmunt Janiszewski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Życiorys: tłumaczenie tytułu rozprawy doktorskiej na język polski |
m drobne techniczne – tytuł w szablonie {{Cytuj}} przełamany znakiem nowego wiersza |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
==Życiorys== |
==Życiorys== |
||
| ⚫ | Studiował w Zurychu, Getyndze i Paryżu. Pracę doktorską pt. ''Sur les continus irréductibles entre deux points'' (''{{nowrap|O kontinuach}} nieprzywiedlnych między dwoma punktami''<ref>{{cytuj| autor=Małgorzata Przeniosło| tytuł=Zygmunt Janiszewski : matematyk, legionista, filantrop (1888-1920)| czasopismo=Niepodległość i Pamięć| wolumin=18/1| numer=33| data=2011| strony=175-192| url=http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Niepodleglosc_i_Pamiec/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2011-t18-n1_%2833%29/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2011-t18-n1_%2833%29-s175-192/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2011-t18-n1_%2833%29-s175-192.pdf| data dostępu=2019-04-11}}</ref>), której promotorem był [[Henri Lebesgue]], obronił w 1911<ref>{{Cytuj |autor = Mariusz Urbanek |tytuł = 'Trudno uwierzyć, że napisał to dwudziestopięcioletni chłopak'. Zygmunt Janiszewski chciał wyprowadzić polską matematykę z zaścianka |data = 2019-03-18 |data dostępu = 2019-03-19 |opublikowany = wyborcza.pl |url = http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,160474,24548975,zygmunt-janiszewski-chcial-wyprowadzic-polska-matematyke-z.html |język = pl}}</ref>. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzili tacy matematycy jak [[Henri Poincaré]] i [[Maurice Fréchet]]. W 1913 opublikował fundamentalną pracę ''On cutting the plane by continua'' (O rozcinaniu płaszczyzny przez kontinua) z zakresu [[topologia|topologii]] [[płaszczyzna|płaszczyzny]]. |
||
Studiował w Zurychu, Getyndze i Paryżu. Pracę doktorską pt. ''Sur les continus irréductibles entre deux points'' (''{{nowrap|O kontinuach}} nieprzywiedlnych między dwoma punktami''<ref>{{cytuj| autor=Małgorzata Przeniosło| tytuł=Zygmunt Janiszewski : matematyk, |
|||
| ⚫ | legionista, filantrop (1888-1920)| czasopismo=Niepodległość i Pamięć| wolumin=18/1| numer=33| data=2011| strony=175-192| url=http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Niepodleglosc_i_Pamiec/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2011-t18-n1_%2833%29/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2011-t18-n1_%2833%29-s175-192/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2011-t18-n1_%2833%29-s175-192.pdf| data dostępu=2019-04-11}}</ref>), której promotorem był [[Henri Lebesgue]], obronił w 1911<ref>{{Cytuj |autor = Mariusz Urbanek |tytuł = 'Trudno uwierzyć, że napisał to dwudziestopięcioletni chłopak'. Zygmunt Janiszewski chciał wyprowadzić polską matematykę z zaścianka |data = 2019-03-18 |data dostępu = 2019-03-19 |opublikowany = wyborcza.pl |url = http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,160474,24548975,zygmunt-janiszewski-chcial-wyprowadzic-polska-matematyke-z.html |język = pl}}</ref>. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzili tacy matematycy jak [[Henri Poincaré]] i [[Maurice Fréchet]]. W 1913 opublikował fundamentalną pracę ''On cutting the plane by continua'' (O rozcinaniu płaszczyzny przez kontinua) z zakresu [[topologia|topologii]] [[płaszczyzna|płaszczyzny]]. |
||
W okresie [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] w latach 1914–1915 jako zwykły żołnierz walczył w [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionach Polskich]]. W 1916 po [[Kryzys przysięgowy|kryzysie przysięgowym]] schronił się w województwie radomskim gdzie rozpoczął pracę oświatową wśród bezdomnych dzieci{{odn|Praca zbiorowa|1989}}. |
W okresie [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] w latach 1914–1915 jako zwykły żołnierz walczył w [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionach Polskich]]. W 1916 po [[Kryzys przysięgowy|kryzysie przysięgowym]] schronił się w województwie radomskim gdzie rozpoczął pracę oświatową wśród bezdomnych dzieci{{odn|Praca zbiorowa|1989}}. |
||
Wersja z 15:48, 11 kwi 2019
Zygmunt Janiszewski (ur. 12 czerwca lub 12 lipca[1] 1888 w Warszawie, zm. 3 stycznia 1920 we Lwowie) – polski matematyk, organizator nauki, jeden z czołowych przedstawicieli warszawskiej szkoły matematycznej, inicjator i twórca programu polskiej szkoły matematycznej[2][3].
Życiorys
Studiował w Zurychu, Getyndze i Paryżu. Pracę doktorską pt. Sur les continus irréductibles entre deux points (O kontinuach nieprzywiedlnych między dwoma punktami[4]), której promotorem był Henri Lebesgue, obronił w 1911[5]. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzili tacy matematycy jak Henri Poincaré i Maurice Fréchet. W 1913 opublikował fundamentalną pracę On cutting the plane by continua (O rozcinaniu płaszczyzny przez kontinua) z zakresu topologii płaszczyzny.
W okresie I wojnie światowej w latach 1914–1915 jako zwykły żołnierz walczył w Legionach Polskich. W 1916 po kryzysie przysięgowym schronił się w województwie radomskim gdzie rozpoczął pracę oświatową wśród bezdomnych dzieci[6].
W 1917 roku w polskim czasopiśmie naukowym „Nauka Polska” ukazał się jego artykuł O potrzebach matematyki w Polsce, który zainicjował polską szkołę matematyczną[2].
W 1918 został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W 1920 zmarł w wieku 31 lat na grypę, której pandemia w latach 1918–1920 znana jest potocznie jako hiszpanka. Odziedziczony majątek rodowy oraz część swoich dochodów przeznaczył na cele oświatowe i społeczne.
Jego prace dotyczyły głównie topologii, stąd też uważany jest za jednego z twórców warszawskiej szkoły topologii. Jako autor programu rozwoju polskiej matematyki (który stał się podstawą powstania polskiej szkoły matematycznej), postulował koncentrację wysiłków na teorii mnogości, topologii i logice matematycznej. Był współtwórcą pierwszego w świecie wyspecjalizowanego czasopisma matematycznego "Fundamenta Mathematicae"[3].
Dzieła
W 1915 roku opublikował "Poradnik dla samouków", który był zbiorem artykułów wielu polskich uczonych dotyczących zagadnień matematycznych. W dziele tym zamieścił również swój własny cykl rozpraw o matematyce mających umożliwić czytelnikom samokształcenie z tej dziedziny na poziomie uniwersyteckim[6].
Przypisy
- ↑ JANISZEWSKI ZYGMUNT (1888-1920). wiw.pl. [dostęp 2014-12-16]. (pol.).
- ↑ a b Iłowiecki 1981 ↓.
- ↑ a b Przeniosło 2016 ↓.
- ↑ Małgorzata Przeniosło, Zygmunt Janiszewski : matematyk, legionista, filantrop (1888-1920), „Niepodległość i Pamięć”, 18/1 (33), 2011 [dostęp 2019-04-11].
- ↑ Mariusz Urbanek, 'Trudno uwierzyć, że napisał to dwudziestopięcioletni chłopak'. Zygmunt Janiszewski chciał wyprowadzić polską matematykę z zaścianka [online], wyborcza.pl, 18 marca 2019 [dostęp 2019-03-19] (pol.).
- ↑ a b Praca zbiorowa 1989 ↓.
Bibliografia
- Praca zbiorowa: Encyklopedia szkolna. Matematyka, hasło "Janiszewski Zygmunt". Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1989, s. 92. ISBN 83-02-02551-8.
- Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 251–256. ISBN 83-223-1876-6.
- Małgorzata Przeniosło. Szkoły matematyczne w międzywojennej Polsce i ich związki z nauką światową. „Przegląd Nauk Historycznych, R. XV, nr 2”, 2016. Łódź: Wydawn. Uniwersytetu Łódzkiego. ISSN 1644-857X.
Linki zewnętrzne
- O Zygmuncie Janiszewskim – Delta 06/1982
- Prace Zygmunta Janiszewskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)