Plotyna: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
źródła/przypisy, WP:SK |
kolejność sekcji, drobne redakcyjne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Plotina - sestertius - RIC 0740.jpg|thumb|300px|right|Wizerunek Plotyny (awers) i [[Fides]] (rewers) na rzymskiej monecie.]] |
[[Plik:Plotina - sestertius - RIC 0740.jpg|thumb|300px|right|Wizerunek Plotyny (awers) i [[Fides]] (rewers) na rzymskiej monecie.]] |
||
'''Pompeja Plotyna''', ''Pompeia Plotina'' lub ''Pompeia Plotina Claudia Phoebe Piso'' (ur. przed [[70]], zm. [[122]]/[[123]]), [[cesarzowe rzymskie|cesarzowa]] [[starożytny Rzym|Rzymu]] i jedyna żona [[cesarze rzymscy|cesarza]] [[Trajan]]a, córka Lucjusza Pompejusza i Plotii. |
'''Pompeja Plotyna''', ''Pompeia Plotina'' lub ''Pompeia Plotina Claudia Phoebe Piso'' (ur. przed [[70]], zm. [[122]]/[[123]]), [[cesarzowe rzymskie|cesarzowa]] [[starożytny Rzym|Rzymu]] i jedyna żona [[cesarze rzymscy|cesarza]] [[Trajan]]a, córka Lucjusza Pompejusza i Plotii. |
||
Linia 12: | Linia 11: | ||
Jej małżeństwo z Trajanem uchodziło za wzorcowe. Pozostało jednak bezdzietne, być może ze względu na [[homoseksualizm]] cesarza<ref>A. Krawczuk, ''Poczet cesarzowych Rzymu'', s. 92</ref>. Pozostawała w przyjaznych stosunkach z siostrą męża, [[Ulpia Marciana|Ulpią Marcjaną]]. To prawdopodobnie za jej namową w [[117]] Trajan na łożu śmierci oficjalnie adoptował i wskazał na swojego następcę [[Hadrian]]a. |
Jej małżeństwo z Trajanem uchodziło za wzorcowe. Pozostało jednak bezdzietne, być może ze względu na [[homoseksualizm]] cesarza<ref>A. Krawczuk, ''Poczet cesarzowych Rzymu'', s. 92</ref>. Pozostawała w przyjaznych stosunkach z siostrą męża, [[Ulpia Marciana|Ulpią Marcjaną]]. To prawdopodobnie za jej namową w [[117]] Trajan na łożu śmierci oficjalnie adoptował i wskazał na swojego następcę [[Hadrian]]a. |
||
Plotyna zmarła w [[Rzym]]ie, w |
Plotyna zmarła w [[Rzym]]ie, w 122 lub 123. Hadrian pozostał wdzięczny i pełen uznania wobec cesarzowej-wdowy, a zarazem swojej adopcyjnej matki. Przez 9 dni zachowywał ścisłą żałobę i skomponował hymny na jej cześć, a także zlecił budowę świątyni w Rzymie i [[bazylika|bazyliki]] z białego marmuru w Nemausus (stąd przypuszczenia o tym, że było to miasto rodzinne Plotyny). Budowla nosiła imię zmarłej. |
||
Prochy Plotyny zostały najprawdopodobniej pochowane przy prochach męża, pod [[Kolumna Trajana|Kolumną Trajana]]. [[Senat rzymski|Senat]] zaliczył ją w poczet bogów. |
Prochy Plotyny zostały najprawdopodobniej pochowane przy prochach męża, pod [[Kolumna Trajana|Kolumną Trajana]]. [[Senat rzymski|Senat]] zaliczył ją w poczet bogów. |
||
⚫ | |||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Dynastia Antoninów]] |
* [[Dynastia Antoninów]] |
||
⚫ | |||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* [[Aleksander Krawczuk|A. Krawczuk]], ''[[Poczet cesarzowych Rzymu]]'', Warszawa 2006 |
* [[Aleksander Krawczuk|A. Krawczuk]], ''[[Poczet cesarzowych Rzymu]]'', Warszawa 2006 |
Wersja z 23:46, 12 paź 2010
Pompeja Plotyna, Pompeia Plotina lub Pompeia Plotina Claudia Phoebe Piso (ur. przed 70, zm. 122/123), cesarzowa Rzymu i jedyna żona cesarza Trajana, córka Lucjusza Pompejusza i Plotii.
Plotyna przyszła na świat za panowania Nerona (54-68), najprawdopodobniej w miejscowości Nemausus w Galii (ob. Nîmes, Francja). Została żoną Trajana jeszcze zanim ten został cesarzem, a więc przed 98. W 100 otrzymała od niego tytuł augusty, ale przyjęła go dopiero w 105. Monety z jej wizerunkiem i napisem Plotina Augusta wybijano od 112.
Ze względu na swoją skromność, przystępny sposób bycia i naturalną życzliwość, a także fakt, że nigdy nie stała się przedmiotem plotek, czy oskarżeń o niemoralne zachowanie, cieszyła się wielkim szacunkiem i sympatią Rzymian. W mowie pochwalnej na cześć Trajana, Pliniusz Młodszy mówił o niej:
Żona jest twą ozdobą i chwałą. Cóż od niej bardziej czystego, cóż starożytniejszego rodem i obyczajem? Gdyby kapłan najwyższy miał wybierać sobie żoną, wybrałby albo tę, albo jej podobną - lecz gdzież znalazłby podobną?[1]
Interesowała się filozofią, co nie było częste u kobiety o takiej pozycji i w tamtych czasach. Szczególną sympatią darzyła epikureizm, nurt raczej niepopularny i negatywnie odbierany przez Rzymian. Wspierała również szkołę epikurejską w Atenach. Przypisuje się jej pewien wpływ na politykę Trajana, głównie w jej aspekcie społecznym - złagodzenie ucisku fiskalnego, rozwój szkolnictwa i upowszechnianie tolerancji (m.in. wobec Żydów).
Jej małżeństwo z Trajanem uchodziło za wzorcowe. Pozostało jednak bezdzietne, być może ze względu na homoseksualizm cesarza[2]. Pozostawała w przyjaznych stosunkach z siostrą męża, Ulpią Marcjaną. To prawdopodobnie za jej namową w 117 Trajan na łożu śmierci oficjalnie adoptował i wskazał na swojego następcę Hadriana.
Plotyna zmarła w Rzymie, w 122 lub 123. Hadrian pozostał wdzięczny i pełen uznania wobec cesarzowej-wdowy, a zarazem swojej adopcyjnej matki. Przez 9 dni zachowywał ścisłą żałobę i skomponował hymny na jej cześć, a także zlecił budowę świątyni w Rzymie i bazyliki z białego marmuru w Nemausus (stąd przypuszczenia o tym, że było to miasto rodzinne Plotyny). Budowla nosiła imię zmarłej.
Prochy Plotyny zostały najprawdopodobniej pochowane przy prochach męża, pod Kolumną Trajana. Senat zaliczył ją w poczet bogów.
Zobacz też
Bibliografia
- A. Krawczuk, Poczet cesarzowych Rzymu, Warszawa 2006