Plotyna: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
WP:SK, infobox |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m r2.7.1) (robot dodaje fy:Pompeia Plotina |
||
Linia 60: | Linia 60: | ||
[[es:Pompeya Plotina]] |
[[es:Pompeya Plotina]] |
||
[[fr:Plotine]] |
[[fr:Plotine]] |
||
[[fy:Pompeia Plotina]] |
|||
[[it:Plotina]] |
[[it:Plotina]] |
||
[[lt:Pompėja Plotina]] |
[[lt:Pompėja Plotina]] |
Wersja z 15:35, 18 sie 2011
Pompeja Plotyna, Pompeia Plotina lub Pompeia Plotina Claudia Phoebe Piso (ur. przed 70, zm. 122/123) – cesarzowa Rzymu i jedyna żona cesarza Trajana, córka Lucjusza Pompejusza i Plotii.
Plotyna przyszła na świat za panowania Nerona (54–68), najprawdopodobniej w miejscowości Nemausus w Galii (ob. Nîmes, Francja). Została żoną Trajana jeszcze zanim ten został cesarzem, a więc przed 98. W 100 otrzymała od niego tytuł augusty, ale przyjęła go dopiero w 105. Monety z jej wizerunkiem i napisem Plotina Augusta wybijano od 112.
Ze względu na swoją skromność, przystępny sposób bycia i naturalną życzliwość, a także fakt, że nigdy nie stała się przedmiotem plotek, czy oskarżeń o niemoralne zachowanie, cieszyła się wielkim szacunkiem i sympatią Rzymian. W mowie pochwalnej na cześć Trajana, Pliniusz Młodszy mówił o niej:
Żona jest twą ozdobą i chwałą. Cóż od niej bardziej czystego, cóż starożytniejszego rodem i obyczajem? Gdyby kapłan najwyższy miał wybierać sobie żoną, wybrałby albo tę, albo jej podobną – lecz gdzież znalazłby podobną?[1]
Interesowała się filozofią, co nie było częste u kobiety o takiej pozycji i w tamtych czasach. Szczególną sympatią darzyła epikureizm, nurt raczej niepopularny i negatywnie odbierany przez Rzymian. Wspierała również szkołę epikurejską w Atenach. Przypisuje się jej pewien wpływ na politykę Trajana, głównie w jej aspekcie społecznym – złagodzenie ucisku fiskalnego, rozwój szkolnictwa i upowszechnianie tolerancji (m.in. wobec Żydów).
Jej małżeństwo z Trajanem uchodziło za wzorcowe. Pozostało jednak bezdzietne, być może ze względu na homoseksualizm cesarza[2]. Pozostawała w przyjaznych stosunkach z siostrą męża, Ulpią Marcjaną. To prawdopodobnie za jej namową w 117 Trajan na łożu śmierci oficjalnie adoptował i wskazał na swojego następcę Hadriana.
Plotyna zmarła w Rzymie, w 122 lub 123. Hadrian pozostał wdzięczny i pełen uznania wobec cesarzowej-wdowy, a zarazem swojej adopcyjnej matki. Przez 9 dni zachowywał ścisłą żałobę i skomponował hymny na jej cześć, a także zlecił budowę świątyni w Rzymie i bazyliki z białego marmuru w Nemausus (stąd przypuszczenia o tym, że było to miasto rodzinne Plotyny). Budowla nosiła imię zmarłej.
Prochy Plotyny zostały najprawdopodobniej pochowane przy prochach męża, pod Kolumną Trajana. Senat zaliczył ją w poczet bogów.
Zobacz też
Bibliografia
- A. Krawczuk, Poczet cesarzowych Rzymu, Warszawa 2006