Adam Bochenek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Kadykianus (dyskusja | edycje)
139 edycji
Linia 15: Linia 15:
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G | tytuł=In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I | rok=1979 | czasopismo=Folia Morphologica | doi= | wolumin=38 | numer=2 | miesiąc= | pmid= 387552 | strony=241–252}}</ref> i w 75. rocznicę śmierci<ref>{{Cytuj pismo | autor=Jurek M| tytuł=Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death) | rok=1990 | czasopismo=Materia Medica Polona | doi= | wolumin=22 | numer=1 | miesiąc= | pmid= 2079861 | strony=43–46}}</ref>. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie<ref>Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 8323316392 s. 149–160</ref>.
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G | tytuł=In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I | rok=1979 | czasopismo=Folia Morphologica | doi= | wolumin=38 | numer=2 | miesiąc= | pmid= 387552 | strony=241–252}}</ref> i w 75. rocznicę śmierci<ref>{{Cytuj pismo | autor=Jurek M| tytuł=Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death) | rok=1990 | czasopismo=Materia Medica Polona | doi= | wolumin=22 | numer=1 | miesiąc= | pmid= 2079861 | strony=43–46}}</ref>. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie<ref>Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 8323316392 s. 149–160</ref>.


Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik ''Anatomia człowieka'' (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i [[Michał Reicher]]. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. ''Anatomia Bochenka'' jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2010 roku).
Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik ''Anatomia człowieka'' (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i [[Michał Reicher]]. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. ''Anatomia Bochenka'' jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2014 roku).


== Lista prac ==
== Lista prac ==

Wersja z 19:29, 21 kwi 2014

Adam Bochenek

Adam Wawrzyniec Bochenek (ur. 10 sierpnia 1875 w Krakowie, zm. 25 maja 1913 tamże) – polski lekarz, anatom, histolog, antropolog. Autor wielokrotnie wznawianego podręcznika anatomii.

Życiorys

Był synem profesora ekonomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Mieczysława (1838–1887) i Heleny z Klickich[1]. Po śmierci ojca opiekunem jego i braci został Witold Bochenek, urzędnik krakowskiej prokuratorii. Wykształcenie średnie uzyskał w Krakowie, po czym w latach 1892–1898 studiował na UJ nauki medyczne, uzyskując 5 marca 1898 stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z Henrykiem Hoyerem (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u Kazimierza Kostaneckiego.

W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował antropologię w Instytucie Schwalbego w Strasburgu oraz na Uniwersytecie Lowańskim, gdzie uczył się neuroanatomii u Van Gehuchtena. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w Neapolu. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia, od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien układu nerwowego. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny histologii i embriologii bezkręgowców. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską Kutna, Łęczycy i powiatu mławskiego.

Pod kierunkiem Bochenka wykonywali prace Grzywo-Dąbrowski, Frenkel, M. Jaworowski, Macieszyna-Jeleńska, T. Kleczkowski, P. Łoziński, Rosenhauch[2].

Zmarł śmiercią samobójczą; popadł w depresję w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej.

Nekrologi napisali Adam Wrzosek[3], Emil Godlewski[4], Józef Zawadzki[5], Stanisław Maziarski[6]. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę Roman Dyboski[7].

Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii[8] i w 75. rocznicę śmierci[9]. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie[10].

Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik Anatomia człowieka (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i Michał Reicher. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. Anatomia Bochenka jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2014 roku).

Lista prac

  • O ruchu w świecie zwierzęcym. Wszechświat (1897)
  • O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn. Akad Umiej w Krakowie (1899)
  • Die Reifung und Befruchtung des Eies von Aplysia depilans. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
  • Die Nervenbahnen des Voderhirns von Salamandra maculosa. Bull de l'Acad. Scie Crac (1899)
  • Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn Akad Umiej. w Krakowie ss. 338-346 (1900)
  • Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
  • O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby. Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie 346-348, 2 pl. (1900)
  • Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique. Le Nevraxe 3 (1901)
  • Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerf accessoire de Willis dans ses connexions avec le nerf pneumogastrique. Bull. Acad. roy. de méd. de Belg. 15, 90-107 (1901)
  • Dégénérescence des fibres endogènes ascendantes de la moelle après ligature de l'aorte abdominale. Le Nevraxe 3, ss. 219-234 (1901)
  • Contribution à l'étude du système nerveux des gastéropodes (Helix pomatia Lin.) anatomie fine des cellules nerveuses. Névraxe 3, ss. 83-105, 2 pl. (1901)
  • O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia, 1901
  • Nowe szczególy do budowy przysadki mózgowej plazów. (Quelques nouveaux détails sur la structure de la glande pituitaire des amphibiens). Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie (1902)
  • Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi. Postęp Okulistyczny 5, ss. 195-208 (1903)
  • Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy. Mareryaly Komisyi Antropol, Archeol i Etnograf Akad Umiej 7 (1903)
  • Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU 8, s. 101–113 (1904)
  • O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach. Wszechświat (1904)
  • O systemie nerwowym mieczaków, oslonic i szkarlupni (Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen). Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie 205-220, 1 pl. (1905)
  • Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906)
  • O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz mat-przyr AU s. 69-91 (1902)
  • Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów. Warszawa: Nakładem Przeglądu Dentystycznego, 1905
  • Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni. Rozpr Wydz mat-przyr AU 45, s. 262-277 (1905)
  • O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908
  • Über zentrale Endigungen des Nervus opticus. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1908)
  • Anatomja człowieka. T. I. Kraków 1909
  • O gruczołach przytarczycznych. Przegląd Lekarski (1910)
  • Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących. W: Prace I-go zjazdu neurologów, psychiatrów i psychologów polskich. Warszawa, 1910, ss. 159-167
  1. ↑ Bochenek Adam Wawrzyniec. W: Słownik biologów polskich. Stanisław Feliksiak (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 78–79. ISBN 83-01-00656-0.
  2. ↑ Ś. p. prof. Dr Adam Bochenek. Wspomnienia pośmiertne. Gazeta Lekarska 48 (23), ss. 595-598, 1913
  3. ↑ Wrzosek A. Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)
  4. ↑ Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327
  5. ↑ Zawadzki J. Ś.p. Prof. Adam Bochenek. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)
  6. ↑ Maziarski S. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)
  7. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira. Gebethner & Wolff, 1914
  8. ↑ Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G. In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I. „Folia Morphologica”. 38 (2), s. 241–252, 1979. PMID: 387552. 
  9. ↑ Jurek M. Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death). „Materia Medica Polona”. 22 (1), s. 43–46, 1990. PMID: 2079861. 
  10. ↑ Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 8323316392 s. 149–160

Literatura uzupełniająca

  • Marjan Friedberg i Ludwik Strojek: Bochenek Adam. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 169. Reprint: Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, ISBN 8304032910
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Bochenek&oldid=39303931”