Andrzej Galica: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
dodano foto |
drobne redakcyjne |
||
Linia 69: | Linia 69: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
; publikacje |
|||
⚫ | |||
* Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, ''Generałowie Polski Niepodległej'', Editions Spotkania, Warszawa 1991 (wyd. II uzup. i poprawione). |
* Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, ''Generałowie Polski Niepodległej'', Editions Spotkania, Warszawa '''1991''' (wyd. II uzup. i poprawione). |
||
⚫ | |||
* Piotr Stawecki, ''Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939'', Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6. |
* Piotr Stawecki, ''Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939'', Wydawnictwo Bellona, Warszawa '''1994''', ISBN 83-11-08262-6. |
||
⚫ | |||
* Irena Łukaszka, Barabara Słuszkiewicz, ''Gen. Andrzej Galica (1873-1945)'', [w:] ''Obywatele honorowi miasta Nowego Targu''. Nowy Targ 2000, ss. 38 - 42, portr. |
* Irena Łukaszka, Barabara Słuszkiewicz, ''Gen. Andrzej Galica (1873-1945)'', '''[w:]''' ''Obywatele honorowi miasta Nowego Targu''. Nowy Targ '''2000''', ss. 38 - 42, portr. |
||
* Stanisław Kałamacki, Magdalena Sokalska-Żegleń, ''Andrzej Galica (1873- |
* Stanisław Kałamacki, Magdalena Sokalska-Żegleń, ''Andrzej Galica (1873-1945)'', '''[w:]''' ''Parnas zakopiański''. Zakopane '''2010''', wyd. „Stanmar”, ss. 31 - 36. |
||
* Aleksandra Anna Kozłowska, ''Góral generałem - Andrzej Galica. Biografia żołnierza, polityka i literata'', Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź 2013, ss. 588. |
* Aleksandra Anna Kozłowska, ''Góral generałem - Andrzej Galica. Biografia żołnierza, polityka i literata'', Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź '''2013''', ss. 588. |
||
; artykuły |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{DEFAULTSORT:Galica, Andrzej}} |
{{DEFAULTSORT:Galica, Andrzej}} |
Wersja z 23:23, 30 maj 2014
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Stanowiska |
dowódca Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu |
Późniejsza praca |
poseł i senator RP, literat |
Odznaczenia | |
Andrzej Galica (ur. 27 listopada 1873 w Białym Dunajcu na Podhalu, zm. 6 czerwca 1945 w swoim majątku Majdan, dziś gmina Łęki Szlacheckie[1]) – generał brygady Wojska Polskiego, legionista, uczestnik walk o niepodległość II Rzeczypospolitej, twórca formacji strzelców podhalańskich, polityk, działacz regionalny ruchu podhalańskiego, literat.
Życiorys
Był synem Macieja i Marii ze Skupniów. W 1897 r. ukończył gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie[2].
Studiował na politechnikach we Lwowie i Wiedniu, gdzie uzyskał stopień inżyniera (o specjalności: budowa dróg i mostów[3]). W tym okresie działał też w Związku Strzeleckim. Był literatem – razem z Władysławem Orkanem, Andrzejem Stopką, Józefem Jedliczem i innymi tworzył tzw. szkołę podhalańską.
Od sierpnia 1914 do września 1917 roku służył w Legionach Polskich, był dowódcą batalionu uzupełnień w Wiedniu (awans na kapitana otrzymał we wrześniu 1914 roku). Od maja 1915 do listopada 1916 roku był dowódcą batalionu w 4 i 6 Pułku Piechoty Legionów (awans na na majora otrzymał we wrześniu 1915, a awans na podpułkownika w październiku 1916 roku). Od listopada 1916 do września 1917 roku był dowódcą 4 Pułku Piechoty. Od września 1917 do lutego 1918 roku był inspektorem wyszkolenia Polskiego Korpusu Posiłkowego.
Po przejściu II Brygady przez front został internowany na Węgrzech, a następnie jako austriacki oficer rezerwy został wysłany na front włoski.
Od listopada 1918 do września 1919 roku był organizatorem i dowódcą oddziałów podhalańskich. Od września 1919 do marca 1920 roku był dowódcą Brygady Górskiej. Następnie od marca 1920 do sierpnia 1926 roku dowodził 21 Dywizją Piechoty Górskiej. 1 maja 1920 roku zatwierdzony został w stopniu generała podporucznika z dniem 1 kwietnia 1920 roku, a 3 maja 1922 roku zweryfikowany został w stopniu generała brygady ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku. W okresie od sierpnia 1926 do października 1930 roku był dowódcą Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu.
W 1931 roku przeszedł w stan spoczynku. Wykorzystując swoje wykształcenie politechniczne otworzył w Warszawie biuro miernicze, a ponadto zajął się gospodarką rolną w kupionym w 1930 majątku Majdan k. Trzepnicy w powiecie piotrkowskim. Tu z pomocą tylko miejscowego majstra postawił dom mieszkalny i inne budynki gospodarcze[4]. Wszedł też w krąg polityki – między innymi włączył się w tworzenie prorządowego Obozu Zjednoczenia Narodowego z inspiracji gen. Edwarda Śmigłego-Rydza[5], oraz działalnością w regionalnym ruchu podhalańskim.
Był posłem na Sejm RP (1928–1935) i senatorem RP (1935–1939)[3].
Zmarł 6 czerwca 1945 roku w swoim majątku Majdan (dziś gmina Łęki Szlacheckie koło Piotrkowa Trybunalskiego). Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Bęczkowicach.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości[6]
- Krzyż Walecznych - trzykrotnie
- Krzyż Oficerski Legii Honorowej
Twórczość
- Janosik: pieśń dramatyczna w 4 aktach, Warszawa: Poleski Posterunek Wydawniczy”Placówka“, 1922 (Warszawa: W. Piekarniak).
- Przysięga: urywek z życia współczesnego na Podhalu w trzech odsłonach, Kraków: Z. Klemensiewicz, 1909 (Kraków: Druk. Ludowa).
- Robert Szporn: dramat w 4 aktach, Kraków:”Książka“, 1912 (Kraków: Druk. Ludowa).
- Twierdzą nam będzie każdy próg: utwór dramatyczny w 3-ch aktach z prologiem i inwokacją: osnuty na tle walk o Lwów: (wyszczególniony w 1928 r. na konkursie magistratu Lwowsk.), Przemyśl: J. Styfi, [1929] (Przemyśl: J. Styfi).
Upamiętnienie
Jesienią 1973, po kilku miesiącach starań, m.in. dzięki wsparciu materialnemu i organizacyjnemu udzielonemu przez Stanisława Fita z Czarnego Dunajca, byłego podkomendnego generała Galicy, prochy generała zostały sprowadzone na Podhale, gdzie 20 października pochowano je w kwaterze legionistów na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem. W uroczystym pogrzebie uczestniczyli m.in. przedstawiciele władz administracyjnych Zakopanego, Zarząd Główny Związku Podhalan, przedstawiciele Zarząd Główny Związku Podhalan w U.S.A., duchowieństwo z ks. kanonikiem Władysławem Curzydłą (proboszczem Parafii Najświętszej Rodziny) na czele. Przemówienia pogrzebowe wygłosili: ks. prałat Jan Krupiński, red. Włodzimierz Wnuk, gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, pisarz Adam Pach, Józef Obrochta i dr Wincenty Galica[2].
- W 1919 r. gen. Galica otrzymał godność honorowego obywatela Nowego Targu[3].
- Imieniem Generała nazwano ulice w: Bielsku Białej[7], Nowym Sączu[8], Nowym Targu[9], Zakopanem[10] oraz w Białym Dunajcu.
- patron Gminnego Ośrodka Kultury w Białym Dunajcu)[11].
- przed Urzędem Gminy w Białym Dunajcu stoi pomnik generała Andrzeja Galicy, ufundowany w 2000 przez górali z Chicago[12].
- W miejscu przy ul. Skupniowej w Białym Dunajcu, gdzie stał dom w którym urodził się generał, ustawiona została tablica pamiątkowa[11]
- 14 maja 2008 odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci gen. brygady Andrzeja Galicy w Domu Podhalan w Chicago, wyryto na niej słowa będące zawołaniem generała: „Kieb co, kany co, abo co, to my som” z podpisem: Związek Podhalan oraz dowództwo 21 Brygady Strzelców Podhalańskich w darze dla wszystkich członków Związku Podhalan w Ameryce Północnej. Chicago 14 maja 2008 roku. Tablicę odsłonił dowódca 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, gen. bryg. Tomasz Bąk, który przybył do Chicago wraz z dowódcą 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich, podpułkownikiem Zbigniewem Ząbkiem[12].
- Jego imię nosi też Koło nr 8 Związku Podhalan w Północnej Ameryce[12].
- ↑ Kozłowska Aleksandra Anna: Generał Galica i Tatry, w: "Tatry" nr 1 (47), zima 2014, s. 107-111, ISSN 0867-4531
- ↑ a b Wincenty Galica: Generał Andrzej Galica. www.gokbialydunajec.pl, 1985. [dostęp 1 maja 2012].
- ↑ a b c Galica Andrzej, w: Radwańska-Paryska Zofia, Paryski Witold Henryk: "Wielka Encyklopedia Tatrzańska", Wydawnictwo Górskie, Poronin 1995, s. 296, ISBN 83-7104-008-3;
- ↑ RG [Ryszard Bonisławski], Podhalański generał; [w:] "Magazyn 60+" [Łódź], 2014, nr 9, ss. 33–35.
- ↑ "Łódź w Ilustracji", 5 IX 1937, nr 36, ss. 1 i 2 (na zjeździe przedstawicieli organizacji wiejskich OZN z terenu województwa łódzkiego).
- ↑ 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości” M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163
- ↑ Ulica w Bielsku-Białej na wikimapia.org.
- ↑ Ulica w Nowym Sączu na wikimapia.org.
- ↑ Ulica w Nowym Targu na wikimapia.org.
- ↑ Ulica w Zakopanem na wikimapia.org.
- ↑ a b Patron: Generał Andrzej Galica. gokbialydunajec.pl. [dostęp 1 maja 2012].
- ↑ a b c Andrzej Baraniak: Gen. Andrzej Galica w Domu Podhalan. dziennikzwiazkowy.com, „Dziennik Związkowy”, Chicago, 22 Maja 2008. [dostęp 1 maja 2012].
Bibliografia
- publikacje
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991 (wyd. II uzup. i poprawione).
- Andrzej Suchcitz, Generałowie wojny polsko-sowieckiej 1919-1920. Mały słownik biograficzny, Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, Białystok 1993.
- Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6.
- Irena Łukaszka, Barabara Słuszkiewicz, Gen. Andrzej Galica (1873-1945), [w:] Obywatele honorowi miasta Nowego Targu. Nowy Targ 2000, ss. 38 - 42, portr.
- Stanisław Kałamacki, Magdalena Sokalska-Żegleń, Andrzej Galica (1873-1945), [w:] Parnas zakopiański. Zakopane 2010, wyd. „Stanmar”, ss. 31 - 36.
- Aleksandra Anna Kozłowska, Góral generałem - Andrzej Galica. Biografia żołnierza, polityka i literata, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź 2013, ss. 588.
- artykuły
- Jan Lubicz-Pachoński, Galica Andrzej, [w:] Polski Słownik Biograficzny, 1948, t. VII, ss. 222-224, bibliografia.
- Aleksandra Anna Kozłowska, Góral generałem - rzecz o Andrzeju Galicy (1873-1945), [w:] "Prace Naukowe WSP w Częstochowie". Seria: Zeszty Historyczne, 2003, z. VIII ss. 65-76.
- Członkowie Związku Strzeleckiego
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani z Podhalem
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914-1918
- Pochowani na Nowym Cmentarzu w Zakopanem
- Polacy odznaczeni Legią Honorową
- Posłowie na Sejm III kadencji (1930-1935)
- Senatorowie IV kadencji (1935-1938)
- Senatorowie V kadencji (1938-1939)
- Urodzeni w 1873
- Zmarli w 1945
- Żołnierze II Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego