Order Kutuzowa (ZSRR)

Order Kutuzowa
Орден Кутузова

Awers I klasy
Baretka I klasy
Ustanowiono	29 lipca 1942
Wielkość	średnica 50 mm (I stopień), 44 mm (II i III stopień)
Kruszec	złoto (I stopień) srebro (II i III stopień)
Wydano	7329

Feldmarszałek Michaił Kutuzow na obrazie R.M. Wolkowa

Order Kutuzowa (ros. Орден Кутузова) – order wojskowy Związku Radzieckiego.

Został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej Związku Radzieckiego 29 lipca 1942 najpierw jako order mający dwie klasy. 8 stycznia 1943 ustanowiono trzecią klasę tego orderu. Jednocześnie zatwierdzono jego statut i opis. Później jeszcze kilkakrotnie wprowadzono do niego poprawki.

Zasady nadawania

Order Kutuzowa ma trzy klasy. Był nadawany przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR:

• I klasy - dowódcom związków operacyjnych - frontów i armii, ich zastępcom i szefom sztabów;
• II klasy - dowódcom związków taktycznych - korpusów, dywizji, brygad i szefom sztabów tych jednostek;
• III klasy - dowódcom pułków, batalionów, kompanii i szefom sztabów pułków.

Nadawano je za:

• umiejętne przygotowanie i kierowanie dużą operacją wojskową lub bojem, w wyniku których, współdziałając ze wszystkimi rodzajami broni, zadano przeciwnikowi duże straty;
• umiejętne działania w obronie oraz podczas wymuszonego odwrotu polegające na zadaniu przeciwnikowi dużych strat w sile żywej i sprzęcie oraz zajęciu dogodnych rubieży do obrony i kontrnatarcia;
• mistrzowskie dowodzenie w okrążeniu i w innych trudnych sytuacjach w walce z przeważającymi siłami przeciwnika prowadzące do wyprowadzenia wojsk przy najmniejszych stratach własnych;
• umiejętną organizację pościgu za wycofującym się przeciwnikiem, zniszczenie jego siły żywej i sprzętu oraz za szybką likwidację okrążonych sił przeciwnika;
• śmiałe wyjście na linie komunikacyjne przeciwnika, zniszczenie jego baz i tyłowych garnizonów.

Order ten zaczęto nadawać na początku 1943. Pierwszymi odznaczonymi byli m. in.: gen. por. Iwan Galanin, gen. armii Iwan Tiuleniew, gen. płk Maksim Purkajew, gen. por. Gieorgij Zacharow, gen. por. Michaił Malinin, gen. mjr Aleksandr Rodimcew. Niektórzy dowódcy otrzymali order kilkakrotnie.

Łącznie w ZSRR nadano orderów:

• I klasy – 675
• II klasy – 3326
• III klasy – 3328

Orderem tym uhonorowano także ponad 1570 jednostek i związków taktycznych Armii Czerwonej, a także niektóre polskie jednostki:

• 1 Warszawska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 1 Warszawska Brygada Artylerii Ciężkiej im. Józefa Bema – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 3 Warszawska Brygada Artylerii Haubic – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 5 Pomorska Brygada Artylerii Ciężkiej – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 1 Warszawska Brygada Saperów – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 13 Warszawski Pułk Artylerii Pancernej – Orderem Kutuzowa III klasy;
• 4 Pomorski Samodzielny Pułk Czołgów Ciężkich – Orderem Kutuzowa III klasy.

Opis odznaki

Order I klasy został wykonany ze złota, w postaci pięcioramiennej, wielopromiennej gwiazdy, między ramionami której znajdują się pęki srebrnych promieni. W centrum umieszczono okrągłą tarczę pokrytą białą emalią ze złotym wieńcem laurowym na obrzeżach. W środku tarczy na tle kremlowskich baszt jest wykonane ze złota popiersie feldmarszałka Michaiła Kutuzowa. Wokół niego na białej wstędze znajduje się złoty napis: ΜИХАИЛ КУТУЗОВ (pol. "Michaił Kutuzow"). Order II i III klasy był wykonany ze srebra. Ponadto order III klasy miał mniejszą średnicę.

Wstążki do orderu:

• I klasy – ciemnoniebieska z szerokim pomarańczowym paskiem pośrodku;
• II klasy – ciemnoniebieska z dwoma wąskimi pomarańczowymi paskami po bokach;
• III klasy – ciemnoniebieska z dwoma wąskimi paskami po bokach i jednym pośrodku koloru pomarańczowego.

Odznaka orderu (awers)
Klasa I	Klasa II	Klasa III
Baretki orderu
Klasa I	Klasa II	Klasa III

Bibliografia

• Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 - 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 105-143. (ros. • ang.)