Adam Bochenek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne techniczne
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 422 431 edycji
m Bot porządkuje kategorie; zmiany kosmetyczne
Linia 3: Linia 3:


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Był synem profesora ekonomii [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] [[Mieczysław Bochenek|Mieczysława]] (1838–1887) i Heleny z Klickich<ref>{{cytuj książkę|rozdział=Bochenek Adam Wawrzyniec|inni=[[Stanisław Feliksiak]] (red.)|tytuł=Słownik biologów polskich|wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce=Warszawa|rok=1987|strony=78–79|isbn= 83-01-00656-0}}</ref><ref>{{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 2 | wydawca = Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa | miejsce = Kraków | rok = 1936 | tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja | rozdział = Bochenek Adam| autor r = Marjan Friedberg i Ludwik Strojek| strony = 169}} Reprint: Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, ISBN 8304032910</ref>. Miał braci Bronisława (1873) i Lucjana (1878–1923). Po śmierci ojca opiekunem jego i braci został Witold Bochenek, urzędnik krakowskiej prokuratorii. Ukończył krakowskie [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|III Gimnazjum]], od 1892 do 1898 studiował na UJ nauki medyczne, 5 marca 1898 uzyskał stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z [[Henryk Hoyer (młodszy)|Henrykiem Hoyerem]] (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u [[Kazimierz Kostanecki|Kazimierza Kostaneckiego]].
Był synem profesora ekonomii [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] [[Mieczysław Bochenek|Mieczysława]] (1838–1887) i Heleny z Klickich<ref>{{cytuj książkę|rozdział=Bochenek Adam Wawrzyniec|inni=[[Stanisław Feliksiak]] (red.)|tytuł=Słownik biologów polskich|wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce=Warszawa|rok=1987|strony=78–79|isbn= 83-01-00656-0}}</ref><ref>{{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 2 | wydawca = Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa | miejsce = Kraków | rok = 1936 | tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja | rozdział = Bochenek Adam| autor r = Marjan Friedberg i Ludwik Strojek| strony = 169}} Reprint: Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, ISBN 83-04-03291-0</ref>. Miał braci Bronisława (1873) i Lucjana (1878–1923). Po śmierci ojca opiekunem jego i braci został Witold Bochenek, urzędnik krakowskiej prokuratorii. Ukończył krakowskie [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|III Gimnazjum]], od 1892 do 1898 studiował na UJ nauki medyczne, 5 marca 1898 uzyskał stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z [[Henryk Hoyer (młodszy)|Henrykiem Hoyerem]] (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u [[Kazimierz Kostanecki|Kazimierza Kostaneckiego]].


W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował [[antropologia fizyczna|antropologię]] w Instytucie [[Gustav Schwalbe|Schwalbego]] w [[Strasburg]]u oraz na [[Uniwersytet Lowański|Uniwersytecie Lowańskim]], gdzie uczył się neuroanatomii u [[Arthur Van Gehuchten|Van Gehuchtena]]. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w [[Neapol]]u. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji ''O budowie komórki nerwowej ślimaka [[Ślimak winniczek|Helix pomatia]]'', od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien [[układ nerwowy|układu nerwowego]]. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny [[histologia|histologii]] i [[embriologia|embriologii]] [[bezkręgowce|bezkręgowców]]. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską [[Kutno|Kutna]], [[Łęczyca|Łęczycy]] i [[powiat mławski|powiatu mławskiego]].
W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował [[antropologia fizyczna|antropologię]] w Instytucie [[Gustav Schwalbe|Schwalbego]] w [[Strasburg]]u oraz na [[Uniwersytet Lowański|Uniwersytecie Lowańskim]], gdzie uczył się neuroanatomii u [[Arthur Van Gehuchten|Van Gehuchtena]]. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w [[Neapol]]u. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji ''O budowie komórki nerwowej ślimaka [[Ślimak winniczek|Helix pomatia]]'', od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien [[układ nerwowy|układu nerwowego]]. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny [[histologia|histologii]] i [[embriologia|embriologii]] [[bezkręgowce|bezkręgowców]]. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską [[Kutno|Kutna]], [[Łęczyca|Łęczycy]] i [[powiat mławski|powiatu mławskiego]].
Linia 13: Linia 13:
Nekrologi napisali [[Adam Wrzosek]]<ref>Wrzosek A. ''[http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=7773&dirids=1 Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne]''. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)</ref>, [[Emil Godlewski (1875-1944)|Emil Godlewski]]<ref>Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327</ref>, [[Józef Zawadzki (lekarz)|Józef Zawadzki]]<ref>Zawadzki J. ''Ś.p. Prof. Adam Bochenek''. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)</ref>, [[Stanisław Maziarski]]<ref>Maziarski S. ''[http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=119403&from=&dirids=1&ver_id=2360736&lp=1&QI= Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek]''. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)</ref>. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę [[Roman Dyboski]]<ref>Roman Dyboski: ''O sonetach i poematach Szekspira''. Gebethner & Wolff, 1914 </ref>.
Nekrologi napisali [[Adam Wrzosek]]<ref>Wrzosek A. ''[http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=7773&dirids=1 Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne]''. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)</ref>, [[Emil Godlewski (1875-1944)|Emil Godlewski]]<ref>Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327</ref>, [[Józef Zawadzki (lekarz)|Józef Zawadzki]]<ref>Zawadzki J. ''Ś.p. Prof. Adam Bochenek''. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)</ref>, [[Stanisław Maziarski]]<ref>Maziarski S. ''[http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=119403&from=&dirids=1&ver_id=2360736&lp=1&QI= Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek]''. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)</ref>. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę [[Roman Dyboski]]<ref>Roman Dyboski: ''O sonetach i poematach Szekspira''. Gebethner & Wolff, 1914 </ref>.


Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G | tytuł=In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I | rok=1979 | czasopismo=Folia Morphologica | doi= | wolumin=38 | numer=2 | miesiąc= | pmid= 387552 | strony=241–252}}</ref> i w 75. rocznicę śmierci<ref>{{Cytuj pismo | autor=Jurek M| tytuł=Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death) | rok=1990 | czasopismo=Materia Medica Polona | doi= | wolumin=22 | numer=1 | miesiąc= | pmid= 2079861 | strony=43–46}}</ref>. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie<ref>Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 8323316392 s. 149–160</ref>.
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G | tytuł=In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I | rok=1979 | czasopismo=Folia Morphologica | doi= | wolumin=38 | numer=2 | miesiąc= | pmid= 387552 | strony=241–252}}</ref> i w 75. rocznicę śmierci<ref>{{Cytuj pismo | autor=Jurek M| tytuł=Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death) | rok=1990 | czasopismo=Materia Medica Polona | doi= | wolumin=22 | numer=1 | miesiąc= | pmid= 2079861 | strony=43–46}}</ref>. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie<ref>Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 83-233-1639-2 s. 149–160</ref>.


Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik ''Anatomia człowieka'' (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i [[Michał Reicher]]. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. ''Anatomia Bochenka'' jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2014 roku).
Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik ''Anatomia człowieka'' (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i [[Michał Reicher]]. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. ''Anatomia Bochenka'' jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2014 roku).
Linia 49: Linia 49:


{{SORTUJ:Bochenek, Adam}}
{{SORTUJ:Bochenek, Adam}}

[[Kategoria:Polscy neuroanatomowie]]
[[Kategoria:Polscy neuroanatomowie]]
[[Kategoria:Polscy histolodzy]]
[[Kategoria:Polscy histolodzy]]
[[Kategoria:Polscy biolodzy]]
[[Kategoria:Polscy biolodzy]]
[[Kategoria:Polscy lekarze]]
[[Kategoria:Polscy samobójcy]]
[[Kategoria:Polscy samobójcy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1875]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1875]]

Wersja z 16:53, 19 wrz 2016

Adam Bochenek

Adam Wawrzyniec Bochenek (ur. 10 sierpnia 1875 w Krakowie, zm. 25 maja 1913 tamże) – polski lekarz, anatom, histolog, antropolog. Autor wielokrotnie wznawianego podręcznika anatomii.

Życiorys

Był synem profesora ekonomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Mieczysława (1838–1887) i Heleny z Klickich[1][2]. Miał braci Bronisława (1873) i Lucjana (1878–1923). Po śmierci ojca opiekunem jego i braci został Witold Bochenek, urzędnik krakowskiej prokuratorii. Ukończył krakowskie III Gimnazjum, od 1892 do 1898 studiował na UJ nauki medyczne, 5 marca 1898 uzyskał stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z Henrykiem Hoyerem (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u Kazimierza Kostaneckiego.

W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował antropologię w Instytucie Schwalbego w Strasburgu oraz na Uniwersytecie Lowańskim, gdzie uczył się neuroanatomii u Van Gehuchtena. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w Neapolu. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia, od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien układu nerwowego. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny histologii i embriologii bezkręgowców. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską Kutna, Łęczycy i powiatu mławskiego.

Pod kierunkiem Bochenka wykonywali prace Grzywo-Dąbrowski, Frenkel, M. Jaworowski, Macieszyna-Jeleńska, T. Kleczkowski, P. Łoziński, Rosenhauch[3].

Zmarł śmiercią samobójczą – rozwijająca się choroba nerwowa i skomplikowane problemy życiowe (popadł w depresję w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej) doprowadziły Adama Bochenka do śmierci samobójczej, poprzez dożylne wstrzyknięcie substancji do konserwacji preparatów anatomicznych[potrzebny przypis].

Nekrologi napisali Adam Wrzosek[4], Emil Godlewski[5], Józef Zawadzki[6], Stanisław Maziarski[7]. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę Roman Dyboski[8].

Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii[9] i w 75. rocznicę śmierci[10]. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie[11].

Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik Anatomia człowieka (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i Michał Reicher. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. Anatomia Bochenka jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2014 roku).

Lista prac

  • O ruchu w świecie zwierzęcym. Wszechświat (1897)
  • O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn. Akad Umiej w Krakowie (1899)
  • Die Reifung und Befruchtung des Eies von Aplysia depilans. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
  • Die Nervenbahnen des Voderhirns von Salamandra maculosa. Bull de l'Acad. Scie Crac (1899)
  • Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn Akad Umiej. w Krakowie ss. 338-346 (1900)
  • Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
  • O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby. Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie 346-348, 2 pl. (1900)
  • Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique. Le Nevraxe 3 (1901)
  • Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerf accessoire de Willis dans ses connexions avec le nerf pneumogastrique. Bull. Acad. roy. de méd. de Belg. 15, 90-107 (1901)
  • Dégénérescence des fibres endogènes ascendantes de la moelle après ligature de l'aorte abdominale. Le Nevraxe 3, ss. 219-234 (1901)
  • Contribution à l'étude du système nerveux des gastéropodes (Helix pomatia Lin.) anatomie fine des cellules nerveuses. Névraxe 3, ss. 83-105, 2 pl. (1901)
  • O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia, 1901
  • Nowe szczególy do budowy przysadki mózgowej plazów. (Quelques nouveaux détails sur la structure de la glande pituitaire des amphibiens). Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie (1902)
  • Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi. Postęp Okulistyczny 5, ss. 195-208 (1903)
  • Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy. Mareryaly Komisyi Antropol, Archeol i Etnograf Akad Umiej 7 (1903)
  • Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU 8, s. 101–113 (1904)
  • O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach. Wszechświat (1904)
  • O systemie nerwowym mieczaków, oslonic i szkarlupni (Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen). Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie 205-220, 1 pl. (1905)
  • Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906)
  • O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz mat-przyr AU s. 69-91 (1902)
  • Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów. Warszawa: Nakładem Przeglądu Dentystycznego, 1905
  • Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni. Rozpr Wydz mat-przyr AU 45, s. 262-277 (1905)
  • O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908
  • Über zentrale Endigungen des Nervus opticus. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1908)
  • Anatomja człowieka. T. I. Kraków 1909
  • O gruczołach przytarczycznych. Przegląd Lekarski (1910)
  • Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących. W: Prace I-go zjazdu neurologów, psychiatrów i psychologów polskich. Warszawa, 1910, ss. 159-167
  1. ↑ Bochenek Adam Wawrzyniec. W: Słownik biologów polskich. Stanisław Feliksiak (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 78–79. ISBN 83-01-00656-0.
  2. ↑ Marjan Friedberg i Ludwik Strojek: Bochenek Adam. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 169. Reprint: Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, ISBN 83-04-03291-0
  3. ↑ Ś. p. prof. Dr Adam Bochenek. Wspomnienia pośmiertne. Gazeta Lekarska 48 (23), ss. 595-598, 1913
  4. ↑ Wrzosek A. Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)
  5. ↑ Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327
  6. ↑ Zawadzki J. Ś.p. Prof. Adam Bochenek. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)
  7. ↑ Maziarski S. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)
  8. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira. Gebethner & Wolff, 1914
  9. ↑ Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G. In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I. „Folia Morphologica”. 38 (2), s. 241–252, 1979. PMID: 387552. 
  10. ↑ Jurek M. Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death). „Materia Medica Polona”. 22 (1), s. 43–46, 1990. PMID: 2079861. 
  11. ↑ Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 83-233-1639-2 s. 149–160
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Bochenek&oldid=46869014”