Bodzanowice: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wstawiam Szablon:Poczta Polska |
Dodano opis działań podczas powstań śląskich |
||
Linia 57: | Linia 57: | ||
Około połowy sierpnia 1939 w rejon Wichrowa i Bodzanowic przegrupowano [[4 Dywizja Pancerna (III Rzesza)|4 Dywizję Pancerną]] pod dowództwem [[Georg-Hans Reinhardt|Georga-Hansa Reinhardta]]. Dywizja liczyła ok. 15 tysięcy żołnierzy, 308 [[czołg]]ów, 38 samochodów pancernych oraz sprzęt logistyczny. Rozpoczęły się akcje dywersyjne, ostrzeliwane były polskie patrole i placówki straży granicznej. 26 sierpnia 1939 o godzinie 9.30 w [[Przystajń|Przystajni]] patrol [[Straż Graniczna (Polska)|Straży Granicznej]] odparł atak żołnierzy niemieckich, którzy przedostali się na stronę polską. W przededniu wojny na terenach przygranicznych zostały rozmieszczenie na rozkaz władz polskich jednostki [[7 Dywizja Piechoty (II RP)|7 Dywizji Piechoty]]. Ich głównym zadaniem była obrona rejonu częstochowskiego na odcinku około 40 km [[Krzepice]] – [[Lubliniec]]. 31 sierpnia 1939 w Bodzanowicach żołnierze niemieccy skończyli budować [[most pontonowy]], który w nocy przerzucili przez rzekę Liswartę. |
Około połowy sierpnia 1939 w rejon Wichrowa i Bodzanowic przegrupowano [[4 Dywizja Pancerna (III Rzesza)|4 Dywizję Pancerną]] pod dowództwem [[Georg-Hans Reinhardt|Georga-Hansa Reinhardta]]. Dywizja liczyła ok. 15 tysięcy żołnierzy, 308 [[czołg]]ów, 38 samochodów pancernych oraz sprzęt logistyczny. Rozpoczęły się akcje dywersyjne, ostrzeliwane były polskie patrole i placówki straży granicznej. 26 sierpnia 1939 o godzinie 9.30 w [[Przystajń|Przystajni]] patrol [[Straż Graniczna (Polska)|Straży Granicznej]] odparł atak żołnierzy niemieckich, którzy przedostali się na stronę polską. W przededniu wojny na terenach przygranicznych zostały rozmieszczenie na rozkaz władz polskich jednostki [[7 Dywizja Piechoty (II RP)|7 Dywizji Piechoty]]. Ich głównym zadaniem była obrona rejonu częstochowskiego na odcinku około 40 km [[Krzepice]] – [[Lubliniec]]. 31 sierpnia 1939 w Bodzanowicach żołnierze niemieccy skończyli budować [[most pontonowy]], który w nocy przerzucili przez rzekę Liswartę. |
||
'''Plebiscyt i powstanie''' |
|||
W 1910 roku 1135 mieszkańców mówiło w [[Język polski|języku polskim]], 1 w językach polskim i niemieckim, natomiast 102 osób posługiwało się jedynie [[Język niemiecki|językiem niemieckim]]. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku 125 głosów oddano na kandydatów z list polskich, którzy zdobyli łącznie 11 z 18 mandatów. Podczas [[Plebiscyt na Górnym Śląsku|plebiscytu w 1921 roku]] we wsi uprawnionych do głosowania było 988 mieszkańców (w tym 282 emigrantów). Za Polską głosowało 241 osób, za Niemcami 718 osób. W 1919 r. mieszkańcy założyli tu komórkę [[Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska|Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska]]. Komórka wywiadowcza w marcu 1920 miała tu dwa posterunki. <ref name = "encyklopledia powstań">{{cytuj | tytuł = [[Encyklopedia powstań śląskich]] | wydawca = Instytut Śląski w Opolu | miejsce = Opole | data = 1982 s = 641}}</ref>. |
|||
Przez Bodzanowice przebiegała postulowana w marcu 1921 linia [[Wojciech Korfanty|Korfantego]]. Miejsce walk w [[III powstanie śląskie|III powstaniu śląskim]] opanowali tu miejscowi powstańcy w nocy z 3 na 4 maja 1921. 10 maja biuletyn dowództwa Grupy "Wschód" podał, że na skutek porozumienia się [[Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska|NKWP]] z władzami koalicyjnymi zaprzestano prowadzenia walk i ustalono linię demarkacyjną, przebiegającą m.in. przez Bodzanowice. |
|||
== Edukacja == |
== Edukacja == |
||
Linia 79: | Linia 86: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj książkę |nazwisko = Knie |imię = Johann |tytuł = Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schlesien.. |wydawca = Barth und Comp.| miejsce = Breslau |rok = 1830 |strony = |isbn = |odn= tak}} |
* {{cytuj książkę |nazwisko = Knie |imię = Johann |tytuł = Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schlesien.. |wydawca = Barth und Comp.| miejsce = Breslau |rok = 1830 |strony = |isbn = |odn= tak}} |
||
* „Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 49, hasło „Bodzanowice”. |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
Wersja z 13:51, 28 lut 2021
Artykuł |
50°54′24″N 18°37′23″E |
---|---|
- błąd |
39 m |
WD |
50°55'0"N, 18°37'0"E, 50°54'45.22"N, 18°37'38.96"E |
- błąd |
39 m |
Odległość |
1267 m |
wieś | |
Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (31.12.2013) |
995[1] |
Strefa numeracyjna |
0-34 |
Kod pocztowy |
46-312[2] |
Tablice rejestracyjne |
OOL |
SIMC |
0139880 |
Położenie na mapie gminy Olesno | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa opolskiego | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego | |
50°54′24″N 18°37′23″E/50,906667 18,623056 | |
Strona internetowa |
Bodzanowice (niem. Botzanowitz[3]; Grunsruh (1938-1945)[4]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Olesno.
Nazwa
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie stosowaną, polską nazwą Bodzanowice oraz nazwą zgermanizowaną Bodsanowitz[5]. Polską nazwę Bodzanowice w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[6].
Ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwy w okresie reżimu hitlerowskiego w latach 1930–1945 nazistowska administracja III Rzeszy zmieniła zgermanizowaną nazwę na nową, całkowicie niemiecką – Grunsruh[3]. Od 1946 Bodzanowice[7].
Położenie
Bodzanowice leżą na Górnym Śląsku, przy granicy z historyczną Małopolską, którą wyznacza bieg rzeki Liswarty, oraz województwami opolskim i śląskim. Jest to największa wieś w gminie Olesno.
Części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0139910 | Granicznik | przysiółek |
0139927 | Kiki | przysiółek |
0139933 | Obłąki | przysiółek |
0139896 | Paprotna | część wsi |
0139904 | Piaski | część wsi |
0139940 | Pustkowie | przysiółek |
Historia
Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1447. W 1753 Bodzanowice kupił szlachcic Henryk Leopold Reichenbach. Po nim wieś odziedziczył jego syn – Karol Henryk Fabian. Sprzedał ją w 1780 za 80 tys. talarów. Po dawnych właścicielach wsi pozostał dworek. Około 1850 zbudowano w Bodzanowicach dwa wielkie piece, wydobywano rudę żelaza i wapień.
Region wieluński i częstochowski były terenami granicznymi zachodniej Polski od schyłku XIV wieku, a linię graniczną stanowiły rzeki Prosna i Liswarta. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, granica polsko-niemiecka na Liswarcie została ustalona w 1918 i potwierdzona traktatem wersalskim 28 czerwca 1919. Do 1945 na terenie wsi znajdowało się polsko-niemieckie przejście graniczne. We wsi istnieją budynki straży granicznej (dzisiaj znajdują się w nich mieszkania).
Około połowy sierpnia 1939 w rejon Wichrowa i Bodzanowic przegrupowano 4 Dywizję Pancerną pod dowództwem Georga-Hansa Reinhardta. Dywizja liczyła ok. 15 tysięcy żołnierzy, 308 czołgów, 38 samochodów pancernych oraz sprzęt logistyczny. Rozpoczęły się akcje dywersyjne, ostrzeliwane były polskie patrole i placówki straży granicznej. 26 sierpnia 1939 o godzinie 9.30 w Przystajni patrol Straży Granicznej odparł atak żołnierzy niemieckich, którzy przedostali się na stronę polską. W przededniu wojny na terenach przygranicznych zostały rozmieszczenie na rozkaz władz polskich jednostki 7 Dywizji Piechoty. Ich głównym zadaniem była obrona rejonu częstochowskiego na odcinku około 40 km Krzepice – Lubliniec. 31 sierpnia 1939 w Bodzanowicach żołnierze niemieccy skończyli budować most pontonowy, który w nocy przerzucili przez rzekę Liswartę.
Plebiscyt i powstanie
W 1910 roku 1135 mieszkańców mówiło w języku polskim, 1 w językach polskim i niemieckim, natomiast 102 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku 125 głosów oddano na kandydatów z list polskich, którzy zdobyli łącznie 11 z 18 mandatów. Podczas plebiscytu w 1921 roku we wsi uprawnionych do głosowania było 988 mieszkańców (w tym 282 emigrantów). Za Polską głosowało 241 osób, za Niemcami 718 osób. W 1919 r. mieszkańcy założyli tu komórkę Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Komórka wywiadowcza w marcu 1920 miała tu dwa posterunki. [10].
Przez Bodzanowice przebiegała postulowana w marcu 1921 linia Korfantego. Miejsce walk w III powstaniu śląskim opanowali tu miejscowi powstańcy w nocy z 3 na 4 maja 1921. 10 maja biuletyn dowództwa Grupy "Wschód" podał, że na skutek porozumienia się NKWP z władzami koalicyjnymi zaprzestano prowadzenia walk i ustalono linię demarkacyjną, przebiegającą m.in. przez Bodzanowice.
Edukacja
- Publiczna Szkoła Podstawowa w Bodzanowicach (ul. Szkolna 1)
- Publiczne Przedszkole w Bodzanowicach (ul. Szkolna 1)
Parafia
We wsi działa Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny erygowana w 1447.
- Osobne artykuły:
Znane osoby związane z Bodzanowicami
- Jan Wieczorek – biskup gliwicki
- Helmuth von Pannwitz – generał Wehrmachtu i SS oraz ataman kozacki
Przypisy
- ↑ Miasto i gmina w liczbach. Urząd Miejski w Oleśnie. [dostęp 2014-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-06)].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 71 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka, Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska, Opole-Kluczbork 1997, s. 28.
- ↑ Konstanty Prus: Spis nazw miejscowości Śląska Opolskiego. Katowice: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, 1939, s. 19.
- ↑ Johann Knie 1830 ↓, s. 52.
- ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 28.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982 .
Bibliografia
- Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schlesien... Breslau: Barth und Comp., 1830.
- „Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 49, hasło „Bodzanowice”.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona wsi
- http://www.pspbodzanowice.strona.pl
- Bodzanowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 273 .