Ringstand 58c

Tobruk w Muzeum Powstania Warszawskiego

Tobruk wydobyty z ziemi

Regelbau 58c w Panzerwerk 717 na MRU

Ringstand 58c (Ringstand Bauform 58c, Tobruk, Regelbau 58c) – niemiecki typ małego schronu bojowego wykonanego z żelbetu, przystosowanego do prowadzenia ognia okrężnego. Konstrukcja schronu oparta była na projekcie włoskiego schronu wykorzystywanego podczas walk o Tobruk w Afryce Północnej, stąd potoczna nazwa. Schrony Ringstand 58c były powszechnie stosowane przez Niemców, pierwsze z nich zbudowano na Wale Atlantyckim w 1942 roku.

Historia i opis

Schron wkopany był w ziemię i ponad jej poziom wystawał jedynie strop przedziału bojowego z otworem do prowadzenia ognia przez ukm (MG 34 lub MG 42). W przypadku zagrożenia strzelec chował się we wnętrzu schronu. Wejście prowadziło przez boczny otwór w ścianie schronu, poprzez wykop. Zaletą schronu były małe rozmiary, znacznie utrudniające jego wykrycie i zniszczenie. Także niskie koszty budowy i prosta konstrukcja w porównaniu do tradycyjnych schronów sprzyjały powszechnemu ich stosowaniu jako elementów fortyfikacji polowych i uzupełnienie fortyfikacji stałych (Wał Atlantycki, Wał Pomorski, MRU i inne).

Typowa konstrukcja o ścianach grubości 40 cm była często modyfikowana – montowano na niej wieże czołgowe lub stanowiska dla moździerzy, spotyka się także odmiany forteczne o wzmocnionych ścianach.

W Polsce schrony te można spotkać m.in. w Warszawie, w Pile, Wrocławiu, Toruniu,Wymysłowie koło Cierpic, Sieradzu, na Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym, Wale Pomorskim, w Chełmnie, w okolicach Bochni, w Grudziądzu i innych rejonach umocnionych.

Dane techniczne

• załoga: 1 lub 2 żołnierzy
• uzbrojenie: 1 km lub inne w zależności od wariantu
• grubość ścian: 40 cm lub 60 do 80 w odmianie fortecznej
• ilość betonu: 11 m³

Tobruki w Warszawie

Tobruki w Warszawie zostały wybudowane pod koniec 1944 i od początku stały się elementem umocnień Twierdzy Warszawa. Łańcuch takich umocnień otaczał praktycznie całe centrum miasta, dodatkowo schronami tymi zabezpieczano ważne obiekty w mieście. Z ogólnej liczby około 80 zachowane jest do dziś w różnym stanie około 30 sztuk – głównie na Woli i Żoliborzu, z czego większość przy torach kolei obwodowej. Specyfika warszawskich schronów polega także na tym, że występują one w wersji fortecznej, o grubszych ścianach w przedziale bojowym o grubości do 80 cm, pozostałe po 60 cm. Występują tu też unikalne ringstandy z nadbudówką zapewniające dodatkową osłonę strzelcowi od góry oraz z trzech stron, ale ograniczającą pole ostrzału (rejon Filtrów czy Dworca Zachodniego).

Ciekawostki

• Wiele tobruków w Warszawie jest dobrze ukrytych przed oczami przechodnia, jeden z nich znajduje się obecnie w Muzeum Powstania Warszawskiego – przewieziony tu po demontażu w miejscu budowy nowego biurowca na zbiegu ulic Mokotowskiej, Koszykowej, Pięknej i Kruczej. W 2011 roku podczas remontu torów tramwajowych odkryto schron tego typu na Pl.Zbawiciela.
• Ringstand58c jest najbardziej powszechną formą tego schronu spośród wariantów nazywanych też "Regelbau 58a-d".

Galeria

• 
  Wnętrze schronu
• 
  Wejście do schronu
• 
  Otwór wejściowy
• 
  Schody do przedziału bojowego

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia schronów z czasów II wojny światowej, Wału Atlantyckiego i czasów zimnej wojny (ang.)
• Schrony bojowe typu Heinrich i Tobruk wchodzące w skład pozycji Piła (pol.)

Bibliografia

• Miliszkiewicz J. W. "Bojowe i okrężne", w "Spotkania z zabytkami" nr 4/1995,
• Miniewicz J. "Obiekty żelbetowe niemieckiej fortyfikacji polowej w latach 1938-45", w "Konserwatorska Teka Zamojska", Zamość 1988
• Sobczak P. "Festung Warschau według koncepcji dowództwa niemieckiego jesienią 1944 r.", w "Studia i materiały do historii wojskowości" tom XII cz. 1, Warszawa 1966
• Śreniawa-Szypiowski R. "Barykady Powstania Warszawskiego 1944", Warszawa 1993
• Urzykowski T. "Okruchy twierdzy", w "Gazeta Stołeczna", 17 stycznia 2003
• Olecki J. "Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza", Warszawa 2007