Związek Pruski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.6.4) (robot poprawia pt:Confederação Prussiana |
drobne redakcyjne, drobne merytoryczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Związek Pruski''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Preußischer Bund'' lub ''Bund vor Gewalt'') – to organizacja powstała [[14 marca]] [[1440]] r. w [[Kwidzyn]]ie jako [[konfederacja]] szlachty i miast pruskich skierowana przeciw [[zakon krzyżacki|Krzyżakom]]. Powstał w oparciu o [[Związek Jaszczurczy (XIV wiek)|Związek Jaszczurczy]] (Towarzystwo Jaszczurcze). Dążył do uzyskania wpływu na rządy w państwie krzyżackim i przywilejów stanowych, podobnych do posiadanych przez szlachtę i mieszczaństwo w krajach sąsiednich. Sprzeciwiał się dotychczasowemu monopolowi Zakonu Krzyżackiego w życiu politycznym i gospodarczym. Główną rolę odgrywały w nim [[Chełmno]], [[Gdańsk]] i [[Toruń]] oraz średniozamożne rycerstwo ziemi chełmińskiej, Pomorza Gdańskiego, Powiśla i Warmii. Do przywódców Z.P. należeli m.in.: Gabriel, Jan i Ścibor Bażyńscy, Jan Cegenberg. |
'''Związek Pruski''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Preußischer Bund'' lub ''Bund vor Gewalt'') – to organizacja powstała [[14 marca]] [[1440]] r. w [[Kwidzyn]]ie jako [[konfederacja]] szlachty i miast pruskich skierowana przeciw [[zakon krzyżacki|Krzyżakom]]. Powstał w oparciu o [[Związek Jaszczurczy (XIV wiek)|Związek Jaszczurczy]] (Towarzystwo Jaszczurcze). Dążył do uzyskania wpływu na rządy w państwie krzyżackim i przywilejów stanowych, podobnych do posiadanych przez szlachtę i mieszczaństwo w krajach sąsiednich. Sprzeciwiał się dotychczasowemu monopolowi Zakonu Krzyżackiego w życiu politycznym i gospodarczym. Główną rolę odgrywały w nim [[Chełmno]], [[Gdańsk]] i [[Toruń]] oraz średniozamożne rycerstwo ziemi chełmińskiej, Pomorza Gdańskiego, Powiśla i Warmii. Do przywódców Z.P. należeli m.in.: Gabriel, Jan i [[Ścibor Bażyński|Ścibor Bażyńscy]], Jan Cegenberg. |
||
Podstawą aktu erekcyjnego Związku stał się koncept przygotowany przez Radę Starego Miasta Torunia. Od 1453 roku w Toruniu mieściła się siedziba powołanej w tymże roku Tajnej Rady, stałej reprezentacji Związku Pruskiego, składającej się z 8-10 przedstawicieli rycerstwa i wielkich miast. |
Podstawą aktu erekcyjnego Związku stał się koncept przygotowany przez Radę Starego Miasta Torunia. Od 1453 roku w Toruniu mieściła się siedziba powołanej w tymże roku Tajnej Rady, stałej reprezentacji Związku Pruskiego, składającej się z 8-10 przedstawicieli rycerstwa i wielkich miast. |
||
Krzyżacy, odwołując się do sądu papieskiego i cesarskiego, dążyli do osłabienia i rozbicia Związku. Oczekiwanych przez Zakon rezultatów nie przyniosła jednak ani [[ekskomunika]], nałożona na Związek Pruski na podstawie sfałszowanej bulli papieskiej, ani wyrok cesarski, skazujący na śmierć lub banicję 300 jego członków, a pozostałych na wysokie grzywny pieniężne. |
Krzyżacy, odwołując się do sądu papieskiego i cesarskiego, dążyli do osłabienia i rozbicia Związku. Oczekiwanych przez Zakon rezultatów nie przyniosła jednak ani [[ekskomunika]], nałożona na Związek Pruski na podstawie sfałszowanej bulli papieskiej, ani wyrok cesarski, skazujący na śmierć lub banicję 300 jego członków, a pozostałych na wysokie grzywny pieniężne. |
||
Mimo represji krzyżackich i wyroku cesarza niemieckiego, który nakazywał rozwiązanie Związku Pruskiego, [[4 lutego]] [[1454]] Tajna Rada wysyłając z Torunia do Malborka "wielkie" poselstwo formalnie wypowiedziała wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu posłuszeństwo. 6 lutego atakiem na |
Mimo represji krzyżackich i wyroku cesarza niemieckiego [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]], który nakazywał rozwiązanie Związku Pruskiego, w dniu [[4 lutego]] [[1454]] Tajna Rada wysyłając z Torunia do Malborka "wielkie" poselstwo formalnie wypowiedziała wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu posłuszeństwo. 6 lutego atakiem na [[Zamek krzyżacki w Toruniu|zamek krzyżacki w Toruniu]] wybuchło powstanie przeciw [[Zakon krzyżacki|Krzyżakom]]. W tym samym miesiącu gdańszczanie atakują krzyżacki [[Wielki Młyn w Gdańsku|Wielki Młyn]] i 11 lutego opanowują zamek krzyżacki, który następnie niszczą. [[Jan Bażyński (ok. 1390 - 1459)|Jan Bażyński]] w imieniu Związku Pruskiego zwrócił się do króla [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]] o przyłączenie [[Prusy (kraina historyczna)|Prus]] do [[I Rzeczpospolita|Polski]]. Akt [[inkorporacja|inkorporacji]] wystawiony [[6 marca]] [[1454]] r. oznaczał równocześnie początek [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] finansowanej głównie przez miasta Prus, zwłaszcza Toruń i Gdańsk. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 13:45, 18 sie 2011
Związek Pruski (niem. Preußischer Bund lub Bund vor Gewalt) – to organizacja powstała 14 marca 1440 r. w Kwidzynie jako konfederacja szlachty i miast pruskich skierowana przeciw Krzyżakom. Powstał w oparciu o Związek Jaszczurczy (Towarzystwo Jaszczurcze). Dążył do uzyskania wpływu na rządy w państwie krzyżackim i przywilejów stanowych, podobnych do posiadanych przez szlachtę i mieszczaństwo w krajach sąsiednich. Sprzeciwiał się dotychczasowemu monopolowi Zakonu Krzyżackiego w życiu politycznym i gospodarczym. Główną rolę odgrywały w nim Chełmno, Gdańsk i Toruń oraz średniozamożne rycerstwo ziemi chełmińskiej, Pomorza Gdańskiego, Powiśla i Warmii. Do przywódców Z.P. należeli m.in.: Gabriel, Jan i Ścibor Bażyńscy, Jan Cegenberg. Podstawą aktu erekcyjnego Związku stał się koncept przygotowany przez Radę Starego Miasta Torunia. Od 1453 roku w Toruniu mieściła się siedziba powołanej w tymże roku Tajnej Rady, stałej reprezentacji Związku Pruskiego, składającej się z 8-10 przedstawicieli rycerstwa i wielkich miast.
Krzyżacy, odwołując się do sądu papieskiego i cesarskiego, dążyli do osłabienia i rozbicia Związku. Oczekiwanych przez Zakon rezultatów nie przyniosła jednak ani ekskomunika, nałożona na Związek Pruski na podstawie sfałszowanej bulli papieskiej, ani wyrok cesarski, skazujący na śmierć lub banicję 300 jego członków, a pozostałych na wysokie grzywny pieniężne.
Mimo represji krzyżackich i wyroku cesarza niemieckiego Fryderyka III Habsburga, który nakazywał rozwiązanie Związku Pruskiego, w dniu 4 lutego 1454 Tajna Rada wysyłając z Torunia do Malborka "wielkie" poselstwo formalnie wypowiedziała wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu posłuszeństwo. 6 lutego atakiem na zamek krzyżacki w Toruniu wybuchło powstanie przeciw Krzyżakom. W tym samym miesiącu gdańszczanie atakują krzyżacki Wielki Młyn i 11 lutego opanowują zamek krzyżacki, który następnie niszczą. Jan Bażyński w imieniu Związku Pruskiego zwrócił się do króla Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie Prus do Polski. Akt inkorporacji wystawiony 6 marca 1454 r. oznaczał równocześnie początek wojny trzynastoletniej finansowanej głównie przez miasta Prus, zwłaszcza Toruń i Gdańsk.