Województwo bracławskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
ilustracja |
→Granice: drobne redakcyjne |
||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
=== Granice === |
=== Granice === |
||
Na zachodzie granicą była od Podola rzeka [[Murafa|Murachwa]], na południo-zachodzie od strony Wołoszczyzny [[Dniestr]]. |
Na zachodzie granicą była od Podola rzeka [[Murafa|Murachwa]], na południo-zachodzie od strony Wołoszczyzny [[Dniestr]]. |
||
Granica od północo-wschodniego krańca [[Województwo podolskie|Podola]], z okolicy [[Ułanów (Podole)|Ułanowa]], i skierowana [[Szlak czarny|Czarnym szlakiem]] pomiędzy [[Teterew|Teterwią]], [[Hniłopiat]]em i [[Rostawycia|Rastawicą]] z jednej strony, a [[Śniwoda|Śniwodą]], [[deśnica|Deśnicą]] i dopływami górnej [[Roś|Rosi]] z drugiej. [[Stefan Batory]] w 1584 roku w przywileju dla miasta [[Korsuń Szewczenkowski|Korsunia]], za linię graniczną dwóch województw ukrainnych ([[Województwo kijowskie|Kijowskiego]] i Bracławskiego) przeznaczył [[Hirśkyj Tikycz|Uhorski Tykicz]] (poczynając od [[Woronne]]go). Granica południowo-wschodnia województwa Bracławskiego biegła od Dniestru, znacznie niżej [[Kuczurhan]]u przez [[Kujalnik]] i [[Teliguł]] do rzeki [[Boh]], powyżej ujścia [[Czyczakleja|Czyczaklei]], gdzie znajdował się zamek turecki [[Bałaklej]] nad rzeką Suchą. Stamtąd granica biegła do [[Inguł]]u w punkcie, przez który prowadził "[[Szlak czarny|szlak Czarny]]", idący ku [[Targowica (Ukraina)|Targowicy]] poniżej "Czarnego lasu"[http://univ.gda.pl/~literat/glogre/0042.htm]. |
Granica od północo-wschodniego krańca [[Województwo podolskie|Podola]], z okolicy [[Ułanów (Podole)|Ułanowa]], i skierowana [[Szlak czarny|Czarnym szlakiem]] pomiędzy [[Teterew|Teterwią]], [[Hniłopiat]]em i [[Rostawycia|Rastawicą]] z jednej strony, a [[Śniwoda|Śniwodą]], [[deśnica|Deśnicą]] i dopływami górnej [[Roś|Rosi]] z drugiej. [[Stefan Batory]] w 1584 roku w przywileju dla miasta [[Korsuń Szewczenkowski|Korsunia]], za linię graniczną dwóch województw ukrainnych ([[Województwo kijowskie|Kijowskiego]] i Bracławskiego) przeznaczył [[Hirśkyj Tikycz|Uhorski Tykicz]] (poczynając od [[Woronne]]go). Granica południowo-wschodnia województwa Bracławskiego biegła od Dniestru, znacznie niżej [[Kuczurhan]]u przez [[Kujalnik]] i [[Teliguł]] do rzeki [[Boh]], powyżej ujścia [[Czyczakleja|Czyczaklei]], gdzie znajdował się zamek turecki [[Bałaklej]] nad rzeką Suchą. Stamtąd granica biegła do [[Inguł]]u w punkcie, przez który prowadził "[[Szlak czarny|szlak Czarny]]", idący ku [[Targowica (Ukraina)|Targowicy]] poniżej [[Czarny Las (Pobereże)|"Czarnego lasu"]][http://univ.gda.pl/~literat/glogre/0042.htm]. |
||
== Opisy == |
== Opisy == |
||
Wersja z 01:57, 1 mar 2014
Szablon:Województwo I RP infobox
Województwo bracławskie – województwo I Rzeczypospolitej, część prowincji małopolskiej. Utworzone w 1566, na sejmie w Lublinie w roku 1569 przyłączone do Korony[1].
Historia
Stolicą województwa był Bracław, jednak później nieformalną siedzibą wojewodów stała się Winnica. Pierwszym wojewodą został Roman Sanguszko.
W 1589 r. nadano województwu herb - na czerwonym krzyżu błękitna tarcza ze złotym półksiężycem. Województwo było podzielone na 2 powiaty: winnicki i bracławski (składający się z dwóch obwodów: bracławskiego i zwinogrodzkiego). Województwo bracławskie miało dwóch senatorów większych: wojewodę i kasztelana bracławskich: posłów na sejm wybierało sześciu, to jest po dwóch z powiatu, utrzymując nominalnie, choć nie faktycznie, istnienie powiatu zwinogrodzkiego.
Województwo bracławskie leżało na Podolu ukrainnym [1], w odróżnieniu od Podola właściwego, które obejmowało województwo podolskie. Sejm Czteroletni utworzył formalnie w 1791 czwarty powiat nadbohski jednak z powodu wojny z Rosją i rozbiorów Polski decyzji nie wprowadzono w życie[2].
W XVIII wieku województwo było terenem licznych napadów band hajdamackich. Tylko w samym roku 1750 Kozacy z Zaporoża i Ukrainy Lewobrzeżnej zrujnowali 27 miast i 111 wsi w województwie bracławskim, co stanowiło ponad połowę wszystkich miast i ponad 10% wsi tego regionu.[3]
Sejmik poselski i sejmik deputacki odbywał się w mieście Winnica.
Wojewodowie
- Roman Sanguszko od 1569
- Janusz Zbaraski od 1576
- Stanisław Rewera Potocki (1631-1636)
- Andrzej Potocki (od 1662)
- Stanisław Lubomirski (od 1764)
Granice
Na zachodzie granicą była od Podola rzeka Murachwa, na południo-zachodzie od strony Wołoszczyzny Dniestr. Granica od północo-wschodniego krańca Podola, z okolicy Ułanowa, i skierowana Czarnym szlakiem pomiędzy Teterwią, Hniłopiatem i Rastawicą z jednej strony, a Śniwodą, Deśnicą i dopływami górnej Rosi z drugiej. Stefan Batory w 1584 roku w przywileju dla miasta Korsunia, za linię graniczną dwóch województw ukrainnych (Kijowskiego i Bracławskiego) przeznaczył Uhorski Tykicz (poczynając od Woronnego). Granica południowo-wschodnia województwa Bracławskiego biegła od Dniestru, znacznie niżej Kuczurhanu przez Kujalnik i Teliguł do rzeki Boh, powyżej ujścia Czyczaklei, gdzie znajdował się zamek turecki Bałaklej nad rzeką Suchą. Stamtąd granica biegła do Ingułu w punkcie, przez który prowadził "szlak Czarny", idący ku Targowicy poniżej "Czarnego lasu"[2].
Opisy
... Pszczelnictwo najznakomitsze tam było z całéj Polski, i stale zawsze kwitnące; kukuruzy też znaczne czyniono w polach zasiewy, tuczone nią bydło wzbogacało mieszkańców. Ziberano téż w polach wyborne kawony; i winogrona bujnie rosną w licznych ozdobnych winnicach. O tej krainie rzec można: płynęła mlékiem i miodem. Podole i Ukraina ku sobie zwabić nie mogły tych, którzy w Bracławszczyźnie na Pobereżu zamieszkali. Dniestr pięknością swoją wszystkie polskie przewyższa rzeki. To województwo zaludniło się pod opiekuńczym skrzydłem szlachetnego rodu Koniecpolskich, którzy w tym województwie 740 dziedzicznych wsi mieli.[4]
Linki zewnętrzne
- Bracław, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 345.
- Pobereże), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 338.
- ↑ Volumina Legum T. II s. 80
- ↑ Volumina Legum T. IX CCCLXIV, s. 330
- ↑ Karol Mazur, W Kozaki pójdziesz czy Lachem zostaniesz..., Księga Kresów Wschodnich – Biuletyn "Rzeczpospolitej, nr. 22
- ↑ Eustachy Iwanowski, Województwo bracławskie, Rozmowy o polskiéj koronie, na str. 508