Zamek w Czarnem: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Czarnem
	nr rej. A-163 z 21.02.1959 (ruina)
	; widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Czarne
Typ budynku	zamek
Styl architektoniczny	gotyk;
Rozpoczęcie budowy	1395
Ukończenie budowy	1403
Ważniejsze przebudowy	koniec XVI wieku
Zniszczono	XVII wiek; XVIII wiek; 1830
Pierwszy właściciel	zakon krzyżacki; Konarscy
	Położenie na mapie Czarnego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie powiatu człuchowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie gminy Czarne Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:23, 25 lip 2016

Zamek w Czarnem – zamek pokrzyżacki znajdujący się dzisiaj w stanie ruiny. Znajduje się w mieście Czarne, nad rzeką Czernicą, w województwie pomorskim.

Zamek został wzniesiony przez Zakon krzyżacki w latach 1396-1403^[1] w celu zabezpieczania traktu Człuchów-Szczecinek oraz razem z warowniami w Białym Borze i Lędyczku miał za zadanie chronić pobliską granicę z Księstwem Zachodniopomorskim. W warowni rezydował komornik krzyżacki.

Fortyfikację wybudowano na planie trapezu. Najkrótszą, 38-metrową flankę od strony nieobronnego miasta, wzmocnioną mokrą fosą, zaopatrzono w kwadratową wieżę o boku 9 m, wysuniętą na 3 m przed lico murów. Bramę umieszczono na przeciwległym krańcu wschodniego boku zamku (o długości 80 m) wzniesionego równolegle do drogi w kierunku Bytowa. W północnym narożniku zamku zachowały się relikty prostokątnej baszty otwartej ku dziedzińcowi. Nie wiadomo gdzie znajdował się główny dom zamkowy. Od północnego zachodu do zamku przylegało podzamcze otoczone murem o wymiarach 65 x 60 m, na terenie którego w XVI wieku powstało 12 domów.

W 1448 r. na zamku zatrzymał się wielki mistrz Konrad von Erlichshausen, a w 1454 r. Krzyżacy pertraktowali tutaj z księciem Erykiem I w sprawie wojsk zaciężnych.

Podczas Wojny trzynastoletniej w 1454 roku propolski Związek Pruski obronił się na zamku przed atakiem Krzyżaków przypuszczonym siłą 1500 żołnierzy najemnych, a następnie w styczniu 1455 r., kiedy obronił zamek przed 1900 żołnierzami Zakonu Krzyżackiego.

Po II Pokoju toruńskim w 1466 roku zamek został objęty przez władze polskie, w związku z czym rezydował w nim starosta niegrodowy. W połowie XVI stulecia na zamku rezydował starosta Mikołaj Konarski, który na jego terenie wybudował dwukondygnacyjny drewniany pałac, stajnię i budynki gospodarcze. Pod koniec XVI wieku zamek został rozbudowany i umocniony poprzez budowę w północno-wschodnim boku podzamcza, bliżej narożnika zwróconego ku rzece, oktagonalną wieżę, określoną przez Bohdana Guerquina jako basteja.

Zamek broniony w 1624 r. przez starostę Sapiehę przed Szwedami nie posiadał już niezbędnych walorów obronnych, w związku z czym został zdobyty i zburzony.

W miejsce drewnianego dworu Konarskiego późniejsi polscy starostowie z rodu Sapiehów lub Wejherów (od 1695 roku) wznieśli barokowy pałac.

Po Rozbiorach w 1830 roku władze pruskie rozebrały większość zamku. W latach 1847-1850 rodzina von Livonius na terenie dawnego pałacu wzniosła nowy neogotycki pałac, który zachował się do dzisiaj.

Północno-wschodni odcinek murów o długości 75 m został rozebrany w czasach PRL w 1961 roku^[2].

Do dzisiaj zachowały się fragmenty murów obwodowych.

Bibliografia

P. Gartkiewicz, J.Widawski, Czarne – charakterystyka układu i zabudowy zabytkowej, Warszawa, maszynopis, Urząd Konserwatorski w Koszalinie [1960]
Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, 1984, s. 129.
Leszek Kajzer, Leksykon zamków w Polsce, 2001, s. 137
Zbigniew Radacki, Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria, t. II/III, 2005/2006, z. 2, s.16-19 [http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf]
P. Gartkiewicz, J.Widawski, Czarne – charakterystyka układu i zabudowy zabytkowej, Warszawa, maszynopis, Urząd Konserwatorski w Koszalinie [1960]

[1] ttp://www.zamkiobronne.pl/zamki-w-polsce-opis-1849.htm

[2] ttp://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf

[1]

[2]

@@ Linia 30: / Linia 30: @@
  | www                   =
 }}
-'''Zamek w Czarnem''' – [[zamek]] pokrzyżacki, znajdujący się dzisiaj w stanie [[ruina|ruiny]]. Znajduje się w mieście [[Czarne]], nad rzeką [[Czernica (dopływ Gwdy)|Czernicą]], w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]].
+'''Zamek w Czarnem''' – [[zamek]] pokrzyżacki znajdujący się dzisiaj w stanie [[ruina|ruiny]]. Znajduje się w mieście [[Czarne]], nad rzeką [[Czernica (dopływ Gwdy)|Czernicą]], w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]].
+Zamek został wzniesiony przez Zakon krzyżacki w latach 1396-1403<ref>http://www.zamkiobronne.pl/zamki-w-polsce-opis-1849.htm</ref> w celu zabezpieczania traktu Człuchów-Szczecinek oraz razem z warowniami w [[Biały Bór|Białym Borze]] i Lędyczku miał za zadanie chronić pobliską granicę z Księstwem Zachodniopomorskim. W warowni rezydował komornik krzyżacki.
-Zamek został wzniesiony w latach 1395-1403<ref>http://www.zamkiobronne.pl/zamki-w-polsce-opis-1849.htm</ref>, w stylu [[gotyk|gotyckim]] przez [[zakon krzyżacki]] na planie [[trapez]]u z [[wieża|wieżą]]. W zamku rezydował wójt krzyżacki. Po [[wojna trzynastoletnia|wojnie trzynastoletniej]] od 1466 roku w zamku rezydował starosta niegrodowy. W XVI stuleciu właścicielami [[zamek|zamku]] byli Konarscy. Pod koniec [[XVI wiek]]u zamek został rozbudowany i umocniony. W czasie wojen w XVII i XVIII stuleciu budowla została zniszczona. W 1830 roku władze [[Królestwo Prus|pruskie]] rozebrały zamek. Do dnia dzisiejszego zachowały się fragmenty murów oraz dolnej części [[wieża|wieży]].
+Fortyfikację wybudowano na planie [[trapez]]u. Najkrótszą, 38-metrową flankę od strony nieobronnego miasta, wzmocnioną mokrą fosą, zaopatrzono w kwadratową wieżę o boku 9 m, wysuniętą na 3 m przed lico murów. Bramę umieszczono na przeciwległym krańcu wschodniego boku zamku (o długości 80 m) wzniesionego równolegle do drogi w kierunku Bytowa. W północnym narożniku zamku zachowały się relikty prostokątnej baszty otwartej ku dziedzińcowi. Nie wiadomo gdzie znajdował się główny dom zamkowy. Od północnego zachodu do zamku przylegało podzamcze otoczone murem o wymiarach 65 x 60 m, na terenie którego w XVI wieku powstało 12 domów.
+W  1448 r. na zamku zatrzymał się wielki mistrz [[Konrad von Erlichshausen]], a w 1454 r. Krzyżacy pertraktowali tutaj z księciem Erykiem I w sprawie wojsk zaciężnych.
+Podczas [[Wojna trzynastoletnia|Wojny trzynastoletniej]] w 1454 roku propolski [[Związek Pruski]] obronił się na zamku przed atakiem Krzyżaków przypuszczonym siłą 1500 żołnierzy najemnych, a następnie w styczniu [[1455]] r., kiedy obronił zamek przed 1900 żołnierzami Zakonu Krzyżackiego.
+Po [[Pokój toruński 1466|II Pokoju toruńskim]] w 1466 roku zamek został objęty przez władze polskie, w związku z czym rezydował w nim [[starosta niegrodowy]]. W połowie XVI stulecia na zamku rezydował starosta Mikołaj Konarski, który na jego terenie wybudował dwukondygnacyjny drewniany pałac, stajnię i budynki gospodarcze. Pod koniec [[XVI wiek]]u zamek został rozbudowany i umocniony poprzez budowę w północno-wschodnim boku podzamcza, bliżej narożnika zwróconego ku rzece, oktagonalną wieżę, określoną przez [[Bohdan Guerquin|Bohdana Guerquina]] jako basteja.
+Zamek broniony w [[1624]] r. przez starostę Sapiehę przed Szwedami nie posiadał już niezbędnych walorów obronnych, w związku z czym został zdobyty i zburzony.
+W  miejsce drewnianego dworu Konarskiego późniejsi polscy starostowie z rodu Sapiehów lub Wejherów (od 1695 roku) wznieśli barokowy pałac.
+Po Rozbiorach w 1830 roku władze [[Królestwo Prus|pruskie]] rozebrały większość zamku. W latach 1847-1850 rodzina von Livonius na terenie dawnego pałacu wzniosła nowy neogotycki pałac, który zachował się do dzisiaj.
+Północno-wschodni odcinek murów o długości 75 m został rozebrany w czasach [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] w 1961 roku<ref>http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf</ref>.
+Do dzisiaj zachowały się fragmenty murów obwodowych.
 {{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
+* P. Gartkiewicz, J.Widawski, ''Czarne – charakterystyka układu i zabudowy zabytkowej'', Warszawa, maszynopis, Urząd Konserwatorski w Koszalinie [1960]
-* ''Polska: mapa zamków'', Warszawa Wrocław: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1995.
+* Bohdan Guerquin, ''Zamki w Polsce'', 1984, s. 129.
+* Leszek Kajzer, ''Leksykon zamków w Polsce'', 2001, s. 137
+* Zbigniew Radacki, ''Materiały Zachodniopomorskie'', Nowa Seria, t. II/III, 2005/2006, z. 2, s.16-19 [http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf<nowiki>]</nowiki>
+* P. Gartkiewicz, J.Widawski, ''Czarne – charakterystyka układu i zabudowy zabytkowej'', Warszawa, maszynopis, Urząd Konserwatorski w Koszalinie [1960]
 {{SORTUJ:Czarne}}