Nieman: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Link SgKP |
→Historia: merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Miasto założone na miejscu [[Prusowie|pruskiego]] grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy [[Skalowia|Skalowii]], zdobytego w [[1277]] przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W latach 1397–1409<ref>{{Cytuj | url=https://www.academia.edu/14525305/O_zamkach_konwentualnych_pa%C5%84stwa_zakonnego_w_Prusach_na_marginesie_najnowszej_ksi%C4%85%C5%BCki_Tomasza_Torbusa_Zapiski_Historyczne_79_z._4_2014 | tytuł=O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed...<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.academia.edu | język=en | data dostępu=2017-11-25}}</ref> Krzyżacy zbudowali zamek nazwany ''Landeshutte'' będący siedzibą [[komturia|komturii]]. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano ''Ragnit'' (pol. ''Ragneta'') od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] i w związku z tym podlegała [[wielki marszałek zakonu krzyżackiego|wielkiemu marszałkowi]] w Królewcu. W [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł [[Jan Długosz]] w dziele ''[[Banderia Prutenorum]]''. Wokół zamku powstała osada, która w [[1722]] uzyskała prawa miejskie. W [[1892]] otwarto połączenie kolejowe do [[Sowieck|Tylży]]. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w okresie październik [[1944]] – styczeń [[1945]] Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. [[19 stycznia]] [[1945]] miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W [[1946]] r. nazwa miasta została zmieniona na Nieman. |
Miasto założone na miejscu [[Prusowie|pruskiego]] grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy [[Skalowia|Skalowii]], zdobytego w [[1277]] przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W latach 1397–1409<ref>{{Cytuj | url=https://www.academia.edu/14525305/O_zamkach_konwentualnych_pa%C5%84stwa_zakonnego_w_Prusach_na_marginesie_najnowszej_ksi%C4%85%C5%BCki_Tomasza_Torbusa_Zapiski_Historyczne_79_z._4_2014 | tytuł=O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed...<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.academia.edu | język=en | data dostępu=2017-11-25}}</ref> Krzyżacy zbudowali zamek nazwany ''Landeshutte'' będący siedzibą [[komturia|komturii]]. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano ''Ragnit'' (pol. ''Ragneta'') od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] i w związku z tym podlegała [[wielki marszałek zakonu krzyżackiego|wielkiemu marszałkowi]] w Królewcu. W [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł [[Jan Długosz]] w dziele ''[[Banderia Prutenorum]]''. Wokół zamku powstała osada, która w [[1722]] uzyskała prawa miejskie. W [[1892]] otwarto połączenie kolejowe do [[Sowieck|Tylży]]. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w okresie październik [[1944]] – styczeń [[1945]] Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. [[19 stycznia]] [[1945]] miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W [[1946]] r. nazwa miasta została zmieniona na ''Nieman''. |
||
Miasto, ze względu na bliskość Litwy i dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] zakazie używania języka litewskiego w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]], w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. ''Knygnešiai'' (dosłownie "tragarze książek"). |
Miasto, ze względu na bliskość Litwy i dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] zakazie używania języka litewskiego w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]], w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. ''Knygnešiai'' (dosłownie "tragarze książek"). |
||
Linia 34: | Linia 34: | ||
Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej. |
Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej. |
||
== |
== Zabytki == |
||
* Zamek krzyżacki - ceglana warownia zbudowana w stylu gotyckim w latach 1397-1409 na miejscu wcześniejszej fortyfikacji i miała za zadanie chronić państwo Zakonu Krzyżackiego od północy. Zamek jest przykładem jednej z późniejszych warowni krzyżackich. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z fosą od strony przedzamcza nad którą przerzucono most zwodzony, o czym świadczy wzmianka z 1412 roku<ref>Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, ''Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny'', [[Kwartalnik Historii Kultury Materialnej]], R. 57: 2009, nr 3–4</ref>. Zamek obecnie znajduje się w ruinie. |
|||
* Wieża Bismarcka z 1912 roku (w ruinie) |
|||
* Pomnik ofiar I wojny światowej z 1924 roku autorstwa Hermanna Bracherta, ulica Podgrnaya 8 |
|||
== Związani z miastem == |
|||
* [[Erich Klossowski]] - historyk sztuki |
* [[Erich Klossowski]] - historyk sztuki |
||
* [[Martynas Mažvydas|Marcin Mażwidas]] - pisarz, autor pierwszej litewskiej książki wydanej drukiem – ''Katechizmu'' |
|||
== Współpraca == |
== Współpraca == |
Wersja z 13:37, 25 sty 2018
Ruiny zamku | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Powierzchnia |
14 km² | ||||
Wysokość |
20 m n.p.m. | ||||
Populacja (2015) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy |
40162 | ||||
Kod pocztowy |
238710 | ||||
Położenie na mapie obwodu królewieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:town} | |||||
Strona internetowa |
Nieman, Ragneta[1] (ros. Неман, niem. hist. Ragnit, lit. Ragainė) – miasto w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim, siedziba administracyjna rejonu niemanskiego. W 2005 roku liczyło 12,4 tys. mieszkańców.
Miejscowość położona jest na lewym brzegu rzeki Niemen, przy granicy z Litwą, ok. 8 km na wschód od Sowiecka.
Historia
Miasto założone na miejscu pruskiego grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy Skalowii, zdobytego w 1277 przez Krzyżaków. W latach 1397–1409[2] Krzyżacy zbudowali zamek nazwany Landeshutte będący siedzibą komturii. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano Ragnit (pol. Ragneta) od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do Prus Dolnych i w związku z tym podlegała wielkiemu marszałkowi w Królewcu. W bitwie pod Grunwaldem brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł Jan Długosz w dziele Banderia Prutenorum. Wokół zamku powstała osada, która w 1722 uzyskała prawa miejskie. W 1892 otwarto połączenie kolejowe do Tylży. Podczas II wojny światowej w okresie październik 1944 – styczeń 1945 Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. 19 stycznia 1945 miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do ZSRR. W 1946 r. nazwa miasta została zmieniona na Nieman.
Miasto, ze względu na bliskość Litwy i dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po powstaniu styczniowym zakazie używania języka litewskiego w Imperium Rosyjskim, w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. Knygnešiai (dosłownie "tragarze książek").
Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej.
Zabytki
- Zamek krzyżacki - ceglana warownia zbudowana w stylu gotyckim w latach 1397-1409 na miejscu wcześniejszej fortyfikacji i miała za zadanie chronić państwo Zakonu Krzyżackiego od północy. Zamek jest przykładem jednej z późniejszych warowni krzyżackich. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z fosą od strony przedzamcza nad którą przerzucono most zwodzony, o czym świadczy wzmianka z 1412 roku[3]. Zamek obecnie znajduje się w ruinie.
- Wieża Bismarcka z 1912 roku (w ruinie)
- Pomnik ofiar I wojny światowej z 1924 roku autorstwa Hermanna Bracherta, ulica Podgrnaya 8
Związani z miastem
- Erich Klossowski - historyk sztuki
- Marcin Mażwidas - pisarz, autor pierwszej litewskiej książki wydanej drukiem – Katechizmu
Współpraca
Bibliografia
|
Ten artykuł zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
- Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
- Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
- Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn, Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X
- Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
- Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2
Linki zewnętrzne
- Nieman, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 490 .
- Miasto Nieman (rus)
- Hotel Nieman
Przypisy
- ↑ egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]
- ↑ O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-25] (ang.).
- ↑ Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 57: 2009, nr 3–4