Dubie (województwo małopolskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne
Linia 41: Linia 41:
W średniowieczu na wzgórzu ''Zamczysko'' nad wsią wznosiła się murowana wieża obronna o boku 7,5 m.<ref name=":0">Michał Wojenka, ''Archaeologia Historica Polona'', tom 26, 2018, s.353 i n.</ref>
W średniowieczu na wzgórzu ''Zamczysko'' nad wsią wznosiła się murowana wieża obronna o boku 7,5 m.<ref name=":0">Michał Wojenka, ''Archaeologia Historica Polona'', tom 26, 2018, s.353 i n.</ref>


od początku wieku XIV najbliższa okolica stanowiła obszar zainteresowań gospodarczych rodu Toporów, których własność między innymi w częściach wsi Dubie i w pobliskich Pisarach poświadczona jest od schyłku XIV stulecia. W latach 1397–1409 z Dubia i Pisar pisał się chorąży krakowski Żegota [[Topór (herb szlachecki)|herbu Topór]].<ref name=":0" />
Od początku wieku XIV najbliższa okolica stanowiła obszar zainteresowań gospodarczych rodu Toporów, których własność między innymi w częściach wsi Dubie i w pobliskich Pisarach poświadczona jest od schyłku XIV stulecia. W latach 1397–1409 z Dubia i Pisar pisał się chorąży krakowski Żegota [[Topór (herb szlachecki)|herbu Topór]].<ref name=":0" />


Na przełomie XVI i XV w. na Rudawce w zbudowano dwa młyny: Chechło i Dupp. W 1528 r. Dubie były w posiadaniu [[Seweryn Boner (zm. 1549)|Seweryna Bonera]], później Katarzyny Tęczyńskiej-Bonerowej i jej drugiego męża Stanisława Barziego<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Osadnictwo i krajobraz od schyłku średniowiecza po współczesność | wydawca = ZZJPK w Krakowie| miejsce = Kraków | data = 1997 | strony = 32}}</ref>.
Na przełomie XVI i XV w. na Rudawce w zbudowano dwa młyny: Chechło i Dupp. W 1528 r. Dubie były w posiadaniu [[Seweryn Boner (zm. 1549)|Seweryna Bonera]], później Katarzyny Tęczyńskiej-Bonerowej i jej drugiego męża Stanisława Barziego<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Osadnictwo i krajobraz od schyłku średniowiecza po współczesność | wydawca = ZZJPK w Krakowie| miejsce = Kraków | data = 1997 | strony = 32}}</ref>.

Wersja z 13:31, 28 paź 2019

Dubie
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Dubie: Wapienne ściany skalne u wylotu Doliny Racławki
Państwo małopolskie
Powiat

krakowski

Gmina

Krzeszowice

Sołectwo
Liczba ludności (2014[1])

190

Strefa numeracyjna

(+48) 12

Kod pocztowy

32-064 Rudawa

Tablice rejestracyjne

KRA

SIMC

0324139

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: małopolskie
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

Dubiewieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Położenie

Wieś leży w kotlinie rzek: Szklarki, Racławki i Rudawki. Otoczona jest nieomal ze wszystkich stron zalesionymi wzgórzami o wysokości względnej przekraczającej 100 metrów: od południa Wielka Skała, od północy i wschodu Widoma nazywana też Lubartowską Górą, od zachodu Łysa Góra (419 m). Z Dubia wychodzą dolinki: Dolina Racławki i Dolina Szklarki.

Historia

Dawny młyn Dupp
Pstrągarnia Rózin w Dubiu

Dawne nazwy wsi: 1381 – Dup, 1394 – Dub, 1398 – Dupe, 1399 – Dube, 1403 – Dupp, Duppe, Dupye, 1412 – Dupie, Dupy, 1413 – Dupya, 1421 – Dubije, Dupije, Duppye, 1469 – Duppp, 1490 – Dyvp, 1494 – Duph, 1503 – Dupyh, 1581 – Dupl[3].

W średniowieczu na wzgórzu Zamczysko nad wsią wznosiła się murowana wieża obronna o boku 7,5 m.[4]

Od początku wieku XIV najbliższa okolica stanowiła obszar zainteresowań gospodarczych rodu Toporów, których własność między innymi w częściach wsi Dubie i w pobliskich Pisarach poświadczona jest od schyłku XIV stulecia. W latach 1397–1409 z Dubia i Pisar pisał się chorąży krakowski Żegota herbu Topór.[4]

Na przełomie XVI i XV w. na Rudawce w zbudowano dwa młyny: Chechło i Dupp. W 1528 r. Dubie były w posiadaniu Seweryna Bonera, później Katarzyny Tęczyńskiej-Bonerowej i jej drugiego męża Stanisława Barziego[5].

Nocą, 2 lutego 1929 r., temperatura powietrza spadła do -42 °C. Była to najzimniejsza noc w historii polskiej meteorologii[6].

Na terenie miejscowości istnieje Kopalnia Odkrywkowa Dolomitu Dubie w wąwozie Zbrza. Znajduje się też najstarsze w regionie krakowskim skały osadowe ze środkowego dewonu, które są odsłonięte na powierzchni ziemi.

W 1995 r. w Dubiu w Dolinie Racławki kręcono sceny do filmu Dwa światy, a wiosną 2004 w kamieniołomie do filmu Vinci[7].

Na wzgórzu Widoma mieści się mogiła czterech partyzantów AL z oddziału im. Bartosza Głowackiego i 28 żołnierzy radzieckich z oddziału kpt. „Iwana Iwanowicza” poległych w tutejszych lasach 23–24 sierpnia 1944 r. w boju z Niemcami[8]. Wydarzenie upamiętnia pamiątkowy głaz znajdujący się nad potokiem.

W Dolinie Szklarki znajduje się założona w połowie XIX w. pstrągarnia Rózin z zabudowaniami w stylu szwajcarskim z drugiej połowy XIX wieku oraz pomnik przyrody – skałka dolnokarbońskiego wapienia przecięta żyłą porfiru. Na północny zachód od wsi na wzgórzu Zamczysko można zauważyć pozostałości po dawnym budowli obronnej w Dubiu.

Przypisy

  1. Ludność w 2014 r.
  2. GUS. Rejestr TERYT
  3. Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
  4. a b Michał Wojenka, Archaeologia Historica Polona, tom 26, 2018, s.353 i n.
  5. Osadnictwo i krajobraz od schyłku średniowiecza po współczesność. Kraków: ZZJPK w Krakowie, 1997, s. 32.
  6. Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej przy Kopalni Dolomitu w Dubiu
  7. Juliusz Machulski: Dziękuje, było super; onet.film
  8. Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 382