Fosfor biały: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
Linia 8: Linia 8:
Fosfor biały przechowuje się pod [[woda|wodą]]. Na powietrzu szybko się utlenia, z widoczną w ciemności zielonkawą poświatą (stąd termin [[fosforescencja]]), łatwo ulega [[samozapłon]]owi (w formie litej w temp. 25–60 °C<ref name=Tolloczko /><ref name="Bielanski 1981" />, rozdrobniony natychmiast)<ref name=Tolloczko /><ref name="Bielanski 1981" /><ref name=Trzebiatowski />. Palący się biały fosfor rozgrzewa się do 1300 °C i wydziela dużą ilość żrącego [[dym]]u ([[Dekatlenek tetrafosforu|pięciotlenek fosforu]]). Jest trudny do ugaszenia (nie należy gasić go [[woda|wodą]]).
Fosfor biały przechowuje się pod [[woda|wodą]]. Na powietrzu szybko się utlenia, z widoczną w ciemności zielonkawą poświatą (stąd termin [[fosforescencja]]), łatwo ulega [[samozapłon]]owi (w formie litej w temp. 25–60 °C<ref name=Tolloczko /><ref name="Bielanski 1981" />, rozdrobniony natychmiast)<ref name=Tolloczko /><ref name="Bielanski 1981" /><ref name=Trzebiatowski />. Palący się biały fosfor rozgrzewa się do 1300 °C i wydziela dużą ilość żrącego [[dym]]u ([[Dekatlenek tetrafosforu|pięciotlenek fosforu]]). Jest trudny do ugaszenia (nie należy gasić go [[woda|wodą]]).


Fosfor biały jest silnie trujący. [[Dawka śmiertelna]] dla dorosłego człowieka wynosi ok. 0,1 g. Zakazne jest używanie białego fosforu do produkcji zapałek (Konwencja [[Berno{berneńska]] z 26 września 1906 r. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19220190159 Dz.U. 1922 nr 19 poz. 159]).
Fosfor biały jest silnie trujący. [[Dawka śmiertelna]] dla dorosłego człowieka wynosi ok. 0,1 g. Zakazne jest używanie białego fosforu do produkcji zapałek (Konwencja [[Berno|berneńska]] z 26 września 1906 r. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19220190159 Dz.U. 1922 nr 19 poz. 159]).


Stosowany jest jako substancja aktywna w [[Bomba zapalająca|broni zapalającej]].
Stosowany jest jako substancja aktywna w [[Bomba zapalająca|broni zapalającej]].

Wersja z 19:32, 5 mar 2017

Fosfor biały
Tetraedryczna cząsteczka fosforu białego
Stary pancernik USS „Alabama” jako cel podczas prób zapalających bomb fosforowych (1921)

Fosfor biały (fosfor żółty) – najaktywniejsza odmiana alotropowa fosforu. Biała, lepka, woskowata substancja o temperaturze topnienia 44 °C i wrzenia 280 °C; gęstość 1,8 g/cm³. Tworzy dwie formy krystaliczne, α (układ regularny), stabilna w warunkach normalnych, oraz β (układ heksagonalny), stabilna poniżej –80 °C[1].

Otrzymuje się go przez kondensację jego par powstających podczas prażenia bez dostępu powietrza fosforanu wapnia z koksem i piaskiem. Jego cząsteczka składa się z czterech atomów ułożonych w czworościan foremny (tetraedr).

Fosfor biały przechowuje się pod wodą. Na powietrzu szybko się utlenia, z widoczną w ciemności zielonkawą poświatą (stąd termin fosforescencja), łatwo ulega samozapłonowi (w formie litej w temp. 25–60 °C[2][3], rozdrobniony natychmiast)[2][3][4]. Palący się biały fosfor rozgrzewa się do 1300 °C i wydziela dużą ilość żrącego dymu (pięciotlenek fosforu). Jest trudny do ugaszenia (nie należy gasić go wodą).

Fosfor biały jest silnie trujący. Dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka wynosi ok. 0,1 g. Zakazne jest używanie białego fosforu do produkcji zapałek (Konwencja berneńska z 26 września 1906 r. Dz.U. 1922 nr 19 poz. 159).

Stosowany jest jako substancja aktywna w broni zapalającej.


  1. M.T. Averbuch-Pouchot, A. Durif: Topics in Phosphate Chemistry. World Scientific, 1996, s. 3. ISBN 981-02-2634-9.
  2. a b Stanisław Tołłoczko, Wiktor Kemula: Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej. Warszawa: PWN, 1954, s. 319.
  3. a b Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa: PWN, 1981, s. 403. ISBN 83-01-02626-X.
  4. Włodzimierz Trzebiatowski: Chemia nieorganiczna. Wyd. VIII. Warszawa: PWN, 1978, s. 261.
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.