Roman Krogulski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
m wstawiam Szablon:Kontrola autorytatywna |
||
Linia 60: | Linia 60: | ||
{{Zarządcy Rzeszowa}} |
{{Zarządcy Rzeszowa}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
{{SORTUJ:Krogulski, Roman}} |
{{SORTUJ:Krogulski, Roman}} |
Wersja z 22:53, 23 lis 2020
Pełne imię i nazwisko |
Roman Jan Krogulski |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
burmistrz i prezydent Rzeszowa | |
Okres |
od 1913 |
Przynależność polityczna |
Polskie Stronnictwo Demokratyczne (1861–1918) od 1922 Unia Narodowo-Państwowa |
poseł do austriackiej Rady Państwa
XII kadencja | |
Okres |
od 14 maja 1912 |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Roman Jan Krogulski (ur. 10 czerwca 1868 w Rzeszowie, zm. 4 grudnia 1936 tamże) – polski adwokat i samorządowiec, działacz społeczny, burmistrz i prezydent Rzeszowa (1913–1935).
Życiorys
Syn Romana Wawrzyńca Krogulskiego (1832-1900, majster szewski) i Marii z domu Raczyńskiej, wuj Floriana Węglowskiego i Henryka Węglowskiego. Ukończył C. K. I Gimnazjum Miejskie w Rzeszowie[1] oraz studia prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, otrzymując w 1892 roku tytuł doktora prawa. Prowadził własną kancelarię adwokacką w Rzeszowie przy ul. Zamkowej (obecnie Lisa-Kuli 5).
Od 1895 roku zasiadał w Radzie Miejskiej, pełniąc obowiązki wiceburmistrza (1903–1913), a następnie burmistrza (1913–1933). W 1933 roku został (przy okazji zmiany ustawy o samorządzie) pierwszym prezydentem Rzeszowa. Ustąpił z urzędu w roku 1935.
W latach 1906–1919 był prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Rzeszowie. Przywódca Polskiego Stronnictwa Demokratycznego w Rzeszowie (1903-1918). Członek Wydziału Finansowego Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych[2]. Był posłem do austriackiej Rady Państwa XII kadencji (od 14 maja 1912 - do 28 października 1918) wybrany zastępcą posła w okręgu wyborczym nr 21 (Rzeszów - Ropczyce - Sędziszów) - mandat poselski objął po rezygnacji Leona Bilińskiego. Należał do grupy posłów demokratycznych i był członkiem Koła Polskiego w Wiedniu[3]. Do najmniej do 1914 był członkiem Rady c. k. powiatu rzeszowskiego, wybrany z grup gminy miejskiej, pełnił funkcję zastępcy członka wydziału[4][5][6][7].
W 1914 roku jako przedstawiciel demokratów był członkiem sekcji zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego[8]. Przewodniczący przedstawicielstwa Polskiej Komisji Likwidacyjnej na miasto i powiat rzeszowski (1 listopad 1918 - 28 stycznia 1919[9].
Założyciel Unii Narodowo-Państwowej (1922)[10]. W dwudziestoleciu międzywojennym stał na czele struktur BBWR w mieście[11]. Członek zarządu Związku Miast Polskich w 1932[12].
Był egzekutorem testamentu dr. Henryka Hanasiewicza w zakresie powołania Szpitala im. Dzieciątka Jezus w Rzeszowie[13] oraz był członkiem kuratorium Przytułku Dzieciątka Jezus w Rzeszowie[14].
Roman Krogulski napisał dramat pt. Maskarada. Impromptu w 3 aktach (Kraków-Warszawa 1909) oraz powieść wierszowaną pt. Kamil Róg (Kraków 1922).
W 1898 poślubił w Sanoku Marię Nowak (ur. ok. 1876, córka Stanisława Nowaka, właściciela dóbr ziemskich i Julii z domu Gardulskiej)[15]. Jego szwagrem i przyjacielem był Paweł Biedka, także absolwent rzeszowskiego gimnazjum, również adwokat oraz burmistrz Sanoka[16]. Krogulscy mieli córkę, również Marię, która wyszła za mąż za lekarza, Walentego Klisiewicza. Roman Krogulski pochowany został na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie.
Jego imieniem nazwano park na Lisiej Górze w Rzeszowie, gdyż doprowadził do uruchomienia tam stacji pomp i filtrów na Wisłoku. Ustanowiono też ulicę jego imienia w rzeszowskiej dzielnicy Staromieście.
Odznaczony Medalem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim (1928)[17] Orderu Polonia Restituta i Krzyżem Walecznych. 21 listopada 1933 otrzymał Honorowe Obywatelstwo Miasta Rzeszowa[18].
Przypisy
- ↑ Edward Zając, Mecenas z tytułem doktora, Tygodnik Sanocki, nr 6 (587) z 7 lutego 2003, s. 6.
- ↑ Wanda Kiedrzyńska, Powstanie i organizacja Polskiego Skarbu Wojskowego 1912—1914, w: "Niepodległość", t. XIII zeszyt 1 (33), 1936, s. 94.
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 433.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 406, 407.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 408.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 460.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 466, 467.
- ↑ Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146.
- ↑ Marek Przeniosło, Polska Komisja Likwidacyjna 1918-1919, Kielce 2010, s. 25, 49, 54, 71, 328. 374 ISBN 978-83-7133-428-3
- ↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
- ↑ Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, „Encyklopedia...”, s. 34
- ↑ Samorząd Miejski : organ Związku Miast Polskich 1932 z. 8, s. 475.
- ↑ Szpital im. Dzieciątka Jezus w Rzeszowie (1922-1933 – leczenie kalek). „Gazeta Rzeszowska”, s. 1-2, Nr 50 z 10 grudnia 1933.
- ↑ Prawda o Przytułku Dzieciątka Jezus. „Zew Rzeszowa”, s. 88, Nr 11 z 1 czerwca 1935.
- ↑ Kronika. Z życia towarzyskiego. „Głos Rzeszowski”. Nr 42, s. 2, 16 października 1898.
- ↑ Kronika. Zmarli. „Gazeta Rzeszowska”, s. 4, Nr 20 z 11 maja 1930.
- ↑ Kronika. Odznaczenie. „Gazeta Rzeszowska”, s. 3, Nr 39 z 18 listopada 1928.
- ↑ Uczczenie zasług prezydenta m. Rzeszowa. „Gazeta Lwowska”, s. 7, Nr 325 z 25 listopada 1933.
Bibliografia
- Polski słownik biograficzny, tom XV, Wrocław 1970.
- Grzegorczyk Lesław, Ludzie-legendy Rzeszowa [w:] tegoż, Ludzie starego Rzeszowa, Rzeszów 1999.
- Gacek Jerzy, Roman Krogulski [w:] Encyklopedia Rzeszowa, red. Zdzisław Budzyński, RS Druk, Rzeszów 2004, s. 257.
- Krogulski Mariusz Lesław, Spuścizna minionych pokoleń, Tuchów 2005.
- Krogulski Mariusz Lesław, Krogulscy. Linia tuchowska (1727-1930), Warszawa 2020.
- Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Burmistrzowie miast II Rzeczypospolitej
- Członkowie Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych
- Członkowie Naczelnego Komitetu Narodowego (sekcja zachodnia)
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
- Członkowie Rady Powiatowej Rzeszowskiej (autonomia galicyjska)
- Członkowie Związku Miast Polskich (II Rzeczpospolita)
- Honorowi obywatele Rzeszowa
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Pochowani na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem
- Politycy Unii Narodowo-Państwowej
- Polscy adwokaci
- Prezydenci miast II Rzeczypospolitej
- Prezydenci Rzeszowa
- Urodzeni w 1868
- Zmarli w 1936