Alojzy I: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: WP:CHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
{{Władca infobox
{{Władca infobox
|władca = Alojzy I
|władca = Alojzy I Liechtenstein
|imiona =
|imiona = Aloys I Josef Johannes Nepomuk Melchior
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein
|grafika = Alois I von Liechtenstein.jpg
|grafika = Prince Alois I von Liechtenstein, by Peter Eduard Ströhling.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki = Portret pędzla Petera E. Ströhling (1794)
|herb =
|herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg
|opis herbu =
|opis herbu =
|faksymile =
|faksymile =
|opis faksymile =
|opis faksymile =
|dewiza =
|dewiza =
|1. tytuł = [[Książę Liechtensteinu]]
|1. tytuł = [[Lista książąt Liechtensteinu|Książę Liechtensteinu]]
|1. od = [[1781]]
|1. od = 18 sierpnia 1781
|1. do = [[1805]]
|1. do = 24 marca 1805
|1. koronacja =
|1. koronacja =
|1. poprzednik = [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszek Józef I]]
|1. poprzednik = [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszek Józef I]]
|1. następca = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]]
|1. następca = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]]
|dynastia = [[Liechtensteinowie]]
|dynastia = [[Liechtensteinowie]]
|data urodzenia = [[14 maja]] [[1759]]
|data urodzenia = 14 maja 1759
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]]
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]]
|data śmierci = [[24 marca]] [[1805]]
|data śmierci = 24 marca 1805
|miejsce śmierci = w Wiedniu
|miejsce śmierci = [[Wiedeń]]
|przyczyna śmierci =
|przyczyna śmierci =
|data pogrzebu =
|data pogrzebu =
|miejsce spoczynku =
|miejsce spoczynku = Krypta rodowa Liechtensteinów w [[Vranov (powiat Brno)|Vranov]]
|ojciec = [[Franciszek Józef I Liechtenstein]]
|ojciec = [[Franciszek Józef I Liechtenstein]]
|matka = [[Leopoldyna von Sternberg]]
|matka = [[Leopoldyna von Sternberg]]
|rodzeństwo =
|rodzeństwo =
|1. związek = żona
|1. związek z = [[Karolina Manderscheid-Blankenheim|Karolina von Manderscheidt-Blankenheim]]
|1. związek z = Karolina von Manderscheid-Blankenheim
|1. związek od = 15 listopada 1783
|1. związek od =
|1. związek do = 24 marca 1805
|1. związek do =
|1. dzieci =
|1. dzieci =
|odznaczenia = {{order|OZR|A}}
|odznaczenia = {{order|OZR|A}}
Linia 37: Linia 36:
|wikicytaty =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Alojzy I''' (ur. [[14 maja]] [[1759]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[24 marca]] [[1805]] tamże) – panujący książę [[Liechtenstein]]u w latach 1781–1805. Był synem [[Leopoldyna von Sternberg|Marii Leopoldyny van Sternberg]] i księcia Liechtensteinu [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszka Józefa I]]<ref>[http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~prohel/names/misc/liechtenstein.html ''Liechtenstein Family Genealogy'' na freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com]</ref>.


'''Alojzy I Liechtenstein''', właśc. '''Aloys I Josef Johannes Nepomuk Melchior von Liechtenstein''' (ur. [[14 maja]] [[1759]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[24 marca]] [[1805]] tamże) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1781-1805, tytularny książę [[Księstwo karniowskie|karniowski]] i [[Księstwo opawskie|opawski]], hrabia Rietbergu.
W 1781 przejął rządy w Księstwie Liechtenstein po śmierci swego ojca.


== Życiorys ==
Alojzy wziął ślub 16 listopada 1783 z [[Karolina von Manderscheid-Blankenheim|Karoliną Engelbertą Felicytą zu Manderscheid-Blankenheim]], córką hrabiego Jana Wilhelma zu Manderscheid-Blankenheim. Małżeństwo pozostało bezdzietne, w związku z czym po jego śmierci rządy w Księstwie przypadły jego bratu [[Jan I Liechtenstein|Janowi I]].
Alojzy Józef przyszedł na świat w [[Wiedeń|Wiedniu]] 14 maja 1759 roku, jako najstarszy syn księcia [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszka Józefa I]] i jego żony [[Leopoldyna von Sternberg|Marii Leopoldyny von Sternberg]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Alois I. von Liechtenstein |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = geneee.org |url = https://geneee.org/alois+joseph/von+liechtenstein?lang=pl}}</ref>. Od narodzin był zatem [[Następca tronu|następcą]] swojego ojca. Już od małego Alojzy wykazywał zainteresowanie [[Nauka|nauką]] i [[Sztuka|sztuką]]. Po ukończeniu edukacji do 1786 roku odbywał [[Służba wojskowa|służbę wojskową]], podczas której miał krótki epizod w [[Wojna o sukcesję bawarską|wojnie o sukcesję bawarską]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Alois I. Josef von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Alois_I._Josef_von |język = de}}</ref>. [[18 sierpnia]] [[1781]] roku zmarł [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszek Józef I]], a pełnie władzy nad [[Liechtensteinowie|Domem Książęcym]] objął dwudziestodwuletni książę jako ''Alojzy I<ref name=":1" />''.


[[15 listopada]] [[1783]] ożenił się z hrabiną [[Karolina Manderscheid-Blankenheim|Karoliną von Manderscheidt-Blankenheim]], jednak nie doczekał się z nią dzieci, a ona sama przeżyła go o 26 lat<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Manderscheidt-Blankenheim, Karoline Reichsgräfin von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Manderscheidt-Blankenheim,_Karoline_Reichsgr%C3%A4fin_von |język = de}}</ref>.
⚫
== Przypisy ==
{{Przypisy}}


Podobnie jak jego poprzednik Alojzy dalej reorganizował majątek książęcy i unowocześniał metody zarządzania nim. Rozwinął [[Gospodarka|gospodarkę]] na swoich dobrach, a w szczególności [[Gospodarka leśna|leśnictwo]] i [[rolnictwo]]<ref name=":1" />. Dbał również o dobra kulturalne m.in. remontując swoje posiadłości. Zatrudnił cenionego [[Austria|austriackiego]] [[Architekt|architekta]] Josefa Hardtmutha, jako nadwornego architekta książęcego<ref name=":1" />. Alojzy otworzył [[Teatr|teatry]] w [[Zamek Valtice|pałacu Feldsberg]], [[Pałac w Lednicach|pałacu Eisgrub]] oraz Pałacu Liechtensteinów w Wiedniu<ref name=":1" />. Kompletował zbiory biblioteczne i kupował wiele książek. Biblioteka [[Liechtensteinowie|Liechtensteinów]] za czasów Alojzego I stała się jedną z najlepiej wyposażonych i największych w [[Austria|Austrii]]<ref name=":1" />. Jako głowa rodziny Alojzy nie udzielał się w sprawach politycznych, a przez rodzinę cesarską został odznaczony [[Order Złotego Runa|Orderem Złotego Runa]], co było wyrazem dużego zaufania<ref name=":1" />.
⚫
{{Książęta Liechtensteinu}}


Nigdy nie odwiedził Liechtensteinu oraz nie wykazywał specjalnego zaangażowania w sprawy Księstwa. Pod koniec swojego panowania podjął inicjatywę utworzenia jednolitego systemu szkolnego w Księstwie<ref name=":1" />.
{{Kontrola autorytatywna}}

Zmarł schorowany [[24 marca]] [[1805]] roku w [[Wiedeń|Wiedniu]] w wieku 45 lat. Jako, że nie posiadał męskiego [[Potomek|potomka]] władzę po nim odziedziczył jego starszy brat [[Jan I Liechtenstein|Jan I]].

⚫
== Przypisy ==
<references />
⚫
{{Książęta Liechtensteinu}}{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Władcy Liechtensteinu]]
[[Kategoria:Władcy Liechtensteinu]]

Wersja z 15:43, 27 sie 2021

Alojzy I Liechtenstein
Aloys I Josef Johannes Nepomuk Melchior
Ilustracja
Portret pędzla Petera E. Ströhling (1794)
Wizerunek herbu
Książę Liechtensteinu
Okres

od 18 sierpnia 1781
do 24 marca 1805

Poprzednik

Franciszek Józef I

Następca

Jan I

Dane biograficzne
Dynastia

Liechtensteinowie

Data i miejsce urodzenia

14 maja 1759
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

24 marca 1805
Wiedeń

Miejsce spoczynku

Krypta rodowa Liechtensteinów w Vranov

Ojciec

Franciszek Józef I Liechtenstein

Matka

Leopoldyna von Sternberg

Małżeństwo

Karolina von Manderscheidt-Blankenheim
od 15 listopada 1783
do 24 marca 1805

Odznaczenia
Order Złotego Runa (Austria)
Multimedia w Wikimedia Commons

Alojzy I Liechtenstein, właśc. Aloys I Josef Johannes Nepomuk Melchior von Liechtenstein (ur. 14 maja 1759 w Wiedniu, zm. 24 marca 1805 tamże) – książę Liechtensteinu w latach 1781-1805, tytularny książę karniowski i opawski, hrabia Rietbergu.

Życiorys

Alojzy Józef przyszedł na świat w Wiedniu 14 maja 1759 roku, jako najstarszy syn księcia Franciszka Józefa I i jego żony Marii Leopoldyny von Sternberg[1]. Od narodzin był zatem następcą swojego ojca. Już od małego Alojzy wykazywał zainteresowanie nauką i sztuką. Po ukończeniu edukacji do 1786 roku odbywał służbę wojskową, podczas której miał krótki epizod w wojnie o sukcesję bawarską[2]. 18 sierpnia 1781 roku zmarł Franciszek Józef I, a pełnie władzy nad Domem Książęcym objął dwudziestodwuletni książę jako Alojzy I[2].

15 listopada 1783 ożenił się z hrabiną Karoliną von Manderscheidt-Blankenheim, jednak nie doczekał się z nią dzieci, a ona sama przeżyła go o 26 lat[1][3].

Podobnie jak jego poprzednik Alojzy dalej reorganizował majątek książęcy i unowocześniał metody zarządzania nim. Rozwinął gospodarkę na swoich dobrach, a w szczególności leśnictwo i rolnictwo[2]. Dbał również o dobra kulturalne m.in. remontując swoje posiadłości. Zatrudnił cenionego austriackiego architekta Josefa Hardtmutha, jako nadwornego architekta książęcego[2]. Alojzy otworzył teatry w pałacu Feldsberg, pałacu Eisgrub oraz Pałacu Liechtensteinów w Wiedniu[2]. Kompletował zbiory biblioteczne i kupował wiele książek. Biblioteka Liechtensteinów za czasów Alojzego I stała się jedną z najlepiej wyposażonych i największych w Austrii[2]. Jako głowa rodziny Alojzy nie udzielał się w sprawach politycznych, a przez rodzinę cesarską został odznaczony Orderem Złotego Runa, co było wyrazem dużego zaufania[2].

Nigdy nie odwiedził Liechtensteinu oraz nie wykazywał specjalnego zaangażowania w sprawy Księstwa. Pod koniec swojego panowania podjął inicjatywę utworzenia jednolitego systemu szkolnego w Księstwie[2].

Zmarł schorowany 24 marca 1805 roku w Wiedniu w wieku 45 lat. Jako, że nie posiadał męskiego potomka władzę po nim odziedziczył jego starszy brat Jan I.

Przypisy

  1. ↑ a b Alois I. von Liechtenstein [online], geneee.org [dostęp 2021-08-27].
  2. ↑ a b c d e f g h Liechtenstein, Alois I. Josef von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  3. ↑ Manderscheidt-Blankenheim, Karoline Reichsgräfin von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
Książęta Liechtensteinu
Książęta tytularni Liechtenstein
Władcy Księstwa Liechtensteinu

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alojzy_I&oldid=64403006”