Stanisław Baczyński (pisarz)

Stanisław Baczyński

Adam Kersten

Data i miejsce urodzenia	5 maja 1890 Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	27 lipca 1939 Warszawa, Polska
Zawód, zajęcie	krytyk literacki, publicysta
Partia	Polska Partia Socjalistyczna
Dzieci	Krzysztof Kamil Baczyński
Odznaczenia

Grób Stanisława Baczyńskiego i Stefanii Baczyńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Baczyński, ps. Adam Kersten, Akst (ur. 5 maja 1890 we Lwowie, zm. 27 lipca 1939 w Warszawie) – polski pisarz, krytyk literacki, publicysta i historyk literatury, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich, kapitan piechoty Wojska Polskiego, ojciec Krzysztofa.

Życiorys

Był synem powstańca styczniowego. W czasie I wojny światowej działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie pełnił służbę w Komendzie I Brygady Legionów. We wrześniu 1919 przeniesiony został do Oddziału II Sztabu Generalnego WP i brał udział w tajnych operacjach. Jako komendant pociągu sanitarnego nr 15 był szefem ochrony podczas prowadzonej w październiku i listopadzie 1919 trzeciej turze tajnych negocjacji polsko-bolszewickich. Miejscem negocjacji był pociąg sanitarny stojący na małej stacji Mikaszewicze na zapleczu polskiego frontu na wschodnim Polesiu. Por. Stanisław Baczyński należał do grona najbardziej zaufanych oficerów wywiadu i stykał się m.in. z przewodniczącym delegacji bolszewickiej Julianem Marchlewskim, osobistym wysłannikiem Józefa Piłsudskiego kpt. Ignacym Boernerem, zastępcą szefa Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich hr. Michałem Kossakowskim. W czasie III powstania śląskiego kierował działaniami dywersyjnymi podgrupy destrukcyjnej „Południe”, części Grupy Destrukcyjnej Wawelberg prowadzącej działania specjalne. kierował również w tym czasie Wydziałem Plebiscytowym na Śląsku Cieszyńskim.

W 1924 był oficerem rezerwy 32 pułku piechoty w Twierdzy Modlin (zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919, w 1924 zajmował 1410 lokatę na liście starszeństwa oficerów rezerwy piechoty).

W latach 1929–1930 wydawał w Warszawie miesięcznik literacki „Europa”. Publikował m.in. w czasopismach „Wiek XX” i „Lewy Tor”.

W 1951 jego prace Jakiej chcemy armii? i Wódz i naród wydane pod pseudonimem Akst., a także Kresy wschodnie: źródła i perspektywy sprawy rusińskiej w Galicji zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą.

Mąż Stefanii Baczyńskiej. Ojciec poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Syn dedykował mu wiersz Elegia, napisany w sierpniu 1939, po śmierci ojca. Jest także wspominany w kilku innych wierszach poety, m.in. Rodzicom, Deszcze.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 5A-6-47).

Dzieła

Stanisław Baczyński napisał m.in.:

• Historie o szczęściu i cnocie. Grecja – Rzym (1917)
• Sztuka walcząca (1923)
• Syty Paraklet i głodny Prometeusz (1924)
• Literatura piękna polski porozbiorowej (1924)
• Losy romansu (1927)
• Prawo sądu (1930)
• Powieść kryminalna (1932)
• Literatura w ZSRR (1932)
• Wiszary (1913)
• Rzeczywistość i fikcja (1939)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości z Mieczami – 6 czerwca 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi

Bibliografia

• Stanisław Baczyński: Pisma krytyczne: Wyboru dokonał i wstȩpem poprzedził Andrzej Kijowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963, s. 437.
• Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 19. ISBN 978-83-7420-110-0.
• Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 462-464, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.
• Jan Tomkowski: Słownik pisarzy polskich. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002. ISBN 83-7311-294-4. (pol.).

Linki zewnętrzne

Utwory Stanisława Baczyńskiego, teksty w jego opracowaniu i tłumaczeniu w serwisie Polona.pl