Przejdź do zawartości

Stanisław Bugajski (profesor gimnazjalny)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.
Stanisław Bugajski
Chrzan, Grający Bór
Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1889
Sucha

Data i miejsce śmierci

15 stycznia 1956
Kraków

Miejsce spoczynku

Cmentarz Rakowicki

Zawód, zajęcie

pedagog

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie)

Stanisław Bugajski, ps. „Chrzan”[1], „Grający Bór”[2] (ur. 3 listopada 1889 w Suchej, zm. 15 stycznia 1956 w Krakowie) – polski profesor gimnazjalny, podporucznik piechoty rezerwy Wojska Polskiego, żołnierz Legionów Polskich i Armii Krajowej, instruktor harcerski, kompozytor i autor tekstów, w latach 1932–1939 Naczelnik Wydziału Szkół Powszechnych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodzony 3 listopada 1889 w Suchej (obecnie Sucha Beskidzka), był synem Juliana Jakuba Bugajskiego, strażnika kolejowego[3], oraz Elżbiety z Gomółków Bugajskiej, wychowanki i guwernantki u hrabiny Konstancji Stadnickiej, a następnie hrabiny Olimpii Stadnickiej na dworze w Białej Niżnej[3]. Wkrótce rodzina przeprowadza się do Nowego Sącza. Tam Stanisław Bugajski kończy szkołę ludową oraz 2. c.k. Gimnazjum (patent dojrzałości – 1909). Następnie rozpoczyna studia w Seminarium Duchownym w Tarnowie, jednak po dwóch latach porzuca je i przenosi się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunek filologia klasyczna. W lipcu 1914 r. zgłasza się do Związku Strzeleckiego w Nowym Sączu, a następnie zostaje przydzielony do 4. batalionu 13. kompanii 2. Pułku Piechoty Legionów Polskich. We wrześniu 1914 r. mianowany kapralem. W 1915 r. przydzielony do Kompanii Sztabowej, a następnie do 8. kompanii 4. Pułku Piechoty Legionów. W czerwcu 1915 r. awansowany na sierżanta. W 1917 r., po kryzysie przysięgowym, internowany w obozie w Szczypiornie[4]. Następnie w 16. Pułku Piechoty Armii Austriackiej, zwolniony z wojska na podstawie badań lekarskich pod koniec sierpnia 1918 r.

Po I wojnie światowej trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Niepodległości, awansowany także na podporucznika rezerwy[2]. 28 lutego 1920 r. uzyskuje uprawnienia do nauczania j. łacińskiego i j. polskiego w gimnazjach. Pracuje w 1. i 2. Gimnazjum w Nowym Sączu. Jest także instruktorem harcerskim, a w latach 1921–1924 pełni funkcję komendanta Męskiego Hufca Harcerzy w Nowym Sączu[5]. Śpiewa, a następnie dyryguje w Męskim Chórze Związku Zawodowego Kolejarzy „Echo” w Nowym Sączu. Podczas obozu harcerskiego w Przysietnicy w 1919 r. komponuje i pisze tekst hymnu O Panie Boże Ojcze Nasz, który staje się Modlitwą Harcerską[6].

W 1927 r. zostaje wizytatorem szkół w Kuratorium Łódzkim, potem Lubelskim, następnie kuratorem Okręgu Szkolnego Lubelskiego[7], a w 1932 r. Naczelnikiem Wydziału Szkół Powszechnych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[5]. Zostaje także członkiem 16. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego[8]. W 1936 r., podczas uroczystości 25-lecia Drużyny, tworzy Hymn Szesnastki[9]. Jest także kompozytorem pieśni: Defilada (sł. Jerzy Braun)[10], Nasze pieśni (sł. Bronisława Szczepańcówna)[11] oraz Po całej Polsce (sł. Bronisława Szczepańcówna)[12].

W czasie II wojny światowej zostaje dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 98 w Warszawie oraz kierownikiem tajnych kompletów Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Staszica[13]. Wstępuje także do 7. kompanii motorowej „Iskra” Batalionu „Kiliński” Armii Krajowej[14]. Bierze udział w powstaniu warszawskim, walczy w rejonie Śródmieścia[1]. Po upadku powstania przedostaje się do Krakowa, gdzie po wojnie zostaje nauczycielem w 4. Liceum i Gimnazjum im. Jana Sobieskiego[15].

Umiera 15 stycznia 1956 r. w Krakowie. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim (kwatera LXXXVIII-24-29)[16].

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Jego żoną była harcmistrzyni i działaczka społeczna Maria z Wusatowskich Bugajska, a dziećmi: Jan, podharcmistrz, student Politechniki Warszawskiej, instruktor tajnych kursów zastępowych, więzień Pawiaka, rozstrzelany 16 lipca 1943 r.[17] oraz Stanisław, aktor, reżyser, dyrektor teatrów[18].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Stanisław Bugajski [dostęp 2020-03-21].
  2. ↑ a b J. Domoradzki, Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 40.
  3. ↑ a b J. Domoradzki, Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 39.
  4. ↑ Stanisław Bugajski [dostęp 2020-03-21].
  5. ↑ a b J. Korpak, Zarys dziejów harcerstwa męskiego w Nowym Sączu w latach 1911–1939, [w:] „Rocznik Sądecki Tom XXXIX”, Nowy Sącz 2011, s. 212.
  6. ↑ Modlitwa Harcerska [dostęp 2020-03-21].
  7. ↑ Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lubelskiego, s. 44.
  8. ↑ Jerzy Radzikowski „Irek” [dostęp 2020-03-21].
  9. ↑ Hymn Szesnastki [dostęp 2020-03-21].
  10. ↑ Defilada [dostęp 2020-03-21].
  11. ↑ Nasze pieśni [dostęp 2020-03-21].
  12. ↑ Po całej Polsce [dostęp 2020-03-21].
  13. ↑ Rok 1944 [dostęp 2020-03-21].
  14. ↑ B. Lubicz-Nycz, Batalion «Kiliński» AK 1940–1944, PWN, Warszawa 1986, s. 64.
  15. ↑ T. Gaweł, Pokłon tym, którzy tworzyli…, Czuwajmy, Kraków 1999, s. 45.
  16. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-06-27].
  17. ↑ J. Domoradzki, Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 41.
  18. ↑ Stanisław Bugajski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2020-03-21].
  19. ↑ M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  20. ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi w dziedzinie organizacji i rozwoku szkolnictwa i sieci szkolnej”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • „Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850–1918. A–D” (red.), Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1999.
  • J. Domoradzki, Modlitwa harcerska, "Sądeczanin", R. XIII, Nr 9 [145], s. 64-65.
  • J. Domoradzki, Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim, "Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 39–41.
  • T. Gaweł, Pokłon tym, którzy tworzyli…, Czuwajmy, Kraków 1999.
  • J. Korpak, Zarys dziejów harcerstwa męskiego w Nowym Sączu w latach 1911–1939, „Rocznik Sądecki Tom XXXIX”, Nowy Sącz 2011, s. 205–242.
  • B. Lubicz-Nycz, Batalion «Kiliński» AK 1940–1944, PWN, Warszawa 1986.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Bugajski_(profesor_gimnazjalny)&oldid=74572494”