Stanisław Franciszek Wyżykowski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Franciszek Wyżykowski
Ilustracja
major audytor major audytor
Data i miejsce urodzenia

3 maja 1880
Brzozów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1922, 1939

Siły zbrojne

C. K. Armia
Wojsko Polskie

Stanowiska

sędzia

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Multimedia w Wikimedia Commons
Kamień pamiątkowy przy Dębie Pamięci Stanisława Wyżykowskiego w Brzozowie

Stanisław Franciszek Wyżykowski[1] (ur. 3 maja 1880 w Brzozowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – doktor praw, sędzia, adwokat, notariusz, działacz społeczny, major audytor Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 3 maja 1880 w Brzozowie[2][3][4]. Był synem Jana (masarz w Lisku) i Katarzyny z domu Miksiewicz[2][3][4]. W 1900 zdał maturę w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie był także brat Jan Wyżykowski ur. 1878)[2][5][6]. Po maturze udał się na studia w zakresie leśnictwa[5]. Od 1901 do 1902 odbył służbę w C. K. Armii. Następnie studiował na Wydziale Prawa Uniwersytet Franciszkańskiego we Lwowie, kończąc studia w 1906[3] i uzyskując stopień doktora praw[4].

W rezerwie piechoty C. K. Armii został mianowany kadetem z dniem 1 stycznia 1904[7], około 1908 awansowany na chorążego z dniem 1 stycznia 1904[8], a następnie na podporucznika z dniem 1 stycznia 1909[9]. Był oficerem 10 pułku piechoty ze sztabem w Jarosławiu[10][11][12] [13], a od około 1908 w Przemyślu[14][15], posiadając tam przydział do około 1910[16].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został ponownie wcielony do C. K. Armii i służył w niej do 1918[4]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego w 1920[4]. Został awansowany na stopień majora oficerów rezerwy sądowych ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[17][18]. Był przydzielony do sądu polowego Dowództwa Okręgu Generalnego „Łódź”[4]. Po utworzeniu w grudniu 1920 wojskowych sądów załogowych na terenie Łódzkiego Okręgu Generalnego w grudniu był organizatorem i pierwszym kierownikiem takiego sądu w Kutnie[19]. Później został sędzią w wojskowych sądach okręgowych[4]. Służył w wojsku do 17 sierpnia 1922[3]. W tym roku został przeniesiony do rezerwy[3][4]. W 1934 major w korpusie oficerów pospolitego ruszenia sądowych pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kościan[20].

Po odejściu ze służby wojskowej był sędzią Sądu Grodzkiego w Wągrowcu[3]. Od 1924 był adwokatem w Lesznie, od 1934 adwokatem w tym mieście, a pod koniec lat 30. notariuszem[21][3]. Udzielał się społecznie, był prezesem oddziału Związku Oficerów Rezerwy, prezesem powiatowego oddziału Związku Rezerwistów w Lesznie[22] (ponownie wybrany[23]), przewodniczącym komisji administracyjnej Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, przewodniczącym komisji rewizyjnej Miejskiej Komunalnej Kasy Oszczędności, prezesem Towarzystw Przyjaciół Harcerstwa[24][25], członkiem zarządu Związku Właścicieli Domów i Nieruchomości, członkiem zarządu i przewodniczącym komisji rewizyjnej Związku Strzeleckiego, członkiem wydziału wierzycieli i przewodniczącym komisji rewizyjnej Banku Ludowego, członkiem komisji rewizyjnej powiatowego Funduszu Pracy[3]. Od 1928 był radnym rady miejskiej w Lesznie[3] (wybrany w 1929[26], w 1930[27], w wyborach do rady z 1933 był komisarzem wyborczym i czołowym kandydatem obozu sanacji, jednak nie uzyskał reelekcji[28]). Zasiadał też w sejmiku powiatowym[3].

6 lutego 1926 ożenił się z Michaliną Marią Naumowicz[3]. Pod koniec lat 30. zamieszkiwał w Lesznie przy ulicy Henryka Sienkiewicza 6[3].

Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[29]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Stanisława Wyżykowskiego przy Zespole Szkół Budowlanych w Brzozowie przy ulicy Słonecznej 6.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Stanislaus Wyżykowski”. W ewidencji Wojska Polskiego był określany jako „Stanisław Franciszek Wyżykowski” celem odroznienia do Stanisław Franciszek Wyżykowskiego, ur. 1891, japitana piechoty,
  2. ↑ a b c CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1894/1895 (zespół 7, sygn. 18). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 137, 174.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 825.
  4. ↑ a b c d e f g h Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 619. [dostęp 2017-02-18].
  5. ↑ a b 19. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1899/1900. Sanok: Fundusz Naukowy, 1900, s. 37.
  6. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2015-03-03].
  7. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1905. Wiedeń: 1904, s. 401.
  8. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1909. Wiedeń: 1909, s. 399.
  9. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1910. Wiedeń: 1909, s. 392.
  10. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1905. Wiedeń: 1904, s. 429.
  11. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1906. Wiedeń: 1905, s. 401.
  12. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1907. Wiedeń: 1906, s. 445.
  13. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1908. Wiedeń: 1907, s. 451.
  14. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1909. Wiedeń: 1908, s. 469.
  15. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1910. Wiedeń: 1909, s. 475.
  16. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1911. Wiedeń: 1910, s. 481.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1095.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 989.
  19. ↑ Organa wymiaru sprawiedliwości w W. P.. „Wojskowy Przegląd Prawniczy”. Nr 8-10, s. 63 (399), 1928. 
  20. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 295.
  21. ↑ Wykaz notariuszów Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na dzień 1 października 1938 r.. Warszawa. s. 9, 39, 87.
  22. ↑ Owocna działalność Zw. Rezerwistów w Lesznie. „Junak”. Nr 10, s. 3, 15 marca 1934. 
  23. ↑ Z obrad Zw. Rezerwistów w Lesznie. „Nowy Kurjer”. Nr 98, s. 7, 29 kwietnia 1936. 
  24. ↑ Sprawozdanie Oddziału Wielkopolskiego za rok 1925. Poznań. s. 40-41.
  25. ↑ Z pogranicza. Leszno. Z życia harcerstwa leszczyńskiego. „Głos Leszczyński”. Nr 63, s. 2, 16 marca 1928. 
  26. ↑ Obwieszczenie o wyniku wyborów do Rady Miejskiej miasta Leszna. „Wiadomości Miasta Leszna”. Nr 36, s. 267, 15 października 1929. 
  27. ↑ Wyniki wyborów do Rady Miejskiej. „Wiadomości Miasta Leszna”. Nr 12, s. 88, 90, 15 czerwca 1930. 
  28. ↑ Postępy Obozu Narodowego w Lesznie. „Orędownik”. Nr 277, s. 4, 1 grudnia 1933. 
  29. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  30. ↑ M.P. z 1937 r. nr 181, poz. 298.
  31. ↑ Odznaczenia działaczy społecznych. „Gazeta Szamotulska”. Nr 92, s. 2, 12 sierpnia 1937. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Franciszek_Wyżykowski&oldid=71909697”