Stanisław Poznański (dziennikarz)
 Stanisław Poznański, rok 1966 | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lipca 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 maja 1981 |
| Zawód, zajęcie |
dziennikarz |
| Odznaczenia | |
| |
Stanisław Poznański, ps. „Stanisław Poźniak-Poznański”, „Stanisław Wójcicki”, „Kazimierz Smuga”, „Jacek Olszyna” (ur. 28 lipca 1913 we wsi Tychomel[1], zm. 23 maja 1981 w Warszawie) – polski dziennikarz, działacz społeczny, żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Stanisław urodził się w 1913 r. we wsi Tychomel k. Jampola na Wołyniu. Ukończył Liceum Krzemienieckie, studiował przez dwa lata ekonomię na Uniwersytecie Poznańskim oraz przez dwa lata w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu[2].
W 1939 roku jako sierżant walczył w kampanii wrześniowej w 14 Dywizji Piechoty gen. Franciszka Włada, 57 Pułku Piechoty[1]. Po kapitulacji przewieziony został do szpitala jenieckiego w Żychlinie[1], z którego zbiegł do Warszawy. W Warszawie współpracował w Wydziale Lustracyjnym ZSS „Społem”[1]. Podczas okupacji sowieckiej i hitlerowskiej pod pseudonimem „Stanisław Wójcicki”[1] działał w Komendzie Głównej Armii Krajowej (legitymacja nr 120147) w Oddziale VI - Biura Informacji i Propagandy[2]. Podczas powstania warszawskiego walczył w zgrupowaniu „Kryska”, m.in. w walkach o Górny Czerniaków[2]. Pojmany został we wrześniu 1944 roku i wywieziony do podobozu hitlerowskiego Altwarp/Stutthoff, z którego zbiegł przedostając się do Lubeki i następnie do Brunszwiku[2]. Jesienią 1946 roku powrócił do Polski. W Warszawie żył na warszawskim Żoliborzu do dnia śmierci, wraz z żoną Ireną. Miał dwóch synów; Jacka B. i Kazimierza Z.
Zmarł 23 maja 1981 roku w Warszawie[1]. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 54-6-30,31)[3].
Jego dziennik obozowy wydał po latach jego syn Jacek w książce Magda. Pożegnanie z Pokoleniem.[4]
Życie zawodowe[edytuj | edytuj kod]
Pracę dziennikarską rozpoczął przed wojną pisząc m.in. w „Walce Ludu”[1], czasopiśmie organizacji syndykalistycznej o tej samej nazwie. W trakcie okupacji współpracował z „Kopalnią” (Polski Związek Zachodni), wydając „Głos Ojczyzny” – pismo dla Polaków żyjących w Rzeszy[1] i dalej w trakcie powstania warszawskiego redagował pismo „Czerniaków w Walce”[5]. W 1945 roku w niemieckim Brunszwiku wznowił wydawanie „Głosu Ojczyzny”, dziennika przy którym powstała również oficyna wydająca podręczniki polskie[1]. W tym okresie udzielał się również w Syndykacie Dziennikarzy Polskich w Niemczech[1].
Po powrocie do Polski pracował m.in. w tygodniku „Społem” (1946–1949), „Robotniku”, „Kurierze Codziennym”, „Trybunie Ludu” (1948–1950), „Expressie Wieczornym” (1956–1959), „Stolicy” (1962–1964), miesięczniku „Kino” (1965–1978)[2], przed emeryturą w Światowidzie. Był członkiem zarządu Klubu Zagadnień Polonijnych SDP[1].
Muzeum Hymnu Narodowego[edytuj | edytuj kod]
Żywo zainteresowany życiem Józefa Wybickiego, twórcy Mazurka Dąbrowskiego, Stanisław Poznański często przypominał, w tym na łamach „Światowida”[6], potrzebę stworzenia Muzeum Hymnu Narodowego. Jako miejsce odpowiednie ku temu proponował istniejącą już Izbę Pamięci Józefa Wybickiego w Będominie, powstałą z inicjatywy lokalnego nauczyciela Tadeusza Zielińskiego[6][7]. Pomysł Stanisława Poznańskiego przedstawiło również Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie na łamach ich czasopisma „Pomerania”[8]. W tym okresie Stanisław Poznański odbywał już konsultacje w sprawie utworzenia muzeum, m.in. z dyrektorem Muzeum Narodowego w Warszawie, prof. Stanisławem Lorentzem i z dyrektorem Muzeum Wojska Polskiego, płk. Lucjanem Jaworskim[9]. Dwa lata później marzenie lokalnego nauczyciela Tadeusza Zielińskiego i myśl podjęta przez Stanisława Poznańskiego stały się faktem[9]. 17 lipca 1978 r. odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, k. Kościerzyny – pierwszego muzeum hymnu narodowego na świecie[9].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Poznański, S. (1963). Walka. Śmierć. Pamięć. 1939–1945. W dwudziestą rocznicę Powstania w Warszawskim Getcie. 1943–1963. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa[10].
- Poznański, S., Poznańska, I. (1967). Ostatni kosynierzy. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”[11].
- Poznański, S. (1970). Drukarskim Szlakiem. W setną rocznicę narodzin związku zawodowego drukarzy polskich. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”[12].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (25 listopada 1947)[13]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Krzysztof Klinger. Staszek Poznański nie żyje. „Prasa Polska”. nr 6 (1981), s. 47, 1981-06-01. Warszawa: Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. ISSN 0137-7191.
- ↑ a b c d e Powstańcze Biogramy - Stanisław Poznański [online], www.1944.pl [dostęp 2022-05-17] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: FLORENTYNA POZNAŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2022-05-17].
- ↑ Magda. Pożegnanie Z Pokoleniem - sztukater.pl [online], sztukater.pl [dostęp 2022-05-17] (pol.).
- ↑ Stanisław (1913–1981) Red Poznański, Zygmunt (1896–1973) Red Strzemżalski, Armia Krajowa, Czerniaków w Walce : pismo codzienne AK. 1944 nr 4 (26 VIII), Warszawa/Czerniaków, 1944 [dostęp 2022-05-17].
- ↑ a b Stanisław Poznański. Muzeum Hymnu Narodowego? Droga do Będomina.. „Ilustrowany Miesięcznik Turystyczny "Światowid"”. nr 09 (1975), s. 3, 1975-09-01. Warszawa: RSW "Prasa-Książka-Ruch" Młodzieżowa Agencja Wydawnicza. ISSN 0137-7086.
- ↑ Redakcja, Muzeum, które jest naszą perełką [GALERIA, KALENDARIUM] [online], Dziennik Bałtycki, 11 grudnia 2014 [dostęp 2022-05-17] (pol.).
- ↑ "Pomerania" popiera. „Pomerania”. nr 09 (1976), 1976-09-01. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. ISSN 0238-9045.
- ↑ a b c Dionizja Wawrzykowska-Wierciochowa. Jak się rodziło Muzeum Hymnu Narodowego. Jeszcze Polska.... „Głos Nauczycielski”. nr 43 (1981), 1981-10-25. Warszawa: Klimek. ISSN 0017-1263.
- ↑ POZNAŃSKI i inni, Walka, śmierć, pamięć: 1939–1945 : w dwudziestą rocznicę powstania w warszawskim getcie : 1943–1963., Warszawa: Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa., 1963, OCLC 831347846 [dostęp 2022-05-08] (pol.).
- ↑ Ostatni kosynierzy [online], opac.chbp.chelm.pl [dostęp 2022-05-08].
- ↑ „Drukarskim szlakiem” Andrzej Szczypiorski [online], w.bibliotece.pl [dostęp 2022-05-17] (pol.).
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 897 „za zasługi położone w dziedzinie spółdzielczości”.