Przejdź do zawartości

Strączno

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Strączno
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

wałecki

Gmina

Wałcz

Liczba ludności (2015)

820

Strefa numeracyjna

67

Kod pocztowy

78-642[2]

Tablice rejestracyjne

ZWA

SIMC

0531476

Położenie na mapie gminy wiejskiej Wałcz
Mapa konturowa gminy wiejskiej Wałcz, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Strączno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Strączno”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Strączno”
Położenie na mapie powiatu wałeckiego
Mapa konturowa powiatu wałeckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Strączno”
Ziemia53°14′36″N 16°23′09″E/53,243333 16,385833[1]

Strączno (pol. hist. Stręczno[3]) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Wałcz.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś pierwotnie związana była z Pomorzem oraz z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1337 jako Strutz, 1448 Straczno, 1462 Struczno, 1490 Strzancz, 1490 Strzanczno, 1502 Schtrancz, 1524 Strayncz, 1552 Streczno, 1577 Strenczno, 1578 Stręczno, 1944 Stranz[3].

Tereny miejscowości zasiedlone były jednak wcześniej niż odnotowują to archiwalne zapisy. Na terenie półwyspu w czasie prac wykopaliskowych z lat 1926–1962 odkryto grodzisko oraz odłamki ceramiki świadczą o istnieniu w tym miejscu osady otwartej, być może o charakterze rybackim. Całość datowana jest od starszych faz wczesnego średniowiecza (VIII-1 poł. X w.) do połowy wieku XII. Obecnie grodzisko porośnięte jest lasem. Miejsce to identyfikowane jest z grodem Raduń, wspomnianym w 1303 r. w dokumencie lokacyjnym Wałcza. Grodzisko znajduje się na północ od wsi[4].

W 1337 Strączno było wsią opustoszałą w ziemi Bytyń i miało 64 łany. W XV wieku miejscowość była wsią szlachecką należącą do rodów Wendlów i Tuczyńskich. W latach 1448–1461 właścicielem wsi był miecznik poznański Jan Wedel Wedelski z Marcinkowic. W 1448 zapisał swojej żonie Annie po 2500 grzywny posagu i wiana na dobrach Tuczno, w tym m.in. na wsi Strączno. Właścicielką wsi była w latach 1448–1472 Anna wdowa po Janie Wedelskim. W 1471 oblatowała swój dokument oprawny z 1448 w księgach radzieckich miasta Poznania kwitując odbiór sumy 5200 grzywien od Andrzeja Szamotulskiego syna Piotra, który zakupił od dziedziczki wspomnianą oprawę. W 1472 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk zatwierdził tą sprzedaż. W latach 1502–1532 właścicielem ziemskim we wsi był Maciej Tuczyński. W 1502 po śmierci szlachcica Thabescha Turno król Polski Aleksander Jagiellończyk nadał Tuczyńskiemu w lenno połowę wsi Strączno, a równocześnie zezwolił mu na wykupienie drugiej połowy z rąk córek zmarłego Jerzego Kalyna. W 1557 miejscowość leżała w tenucie królewskiej na terenie starostwa wałeckiego Korony Królestwa Polskiego. W 1554 bracia Jerzy, Mateusz, Wawrzyniec i Wilhelm Turnowie pozywali Krzysztofa Bolta dziedzica w Dykowie o to, że naruszył kopiec narożny na granicy Strączna. W XVI wieku właścicielami we wsi byli Turnowie oraz Tuczyńscy[3].

W 1552 odnotowany został pobór z całej wsi, który zapłaciło pięciu poddanych panów Turno. W 1563 podatki zapłacił właściciel majątku w Strasznie Krzysztof Tuczyński; od 24 łanów, 3/4 z dwóch karczm dorocznych, a także od 2 zagrodników oraz od sołtysa. Turnowie zapłacili natomiast od 5 łanów i od 1/4 z dwóch karczm. W 1568 bracia Wawrzyniec, Jerzy i Wilhelm Turno zalegali z podatkami. W 1577 wdowa po Krzysztofie Tuczyńskim zapłaciła pobór od 22 półłanków, od sołtysa, karczmy, 4 zagrodników oraz od kowala. W 1579 Anna z Rosnowa Tuczyńska (wdowa po Krzysztofie Tuczyńskim starszym) zapłaciła pobór z 5-9 śladów, 3 zagrodników, 3 komorników, 2 pasterzy i kowala. Bracia Wawrzyniec, Jerzy i Wilhelm Turnowie zapłacili natomiast od 3 kmieci, którzy mieli ponad 0,5 śladu roli, a także uiścili opłatę od 4 zagrodników, którzy roli nie mieli. W 1588 właściciele we wsi zapłacili pobór uchwalony przez sejm koronacyjny. Anna z Rosnowa Tuczyńska zapłaciła pobór od 9 łanów, 3 zagrodników, kowala oraz od młyna zwanego Pilawka[3].

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim.

W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Strączno, po jej zniesieniu w gromadzie Wałcz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Obecnie

[edytuj | edytuj kod]

Na północ od wsi znajduje się jezioro Raduń, nad którym znajduje się camping. Na terenie wsi znajduje się przystanek kolejowy linii 403 (Piła Północ – Ulikowo).

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś zamieszkuje 820 osób[5].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • kościół pw. św. Anny liczący około 100 lat
  • plebania
  • grodzisko słowiańskie – wał o wysokości do 15 m i obwodzie ok. 120 metrów[4].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131746
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1227 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. a b c d Jurek 2005 ↓, s. 368–372.
  4. a b Janiszewska-Mincer B., Osadnictwo ziemi waleckiej do początków XVI w., [w:] Materiały Zachodniopomorskie t. 11: 1965, s. 635 Wielgosz Z., Pogranicze wielkopolsko-pomorskie we wczesnym średniowieczu, [w:] Pradolina Noteci na tle pradziejowych i wczesnośredniowiecznych szlaków handlowych, red. Machajewski H., Rola J., Poznań 2006, s. 307–326.
  5. Wieś Strączno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-11-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]