Subordynacjonizm

Subordynacjonizm − pogląd chrześcijański twierdzący, że Chrystus jest podporządkowany Bogu Ojcu. Wyniknął on z zastosowania filozofii neoplatońskiej do doktryny o Trójcy Świętej – w subordynacjonizmie Ojciec emanuje Syna, a Syn emanuje Ducha Świętego. Przez to Chrystus jest podporządkowany Ojcu i ma wobec niego niższą pozycję, podobnie jak Duch Święty, który stoi niżej od Ojca i Syna.

Ten typ rozumowania był głoszony przez niektórych teologów w II i III wieku. Przyjęli go m.in.:

• Ignacy Antiocheński, według którego Syn podlega woli Boga;
• Justyn Męczennik, który nazywał Syna drugim bogiem, a jego relację do Ojca przedstawiał analogicznie do relacji Hermesa z Zeusem;
• Tertulian – był zdania, że Syn był mniejszą częścią Boga;
• Orygenes, który choć przyjmował odwieczne istnienie Chrystusa, tak samo jak wszystkich rozumnych bytów, to jednak uznawał Go za mniej doskonałego od Ojca;
• Euzebiusz z Cezarei, który uważał Syna Bożego za niższego od Ojca.

Dionizy Aleksandryjski w piśmie Elenchus et apologia rozwiał podejrzenia co do swego stosunku do Bóstwa Syna Bożego, przedstawiając ortodoksyjne ujęcie nauki o Trójcy Świętej i uznając niewłaściwość wcześniej używanych sformułowań. Sobór nicejski I w 325 roku potępił subordynacjonizm jako błędnowierstwo.

Bardziej radykalny pogląd głosił Ariusz na przełomie III i IV wieku – stwierdził, że Syn Boży jest stworzeniem. Doprowadziło to do powstania arianizmu w 320 roku.

Zobacz też

• chrystologia