Sęczowina

Sęczowina
	; Conocarpus erectus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mirtowce
Rodzina	trudziczkowate
Rodzaj	sęczowina
	Nazwa systematyczna
	Conocarpus L.; Sp. Pl. 176. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	C. erectus L.
Synonimy
	Rudbeckia Adanson;
	Rudbeckia Adanson;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sęczowina, szyszcze^[4] (Conocarpus) – rodzaj roślin z rodziny trudziczkowatych (Combretaceae). Obejmuje dwa gatunki^[5]. C. erectus rośnie na wybrzeżach zachodniej Afryki (od Senegalu na północy po Angolę na południu) oraz na atlantyckich i pacyficznych wybrzeżach kontynentów amerykańskich (od Meksyku i Florydy na północy po Peru i południową Brazylię na południu^[5]^[6], jako gatunek introdukowany na Hawajach i wyspach Feniks^[6]. C. lancifolius pochodzi z Somalii, jako introdukowany rośnie w Erytrei i Jemenie^[6].

Szeroko rozprzestrzeniony C. erectus jest częstym składnikiem lasów namorzynowych, nierzadko dominując w ich położonej już na lądzie części^[7]. Roślina garbnikodajna (kora zasobna w taniny), z drewna wypala się węgiel drzewny, sadzona także jako roślina żywopłotowa (np. na Florydzie). Wschodnioafrykański C. lancifolius rośnie na piaskach (nie w namorzynach^[8]) i ze względu na odporność na susze i zasolenie sadzony bywa na terenach pustynnych w zadrzewieniach wiatrochronnych^[5], także drzewo cieniodajne w miastach Bliskiego Wschodu^[9], uprawiany bywa także do tworzenia topiar (np. w Kuwejcie)^[5]. Jego liście (mimo garbników) stanowią paszę dla kóz, po skruszeniu bywają też używane jako trucizna na ryby. Twarde drewno jest trwałe w wodzie i jest stosowane jako konstrukcyjne, ale też jako opał^[9].

Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów κονος (konos), znaczącego „szyszka” i καρπος (karpos), znaczącego „owoc”^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzewy i drzewa osiągające do 10 m wysokości (C. erectus)^[8] (największy okaz mierzący 11 m wysokości ma 530 cm obwodu i 21 m średnicy korony), a nawet 30 m (C. lancifolius)^[9], o pniu prosto wzniesionym lub pokładającym się. Nie wytwarzają pneumatoforów^[8].
Liście: Skrętoległe. Pojedyncze, ogonkowe, wąskoeliptyczne lub eliptyczne o długości od 3 do 12 cm i szerokości od 1 do 3,5 cm, stopniowo zwężające się ku wierzchołkowi i nasadzie. Ogonek z parą siedzących gruczołków. Blaszka naga poza kępkami włosków w kątach wiązek przewodzących (domacjami)^[8].
Kwiaty: Drobne i zebrane w główki o średnicy kilku milimetrów, które z kolei zebrane są w szczytowe grona. Hypancjum owłosione. Kielich z 5 działkami. Płatków korony brak. Pręciki zwykle w dwóch okółkach w liczbie 10, rzadziej 5. W kwiatach żeńskich silnie zredukowane. Kwiaty barwy zielonkawej, żółtawej i białawej, słabo pachnące^[8].
Owoce: Jednonasienne niełupki, spłaszczone i nieco oskrzydlone, zebrane w kulistawe, nieco szyszkopodobne owoce zbiorowe o długości 5–15 mm i szerokości 7–13 mm^[8].

Kwiatostany C. erectus
Owoce C. lancifolius
Zarośla C. erectus

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z podrodziny Combretoideae Beilschmied z rodziny trudziczkowatych (Combretaceae) z rzędu mirtowców^[2].

Wykaz gatunków^[6]

Conocarpus erectus L.
Conocarpus lancifolius Engl.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-14] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Conocarpus Linnaeus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-14].
↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 223. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 911, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d Conocarpus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2019-12-14].
↑ Zbigniew Podbielkowski: Fitogeografia części świata. Ameryka, Australia, Oceania, Antarktyda. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 73, 153. ISBN 83-01-07601-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Conocarpus L.. [w:] World Flora Online [on-line]. [dostęp 2019-12-14].
↑ ^a ^b ^c John Anurag Panga: Plants of Ams Garden: A Garden in the Arabian Deserts of Dubai. Xlibris Corporation, 2014. ISBN 978-1-4990-1700-7.
↑ Daniel F. Austin: Florida Ethnobotany. CRC Press, 2004, s. 233. ISBN 978-0-203-49188-1.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-14] (ang.).

[ing-3] Conocarpus Linnaeus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-14].

[4] Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 223. (pol.).

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 911, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[pow-6] Conocarpus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2019-12-14].

[7] Zbigniew Podbielkowski: Fitogeografia części świata. Ameryka, Australia, Oceania, Antarktyda. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 73, 153. ISBN 83-01-07601-1.

[wfo-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Conocarpus L.. [w:] World Flora Online [on-line]. [dostęp 2019-12-14].

[panga-9] John Anurag Panga: Plants of Ams Garden: A Garden in the Arabian Deserts of Dubai. Xlibris Corporation, 2014. ISBN 978-1-4990-1700-7.

[10] Daniel F. Austin: Florida Ethnobotany. CRC Press, 2004, s. 233. ISBN 978-0-203-49188-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]