Słupia Kapitulna
51°36′23″N 16°57′56″E/51,606389 16,965556| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-904[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PRA |
| SIMC |
0375898 |
Położenie na mapie gminy Rawicz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu rawickiego  | |
| 51°36′23″N 16°57′56″E/51,606389 16,965556[1]
| |
Słupia Kapitulna – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Rawicz.
Podział[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0375906 | Zapłocie | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1310 jako Slup, 1354 Slup, 1426 Slupy, 1510 Slupya, 1580 Słupia[5].
Okolice wsi były jednak zasiedlone wcześniej niż zachowane historyczne zapisy. Około 500 metrów na południowy wschód od Słupi odkryto ślady osadnictwa z IX wieku, a około kilometra na północny wschód od wsi naczynie gliniane z przełomu X i XI wieku[5].
W 1310 książę głogowski i wielkopolski Henryk III głogowski ustanowił w Poniecu dystrykt prowincjonalny, w którego granicach znalazło się m.in. Słupia. W 1530 miejscowość należała do powiatu kościańskiego Korony Królestwa Polskiego. Od 1426 była siedzibą własnej parafii. W 1510 należała do parafii Czesram w dekanacie Śrem[5].
Miejscowość była wsią duchowną, czyli należącą do duchowieństwa. Własność kapituły katedry gnieźnieńskiej. W 1357 król polski Kazimierz III Wielki potwierdził posiadłości kapituły katedralnej gnieźnieńskiej, w tym także wsi Słupia. W 1369 arcybiskup gnieźnieński Jarosław z Bogorii i Skotnik na prośbę opatrznych braci Michała, Jakuba i Stanisława pochodzących z wsi Słupią należącego do uposażenia kustodii gnieźnieńskiej odnowił przywilej sołołecki. Przy okazji opisano należące do sołectwa pożytki: 4 łany wolne, 4 ogrody, karczmę, jatka chlebowa, jatka mięsna, kowal, 1/3 opłat sądowej. Mieszkańcy wsi Słupi, która lokowanana była już wówczas na prawie średzkim płacili na św. Marcina przypadające 11 listopada od każdego łanu z tytułu czynszu oraz dziesięciny małdrat trojakiego rodzaju zboża, czyli po korcu żyta, pszenicy i owsa oraz po jednym wiardunku w monecie obiegowej. Sołtys ma wobec kustosza miał takie same powinności, jak sołtysi w innym wsiach kapituły gnieźnieńskiej[5].
Wieś odnotowała Kronika Janka z Czarnkowa. W 1383 podczas wojny domowej w Wielkopolsce jaka nastąpiła po śmierci króla Węgier oraz Korony Królestwa Polskiego Ludwika Węgierskiego starosta generalny Wielkopolski Peregryn z Węgleszyna spustoszył dobra kościelne, w tym m.in. Słupię oraz Pępowo należące do kustodii katedry gnieźnieńskiej[5].
W 1510 we wsi odnotowano 10 łanów osiadłych oraz 20 łanów opuszczonych. W 1530 miał miejsce pobór od 7 łanów, a trzy łany uległy spaleniu. W 1566 pobrano podatki ze Słupi wsi kusztosza gnieźnieńskiego Klemensa Rudnickiego, który zapłacił je od 12,5 łanów kmiecych, 2 łanów sołtysich, 3 zagrodników, 6 komorników. W 1580 miał miejsce pobór od 19 łanów, 4 zagrodników, 8 komorników. W latach 1581–1582 płatnikiem poboru podatkowego we wsi był kustosz kapituły gnieźnieńskiej[5].
Wieś duchowna Słupia, własność kapituły katedralnej gnieźnieńskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[6].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Słupia należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[7]. Słupia należała do okręgu sarnowskiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielami byli wówczas (1846) chłopi[7]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Słupia liczyła 604 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 91 dymów (domostw)[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Publikacja z 1964 roku podaje, że Słupia Kapitulna jest jedną z miejscowości występowania grupy Hazaków[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124947
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1162 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b c d e f Jurek 2005 ↓, s. 556–557.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 246.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 228.
- ↑ Ludwik Gomolec: Wielkopolskie grupy regionalne i lokalne nazwy ludności wiejskiej. W: red. Józef Burszta: Kultura ludowa Wielkopolski. T. 2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1964, s. 26.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zesz. 2, hasło „Słupia”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 556–557.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
