Teresa Carreño

Teresa Carreño
	; Teresa Carreño (1916)
Imię i nazwisko	María Teresa Gertrudis de Jesús Carreño García de Sena
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1853 ; Caracas
Pochodzenie	wenezuelskie
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 1917 ; Nowy Jork
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianistka, śpiewaczka, kompozytorka, dyrygentka
	Multimedia w Wikimedia Commons

María Teresa Gertrudis de Jesús Carreño García de Sena^[1] (ur. 22 grudnia 1853 w Caracas, zm. 12 czerwca 1917 w Nowym Jorku^[2]^[3]) – wenezuelska pianistka, śpiewaczka (sopran), kompozytorka i dyrygentka.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Drugie dziecko Manuela Antonio Carreño i Clorindy García de Sena y Toro^[4]. Pochodziła z uzdolnionej muzycznie rodziny, powiązanej ze światem wenezuelskiej polityki^[3]. Jej cioteczna babka, María Teresa Toro, była żoną Simóna Bolívara^[4]. Uzdolnienia muzyczne zaczęła przejawiać w wieku trzech lat^[4], początkowo uczyła się gry na fortepianie od ojca^[1]^[4], później zaś pobierała lekcje u Juliusa Hohenusa^[4]. W lipcu 1862 roku Manuel Antonio Carreño z powodów politycznych musiał emigrować z Wenezueli i wraz z rodziną wyjechał do Nowego Jorku^[4]. Tam Teresa rozpoczęła występy publiczne jako pianistka, debiutując w nowojorskim Irving Hall^[2]^[4]. Uczyła się u Louisa Moreau Gottschalka, jednocześnie by wspomóc finansowo rodzinę podróżowała z koncertami^[1]^[4]. Pod koniec 1863 roku wystąpiła w Białym Domu przed Abrahamem Lincolnem^[4].

W 1866 roku wyjechała wraz z rodziną do Paryża, gdzie poznała m.in. Berlioza, Liszta, Gounoda, Rossiniego, Saint-Saënsa oraz Antona Rubinsteina, z którym nawiązała serdeczną przyjaźń^[1]^[4]. Kontynuowała swoją edukację muzyczną pod okiem Emmanuela Bazina i Georges’a Mathiasa^[4]. Występowała z programem koncertowym we Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii^[4]. W 1872 roku w operze w Edynburgu wystąpiła w roli Królowej w Hugonotach Giacomo Meyerbeera^[2]. Pod koniec tegoż roku wróciła do USA^[4].

Po powrocie do Stanów Zjednoczonych występowała jako śpiewaczka operowa, koncertowała także wspólnie ze swoim wieloletnim przyjacielem, pianistą Edwardem MacDowellem^[1]^[4]. W 1885 roku gościnnie występowała w rodzinnym Caracas^[1]. W 1899 roku dała w Berlinie serię zwieńczonych olbrzymim sukcesem koncertów fortepianowych^[2]^[3]. W późniejszych latach wielokrotnie podróżowała z koncertami, odbyła m.in. tournée po Nowej Zelandii, Australii i Południowej Afryce, wielokrotnie wracała też do USA^[1]^[4]. Zajmowała się również działalnością pedagogiczną^[2]^[3].

Zmarła w Nowym Jorku w wieku 63 lat na skutek miastenii^[4]. Jej ciało skremowano i pochowano w Berlinie^[4]. W 1938 roku prochy artystki zostały sprowadzone do Caracas, gdzie spoczęły w Panteonie Narodowym Wenezueli^[1]^[4].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Była czterokrotnie zamężna^[2]. W połowie 1873 roku poślubiła skrzypka Émile’a Saureta, z którym doczekała się córki Emility (ur. 1874) oraz zmarłego w niemowlęctwie syna. Krótko po urodzeniu drugiego dziecka w 1875 roku małżeństwo zakończyło się separacją^[4]. Emilita została wówczas oddana do adopcji^[4]. W 1876 roku ostatecznie rozwiodła się z pierwszym mężem i wyszła za śpiewaka operowego Giovanniego Tagliapietrę^[4]. Miała z nim trójkę dzieci: Lulu (ur. 1878, zm. 1881), Teresitę (ur. 1882) i Giovanniego (ur. 1885)^[4]. Małżeństwo okazało się nieszczęśliwe i także zakończyło się rozwodem^[4].

27 lipca 1892 roku poślubiła niemieckiego kompozytora Eugena d’Alberta, z którym doczekała się dwóch córek: Eugenii i Herthy. Również ten związek okazał się nieudany i rozpadł się w 1895 roku^[1]. 30 czerwca 1902 roku wyszła za Arturo Tagliapietrę, młodszego brata swojego drugiego męża. Małżeństwo to przetrwało do śmierci artystki^[4].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

W programach koncertowych Teresy Carreño znajdowały się utwory fortepianowe m.in.: Saint-Saënsa, Liszta, Griega, Czajkowskiego i Edwarda MacDowella^[4]. Wykonywała również własne kompozycje^[4]. Skomponowała m.in. Patite danse tsigane na orkiestrę, Kwartet smyczkowy h-moll, etiudy koncertowe oraz różne mniejsze utwory na fortepian^[2], w tym cieszący się dużą popularnością walc Mi Teresita^[2]^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ New Historical Anthology of Music by Women. edited by James R. Briscoe. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2004, s. 237–238. ISBN 0-253-21683-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 2. Część biograficzna cd. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 34. ISBN 83-224-0223-6.
↑ ^a ^b ^c ^d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 138. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Notable American Women, 1607–1950: A Biographical Dictionary. T. 1. Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press, 1971, s. 288–289. ISBN 0-674-62734-2.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Teresa Carreño – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[anthology-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ New Historical Anthology of Music by Women. edited by James R. Briscoe. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2004, s. 237–238. ISBN 0-253-21683-4.

[encmuz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 2. Część biograficzna cd. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 34. ISBN 83-224-0223-6.

[harvard-3] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 138. ISBN 0-674-37299-9.

[notable-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Notable American Women, 1607–1950: A Biographical Dictionary. T. 1. Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press, 1971, s. 288–289. ISBN 0-674-62734-2.

[1]

[2]

[3]

[4]