Trójgarb
| ||
 Trójgarb | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Położenie | województwo dolnośląskie | |
| Pasmo | Sudety, Góry Wałbrzyskie, Masyw Trójgarbu i Krąglaka | |
| Wysokość | 778 m n.p.m. | |
| Wybitność | 208 m | |
Położenie na mapie Sudetów  | ||
 50°48′46,26″N 16°09′48,00″E/50,812850 16,163333
| ||
Trójgarb (krótko po 1945 Potrójna[1], niem. Sattelwald) – wzniesienie o trzech wierzchołkach o wysokości 778, 757 i 738 m n.p.m., w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych, w paśmie Gór Wałbrzyskich.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Góra położona jest w województwie dolnośląskim, na terenie północno-zachodniej części Gór Wałbrzyskich, w Masywie Trójgarbu i Krąglaka, między Kamienną Górą a Szczawnem-Zdrojem.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienie w kształcie rozciągniętego stożka o dość stromych zboczach z charakterystycznymi trzema wierzchołkami, które mimo małej wysokości względnej w stosunku do płaszczyzny szczytowej, są rozpoznawalne z daleka i z różnych stron. Jest najwyższym szczytem w Masywie Trójgarbu, który góruje ponad 300 m nad okolicą. Szczyt wzniesienia stanowi zwornik pięciu odchodzących krótkich grzbietów. Na północno-wschodnim zboczu poniżej szczytu, występuje grupa ciekawych skałek.
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Góra o zróżnicowanej budowie geologicznej. Szczyt zbudowany jest ze skał wulkanicznych – czerwonych porfirów, natomiast zbocza i najbliższe otoczenie ze skał osadowych – zlepieńców, piaskowców i łupków, w których znajdują się pokłady węgla kamiennego. Cały obszar leży na północnym skrzydle niecki śródsudeckiej – warstwy skał osadowych zapadają ku południowi.
Roślinność[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienie w całości porośnięte lasem świerkowym regla dolnego z niewielką domieszką drzew liściastych.
Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
Trójgarb leży na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Kopuły Chełmca, Trójgarbu i Krzyżowej Góry koło Strzegomia.
Zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]
Historia turystycznego wykorzystania szczytu sięga 1882 roku, kiedy to właściciel restauracji „Złota Kotwica” w Starych Bogaczowicach Martin Engler zbudował drewnianą wieżę, a następnie taras widokowy. Wkrótce też pojawił się mały, parterowy bufet. Zarówno gospoda (Sattelwaldbaude), jak i wieża widokowa funkcjonowały również w okresie międzywojennym[2]. Po 1945 obydwa obiekty rozebrano. W późniejszym okresie wzniesiono tu wieżę triangulacyjną, która także nie przetrwała do dzisiejszych czasów.
U południowo-wschodnich podnóży Trójgarbu, we wsi Lubomin w latach 1977–1984 PTTK wybudowało schronisko „Bacówka pod Trójgarbem”, które w 2017 zostało rozebrane.
Na wierzchołku w 2018 kosztem 1,79 mln zł postawiono wieżę widokową o wysokości 27,5 m[3]. Na wieży znajduje się pięć tarasów widokowych rozmieszczonych na wysokościach od 17 do 23 metrów nad fundamentem. Inwestycję sfinansowały gminy Czarny Bór, Stare Bogaczowice i Szczawno-Zdrój (co symbolicznie oddano trójkątnymi kształtami tarasów widokowych) oraz Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Oficjalne otwarcie wieży nastąpiło 29 grudnia 2018[4].
Na zboczach Trójgarbu, na skrzyżowaniu dróg, jednej z zachodu - z Gostkowa - i jednej z kierunku północ-południe, biegnącej ze Starych Bogaczowic do Witkowa, stoi kapliczka poświęcona Matce Bożej. Fundatorem kapliczki był proboszcz parafii w Starych Bogaczowicach Innocenty Fritsch (późniejszy opat krzeszowski), a samą rzeźbę, wykonaną w piaskowcu, stworzono w warsztatach krzeszowskich. Figura Maryi z dzieciątkiem na kolanach - Matka Boża Tronująca, Królowa Sudetów - umieszczona została na dużym postumencie, na którym wykuto napis w języku łacińskim (w tłumaczeniu; "Witaj nadziejo nasza, życie i drogo, o słodka Panno Maryjo"). W 2020 r. dzięki Stowarzyszeniu Matki Bożej Tronującej - na czele którego stanął Ryszard Kudryński, odrestaurowano figurę, przywrócono znaleziony w lesie tron, uprzątnięto przyległy teren, postawiono nowe ogrodzenie. Dokonywało się to wszystko za zgodą konserwatora zabytków, chociaż sama kapliczka nie figuruje w jego rejestrze.[5]
Tunel[edytuj | edytuj kod]
W masywie Trójgarbu – w miejscowości Gostków budowany będzie tunel w ciągu drogi S3. Tunel będzie miał długość 2273 m i będzie najdłuższym tunelem w Polsce[6], drugi krótszy tunel będzie mieć długość około 300 m. Tunele nie będą przechodzić pod Trójgarbem, tylko w jego masywie (sąsiedztwie).
Szlaki turystyczne piesze[edytuj | edytuj kod]
Gostków – Trójgarb – Chełmiec
Szczawno-Zdrój – Trójgarb – Bolków
Zamek Cisy – Trójgarb – Witków
Stare Bogaczowice – 
Trójgarb
Stare Bogaczowice – Trójgarb – Boguszów Gorce[7]
Trasy rowerowe[edytuj | edytuj kod]
- trasa ze Starych Bogaczowic[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mapa WIG z 1947.
- ↑ Wycieczka na Trójgarb.
- ↑ Paweł Gołębiowski: Wieża widokowa na Trójgarbie oficjalnie otwarta (pol.). Polska Press Sp. z o.o., 2018-12-29. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Otwarcie wieży widokowej na Trójgarbie
- ↑ Jędrzej Rams, Królewski skarb Trójgarbu, „Gość Legnicki” (49(78)), 6 grudnia 2020, VI - VII.
- ↑ Do drogi ekspresowej S3 pojedziemy przez Sady? – Walbrzych.dlawas.info, walbrzych.dlawas.info [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2020-10-18].
- ↑ Trójgarb, Góry Wałbrzyskie – Trasy rowerowe. W: Czas na rower [on-line]. 2009-01-05. [dostęp 2009-10-20].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1.
- Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Trójgarb (778 m n.p.m.) -Sattelwald, Potrójna na str. polska-org.pl