USS L-1 (SS-40)
 USS L-1 w 1915 roku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt |
EB37G |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
13 kwietnia 1914 |
| Wodowanie |
20 stycznia 1915 |
 US Navy
| |
| Wejście do służby |
11 kwietnia 1916 |
| Wycofanie ze służby |
7 kwietnia 1922 |
| Los okrętu |
sprzedany 31 lipca 1922, złomowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
51 m |
| Szerokość |
5,3 m |
| Zanurzenie |
4,1 m |
| Zanurzenie testowe |
60 m |
| Rodzaj kadłuba |
jednokadłubowy |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1200 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 800 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 3300 Mm przy 11 w. |
| Uzbrojenie | |
| 8 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
4 x 450 mm (18") |
| Załoga |
28 |
USS L-1 (SS-40) – amerykański okręt podwodny z okresu I wojny światowej, pierwsza zbudowana jednostka typu L. Okręt został zwodowany 20 stycznia 1915 roku w stoczni Fore River w Quincy, a w skład US Navy został przyjęty 11 kwietnia 1916 roku. Jednostka wzięła udział w działaniach wojennych na wodach europejskich w latach 1917–1918, pod oznaczeniem AL-1. Okręt wycofano ze służby 7 kwietnia 1922 roku, po czym sprzedano w celu złomowania.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Okręty podwodne typu L stanowiły rozwinięcie jednostek konstrukcji Johna Hollanda, budowanych w stoczni Electric Boat, oraz Simona Lake’a, przez co różniły się napędem, wymiarami i wypornością[1][2]. Okręty projektu EB37G stanowiły ulepszoną i powiększoną wersję jednostek typu K, z użyciem – po raz pierwszy na pokładach amerykańskich okrętów podwodnych – działa pokładowego (pierwsze cztery jednostki zbudowano bez dział, które dodano już w trakcie służby)[2].
USS L-1 (Submarine Torpedo Boat No. 40) zbudowany został w stoczni Fore River Shipyard w Quincy[1][3]. Stępkę okrętu położono 13 kwietnia 1914 roku, zaś zwodowany został 20 stycznia 1915 roku[1][4]. Koszt budowy okrętu wyniósł w przeliczeniu 650 000 £[5].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
USS L-1 był okrętem podwodnym konstrukcji jednokadłubowej o długości całkowitej 51 metrów, szerokości 5,3 metra i zanurzeniu 4,1 metra[3][6]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 450 ton, a w zanurzeniu 548 ton[1][3][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne NLSECO o łącznej mocy 1200 KM[1][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Busch-Sulzer o łącznej mocy 800 KM[3][7]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 10,5 węzła w zanurzeniu[3][8]. Okręt zabierał zapas 55 ton paliwa, co zapewniało zasięg wynoszący 3300 Mm przy prędkości 11 węzłów w położeniu nawodnym oraz 150 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[3][7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 60 metrów[7].
Okręt wyposażony był w cztery dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm (18")[b], z łącznym zapasem ośmiu torped[3][7]. Później dodano częściowo chowane do kiosku działo pokładowe, kal. 76 mm Mark IX L/23, zainspirowane niemieckim działem 88 mm stosowanym na przedwojennych okrętach tego państwa[2][3][10]. Podczas tej samej wojennej modernizacji, na trwałe osłonięto pomost bojowy okrętu na kiosku i dodano zestaw hydrofonów na pokładzie oraz pod kilem[10]. L-1 był pierwszym okrętem, w którym zastosowano niezależne od siebie zasuwane pokrywy wyrzutni torpedowych, zamiast stosowanej dotąd pojedynczej pokrywy obrotowej[10].
Załoga okrętu składała się z 28 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][8].
Służba[edytuj | edytuj kod]
11 kwietnia 1916 roku w Boston Navy Yard USS L-1 został wcielony do US Navy[8]. Pierwszym dowódcą jednostki został chor. mar. (ang. Lieutenant Junior Grade) Freeland A. Daubin[4]. Okręt włączono w skład 5 Dywizjonu Flotylli Okrętów Podwodnych Floty Atlantyckiej[4]. 18 kwietnia nastąpiła zmiana dowódcy – nowym został chor. George A. Rood[4]. W początkowym okresie służby L-1 przechodził różnego rodzaju próby i testy, m.in. w dniach 29 kwietnia–22 czerwca 1916 roku na wodach Nowej Anglii, między 6 lipca a 20 sierpnia nieopodal Long Island i Block Island (w towarzystwie tendra USS „Bushnell” (AS-2)), odwiedzając stocznie w celu naprawy stwierdzonych wad[4]. Próby trwały do 23 grudnia, kiedy to okręt wypłynął w rejon Karaibów[4].
Pierwsze miesiące 1917 roku okręt spędził na ćwiczeniach taktycznych i torpedowych u wybrzeży Kuby[4]. 1 lutego (w momencie rozpoczęcia przez Cesarstwo Niemieckie nieograniczonej wojny podwodnej) L-1 stacjonował w Zatoce Guacanayabo, po czym 31 marca przeszedł do Zatoki Chesapeake[4]. W maju USS L-1, USS L-2, USS L-3 i USS L-4 przeszły do Philadelphia Navy Yard, gdzie poddano je gruntownym remontom przed planowanym udziałem w wojnie z Niemcami na wodach europejskich[4]. 27 listopada USS L-1, USS L-2, USS L-3, USS L-4, USS L-9, USS L-10 i USS L-11, w towarzystwie tendrów USS „Fulton” (AS-1) i USS „Bushnell” (AS-2), opuściły New London i udały się w stronę Azorów, docierając mimo sztormu do Ponta Delgada 18 grudnia[4][11]. Tam L-1 został poddany naprawom trwającym do stycznia 1918 roku, po czym 18 stycznia na holu USS „Bushnell” rozpoczął rejs do Queenstown, docierając do bazy 27 stycznia[4]. Oznaczenie okrętu zmieniono na AL-1, by uniknąć pomyłek z brytyjskimi okrętami podwodnymi typu L[3][7]. W lutym amerykańskie okręty zmieniły miejsce stacjonowania na Berehaven (Cork), ćwicząc w Zatoce Bantry współdziałanie z Royal Navy[4]. Po szkoleniu AL-1 przeszedł remont (w dniach 24 lutego–24 marca), a następnie do kwietnia w Queenstown na okręcie przeprowadzono dodatkowe prace, w tym instalację nowego peryskopu; do Berehaven jednostka powróciła 11 maja[4].
W dniach 21–22 maja 1918 roku okręt odbył patrol w rejonie Scilly, nawiązując kontakt z U-Bootem[4]. AL-1 wystrzelił dwie niecelne torpedy, lecz niemiecki okręt wykonał unik i otworzył ogień z działa pokładowego; amerykańska jednostka zanurzyła się i kontakt został zerwany[4][12]. 6 czerwca u wybrzeży Irlandii okręt podwodny napotkał niszczyciel USS „O’Brien” (DD-51), który oddał w kierunku AL-1 dwa niecelne strzały, póki obie jednostki nie wystrzeliły świec dymnych w celu identyfikacji[4]. 28 czerwca dowództwo okrętu objął kpt. mar. (ang. Lieutenant) Henry L. Abbott[4]. 27 lipca, wracając z patrolu do Berehaven, AL-1 zauważył U-Boota, który jednak natychmiast się zanurzył[4]. 24 sierpnia okręt przeprowadził ćwiczenia z amerykańskimi ścigaczami okrętów podwodnych[4]. W listopadzie jednostka została przebazowana do Portland, gdzie doczekała zakończenia wojny[4]. 28 grudnia nowym dowódcą jednostki został mianowany kmdr ppor. (ang. Lieutenant commander) Eric F. Zemke[4].
3 stycznia 1919 roku okręt wyszedł z Portland w rejs do ojczyzny, docierając 1 lutego do Filadelfii[4]. Jednostka trafiła do doku w Philadelphia Navy Yard na remont[4]. 28 kwietnia dowództwo okrętu objął kpt. mar. Francis S. Low, a w maju L-1 został przeniesiony do bazy okrętów podwodnych w Hampton Roads[4]. 22 września podczas ćwiczeń z siostrzanym L-2 okręt ledwo uniknął staranowania przez niszczyciel USS „Thomas” (DD-182), zaś 30 października zderzył się na tych samych wodach z parowcem „Northland”[4]. 20 stycznia nowym dowódcą L-1 został mianowany kpt. mar. Robert P. Luker[4]. 17 lipca 1920 roku okręt otrzymał numer identyfikacyjny SS-40[3][13]. 1 lutego 1921 roku L-1 został staranowany przez łódź pilotową „Philadelphia”, po czym został odholowany do Lewes[4].
USS L-1 został wycofany ze służby 7 kwietnia 1922 roku w Filadelfii[4][8]. 31 lipca 1922 roku kadłub jednostki został sprzedany firmie Pottstown Steel Co. i dostarczony kupującemu 6 września 1922 roku, po czym został złomowany[4][8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hutchinson 2001 ↓, s. 47 podaje, że wyporność okrętu wynosiła 450/542 tony.
- ↑ Amerykańskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Fontenoy 2007 ↓, s. 166.
- ↑ a b c Christley i Bull 2011 ↓, s. 15.
- ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 129.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Havern 2018 ↓.
- ↑ Moore 1990 ↓, s. 150.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 584.
- ↑ a b c d e Gogin 2021 ↓.
- ↑ a b c d e Hutchinson 2001 ↓, s. 47.
- ↑ DiGiulian 2019 ↓.
- ↑ a b c Norman Friedman: U.S. Submarines through 1945, s. 84
- ↑ Christley i Bull 2011 ↓, s. 45.
- ↑ Christley i Bull 2011 ↓, s. 45-46.
- ↑ Christley i Bull 2011 ↓, s. 38.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: Osprey Publishing, 2011. ISBN 978-1-84908-185-6.
- Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America. www.navweaps.com. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Norman Friedman: U.S. Submarines through 1945: An Illustrated Design History. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 978-1-55750-263-6.
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: "L" submarines (L1) (1916 - 1918). Navypedia. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Christopher B. Havern Sr.: L-1 (Submarine No. 40) 1916-1922. Naval History and Heritage Command, 2018-05-22. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
- Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).